 |
|
|
|
|
και τα πιο σπουδαία τους αποφθέγματα
Υποσημείωση: Κάτω από το επώνυμο του κάθε στοχαστή, μετά, βαθμιαίως θα εμφανιστούν μικρές αναφορές στην ζωή και το έργο του φιλόσοφου ή συγγραφέα.
Με τα επιστημονικά του έργα ο Αϊνστάιν έδωσε σ' όλους τους επιστήμονες της γης την πεποίθηση ότι η Φύση είναι δυνάμενη να γνωσθεί και οι νόμοι της είναι πολύ όμορφοι. Η εκδίωξη αυτής της ομορφιάς και αποτέλεσε το νόημα της ζωής για αυτόν τον μεγάλο επιστήμονα και στοχαστή.
Η "Γενική Θεωρία της Σχετικότητας", όταν ολοκληρώθηκε το 1915, προκάλεσε και θαυμασμό και αμηχανία στους επιστημονικούς κύκλους γιατί ήταν πολύ παράδοξες οι προβλέψεις του Αϊνστάιν. Όμως το 1919, όταν στη γη είχε συμβεί ολική έκλειψη ήλιου η θεωρία του Αϊνστάιν επιβεβαιώθηκε πειραματικά από Άγγλους αστροφυσικούς με τη μέτρηση της απόκλισης του φωτός αστέρων, όταν αυτό περνάει από το βαρυτικό πεδίο μεγάλων μαζών, όπως αυτής του ηλίου. Τότε ο κόσμος τον αναγνώρισε ως σπουδαίο και μεγάλο επιστήμονα.
Είναι αξιοσημείωτο πώς εκτιμήθηκαν οι ικανότητες του Αϊνστάιν ως μαθητή, φοιτητή και δασκάλου πριν γίνει γνωστός:
- ο δάσκαλός του είπε για αυτόν: "έχει μεν ενδιαφέρον και θέληση, αλλά του λείπει μυαλό",
- οι καθηγητές του συμβούλευαν ν' αφήσει την επιστημονική καριέρα του,
- ο προϊστάμενος του τον απέλυσε από τη θέση του βοηθητικού δασκάλου, λόγο ανεπάρκειας.
Συμβουλή στους γονείς και όχι μόνον: σκεφτείτε, αναλύστε και βγάλτε και κάποιο συμπέρασμα από το γεγονός ότι ο Αϊνστάιν άρχισε να μιλά καθαρά μόνο στα εννιά του χρόνια και η βασική αιτία δεν ήταν ότι δεν μπορούσε, αλλά ότι δεν επιδίωκε την επικοινωνία.
Μήπως η Σιωπή μπορεί ν' αλλάξει τον κόσμο μας;
Ο Αϊνστάιν ήταν εκείνος που έπεισε τον πρόεδρο Ρούσβελτ ότι πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για κατασκευή ατομικής βόμβας αφού είχε τις πληροφορίες ότι στην Γερμανία στο εργαστήριο πέτυχε η πρώτη διάσπαση του ατόμου και υπάρχει ο κίνδυνος ότι οι ναζί θα κυριεύουν όλο τον πολιτισμένο κόσμο αν προλαβαίνουν να κατασκευάσουν το καταστροφικό όπλο.
Όταν όμως, οι φόβοι τις επιστημονικής κοινότητας για κατάχρηση επαληθεύτηκαν από την αντίθετη πλευρά και η βόμβα χρησιμοποιήθηκε από τις ΉΠΑ ενάντια της Ιαπωνίας, μετά την ουσιαστική λήξη του πολέμου, ο Αϊνστάιν ως επιστήμονας-πασιφίστας συνέβαλε στην απόκτηση ατομικής βόμβας από την Σοβιετική Ένωση και αυτό δημιούργησε, έστω και εύθραυστη, αλλά ισορροπία δυνάμεων πάνω στη γη.
Η μεγάλη αξία του Αϊνστάιν-φιλόσοφου ακόμη πρόκειται να εκτιμηθεί από τους απόγονούς του.
* * *
● Οι άνθρωποι της μάθησης έχουν γίνει φερέφωνα της εθνικής παράδοσης και έχασαν την αίσθηση της πνευματικής οικουμενικότητας.
● Μέσα σε δυο βδομάδες, οι αγέλες των μαζών μπορούν να ωθηθούν από τις εφημερίδες σε μια κατάσταση τέτοιας οργής, ώστε να προετοιμάζονται να φορέσουν τις στολές τους, για να σκοτώσουν η να σκοτωθούν προς χάρη ανάξιων σκοπών μερικών ενδιαφερόμενων κομμάτων.
● Θεωρώ την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία ως το πλέον επαίσχυντο σύμπτωμα έλλειψης προσωπικής αξιοπρέπειας από την οποία υποφέρει ο πολιτισμένος άνθρωπος σήμερα.
● Όποιος αναλαμβάνει να γίνει δικαστής στο πεδίο της αλήθειας και της γνώσης ναυαγεί απ' το γέλιο των θεών.
● Το πέρασμα από μια θρησκεία του φόβου σε μια θρησκεία της ηθικής αποτελεί ένα μεγάλο βήμα στη ζωή ενός έθνους.
● Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος.
● Η πολεμική βιομηχανία είναι η κρυφή διαβολική δύναμη πίσω από τον εθνικισμό, που οργιάζει παντού…
● Το κύριο καθήκον της πολιτείας: να προστατεύει το άτομο και να του δίνει την ευκαιρία να αναπτυχθεί σε μια δημιουργική προσωπικότητα.
● Μην πας ποτέ ενάντια στη συνείδησή σου, αν ακόμα και αυτό το απαιτεί το κράτος.
● Στην πολιτική όχι μόνο λείπουν οι ηγέτες, αλλά η ανεξαρτησία του πνεύματος και η έννοια του δίκαιου του πολίτη έχουν σε ένα μεγάλο ποσοστό παρακμάσει.
● Το ψέμα υψώθηκε κι έγινε ευγένεια στα χέρια της πολιτικής
● Πόσο πρόστυχος και ποταπός μου φαίνεται ο πόλεμος! Καλύτερα να με πετσοκόψουν κομματάκια παρά να συμμετάσχω σε κάτι τόσο σιχαμερό.
● Το ψέμα έχει ισχυρούς σύμμαχους με πρώτη την πολιτική που ξέρει να το αξιοποιεί και να το προβάλλει με το μανδύα της ευγένειας.
● Αν διεξαχθεί Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Τέταρτος θα γένει με ρόπαλα.
● Τα προβλήματα ποτέ δεν μπορείς να τα λύσεις με τον τρόπο σκέψης που τα γέννησε.
● Εκπαίδευση είναι εκείνο που μένει όταν έχουμε ξεχάσει καθετί που μάθαμε στο σχολείο.
● Ο μόνος δρόμος για τους διανοουμένους είναι ο δρόμος του Γκάντι. Ο δρόμος της μη συνεργασίας…
● Η έλλειψη των εξαιρετικών προσωπικοτήτων είναι ιδιαίτερα έντονη στο χώρο της τέχνης. Η ποίηση, η ζωγραφική, η μουσική έχουν οριστικά εκφυλιστεί και σε μεγάλο βαθμό έχουν χάσει τη λαϊκή απήχησή τους.
● Τα μεγάλα πνεύματα πάντα αντιμετωπίζουν βίαιες αντιδράσεις από υποδεέστερα μυαλά.
● Αν μου έδιναν μόνο μια ώρα για να λύσω ένα πρόβλημα από το οποίο να εξαρτάται η ζωή μου, θα αφιέρωνα 40 λεπτά για να το μελετήσω, 15 λεπτά για να το αναθεωρήσω και 5 λεπτά ν το λύσω.
● Η Επιστήμη χωρίς τη θρησκεία είναι χωλή, η θρησκεία χωρίς την Επιστήμη είναι τυφλή.
● Ο αιώνας μας είναι ο αιώνας των μεγάλων μέσων και των συγκεχυμένων σκοπών.
● Γεννήθηκα, και αυτό είναι το πάν που χρειάζεται ο άνθρωπος για να γίνει ευτυχισμένος.
● Ο θυμός κατοικεί μόνο στα στήθη των ανόητων.
● Μόνο δύο πράγματα είναι άπειρα, το σύμπαν και η ανθρώπινη βλακεία, και ως προς το σύμπαν διατηρώ κάποιες αμφιβολίες.
● Στο κάτω κάτω, να πεθαίνεις δεν είναι και άσχημο.
● Μόρφωση είναι εκείνο που έμεινε μέσα στο κεφάλι όταν ξεχάσεις όλα αυτά που σε έμαθαν.
● Πείτε μου πρώτα τι ακριβώς εννοείτε με τη λέξη Θεός και θα σας πω αν πιστεύω.
● Ο κόσμος γύρω μας είναι επικίνδυνος, όχι τόσο λόγω εκείνων που προκαλούν το κακό, αλλά περισσότερο λόγω εκείνων που παραμένουν απλοί θεατές και δεν αντιδρούν.
● Η κοινή λογική είναι η συλλογή των προκαταλήψεων που αποκτάμε μέχρι τα δεκαοκτώ μας χρόνια.
● Για να με τιμωρήσει για την αηδία για τις αυθεντίες η μοίρα έκανε αυθεντία εμένα τον ίδιο.
● Ο γάμος είναι μια προσπάθεια να δημιουργηθεί κάτι σταθερό και μακρόχρονο από τυχαίο επεισόδιο.
● Ποτέ δε θα λύσεις το πρόβλημα, εάν θα σκέφτεσαι έτσι όπως σκέφτονταν αυτή που το δημιούργησαν.
● Το μόνο που με εμποδίζει να μαθαίνω είναι η μόρφωση που απέκτησα.
● Ο έξυπνος άνθρωπος λύνει τα προβλήματα. Ο σοφός τα παρακάμπτει.
● Ποτέ δε θα λύσεις το πρόβλημα, εάν θα σκέφτεσαι έτσι όπως σκέφτονταν αυτοί που το δημιούργησαν.
● Το μόνο που με εμποδίζει να μαθαίνω είναι η μόρφωση που απέκτησα.
● Η λογική θα σας μεταφέρει από το σημείο Α στο σημείο Β. Η φαντασία θα σας πάει οπουδήποτε.
● Τρέλα είναι να κάνουν το ίδιο πράγμα επανειλημμένως και να αναμένουν ένα
διαφορετικό αποτέλεσμα.
Αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και γνωστός φιλόσοφος της Στωικής Σχολής.
Η μία από τις θεμελιώδεις θέσεις των Στωικών λέει: "Ο τελικός στόχος του ανθρώπου είναι να ζει αρμονικά με τη φύση". Ο Αυρήλιος προσπάθησε με συνέπεια και επιμονή να ζει σύμφωνα μ' αυτόν τον νόμο.
Ο ίδιος με ειρωνεία και πίκρα έλεγε: "Πόσο ελεεινοί είναι οι άνθρωποι όταν με υπεροψία θεωρούν τους εαυτούς τους ικανούς σαν φιλόσοφοι να κυβερνούν το κράτος! Τι θέλεις ανόητε άνθρωπε; Κάνε αυτό που θέλει από σένα η φύση και τίποτε άλλο".
Τραγική ήταν η μοίρα του Αυτοκράτορα-φιλόσοφου ο οποίος ως μονάρχης ήταν αναγκασμένος όλη τη ζωή του να διεξάγει αμυντικούς πολέμους στον Βορρά και στα ανατολικά σύνορα του κράτους. Εκεί απέκτησε την δόξα του ικανού και σοφού στρατηλάτη. Ενώ ως άνθρωπος ήταν ειρηνοποιός και φιλόσοφος αναγκασμένος να ζει σε αντίθεση με την δική του εσωτερική φύση.
Ο Αυρήλιος είναι ίσως ο μοναδικός μονάρχης του οποίου το λογοτεχνικό έργο κατάφερε να ξεπεράσει και να επισκιάσει τα πολεμικά του κατορθώματα.
Εντελώς προσωπική αυτομελέτη, οι σημειώσεις του (που ονομάστηκαν "Εις εαυτόν"), γραμμένες στα ελληνικά, που ο Αυρήλιος ποτέ δεν ήθελε να δημοσιεύσει και βρέθηκαν μέσα στις πτυχές των ρούχων του πεθαμένου, τελικά δημοσιεύτηκαν και για δεκαεννιά αιώνες μαρτυρούν για μια υψηλόφρον και αγνή ψυχή.
Απ' τη ζωή και το έργο του Αυρήλιου μπορούμε να βγάζουμε ένα πολύ σπουδαίο συμπέρασμα: "Κανένας σοφός αυτοκράτορας, ούτε κάποιο μεγάλο και ισχυρό κόμμα δεν έχουν τις δυνάμεις για ν' αλλάξουν την τραγική πραγματικότητα που σέρνεται κάτω από τις επιθυμίες και τα πάθη των πλειοψηφιών. Μόνο ένας εσωτερικός "αυτοκράτορας" τον οποίον θα φέρει η Σιωπή και η Μοναχικότητα μπορεί να μας οδηγήσει προς το ορθό μονοπάτι".
Σε πόσο μεγάλο βαθμό θα είχε αλλάξει η ζωή του καθενός και γενικά η κοινωνία μας αν πάντα θυμόμασταν αυτά τα λόγια του σοφού αυτοκράτορα: "Να είσαι σαν βράχος όπου συντρίβονται τα κύματα… Προσπάθησε ν' αντιληφθείς πως μέσα σου είσαι ανώτερος και πιο δυνατός από τα πρωτόγονα ένστικτα τα οποία υποκινούν τα συναισθήματα σου και σε τραβάνε σαν να είσαι μαριονέτα".
* * *
● Κοίτα μέσα σου.
● Η αδικία δεν συνδέεται πάντα με κάποια πράξη, συχνά συνδέεται με απραξία.
● Να έχεις τη φήμη του κακού και να κάνεις καλό, είναι μεγαλοπρέπεια.
● Εάν γνώριζες από πια πηγή ρέουν οι ανθρώπινες γνώμες, τότε θα έπαυες να αναζητάς τις επιδοκιμασίες και τους επαίνους των ανθρώπων.
● Περιορίσου στο παρόν.
● Μην ξεχνάς, όταν συμβαίνει κάποιο λυπηρό γεγονός, να βασίζεσαι σε αρχή:
"Το συμβάν δεν αποτελεί δυστυχία, αλλά η ικανότητα να το ξεπερνάς άξια, είναι ευτυχία".
● Ο καλύτερος τρόπος να εκδικηθείς τον εχθρό σου είναι να μην τον μοιάζεις.
● Μην κάνεις αυτό που απορρίπτει η συνείδησή σου και μη λες ψέματα. Τηρώντας αυτές τις κανόνες θα εκπληρώσεις τον ανθρώπινο προορισμό σου.
● Δε βαρέθηκες να συζητάς για τον αληθινό Άνθρωπο; Ήρθε ο καιρός να γίνεις τέτοιος.
● Ο σκοπός της Ζωής δεν είναι να πας με την πλειοψηφία, αλλά να ζεις σύμφωνα με τον νόμο του Θεού που έχεις μέσα σου και ο οποίος λέγεται συνείδηση.
● Όσο περισσότερο ο άνθρωπος αγαπάει τον εαυτό του, τόσο περισσότερο γίνεται εξαρτημένος από την γνώμη των γύρο ανθρώπων.
● Ο καθένας αξίζει τόσο, όσο αξίζει αυτό για το οποίο κοπιάζει.
● Το πιο ήσυχο μέρος, όπου ο άνθρωπος μπορεί να απομονωθεί είναι η ψυχή του. Όσο μπορείς πιο συχνά να διαφεύγεις σ’ αυτό το μέρος και να αντλείς απ’ εκεί καινούριες δυνάμεις.
● Άλλαξε την στάση σου απέναντι στα πράγματα που σε ενοχλούν και σύντομα θα αποκτάς ασφάλεια.
● Υπάρχει το ενδεχόμενο να γίνεις όμοιος με τον Θεό και να μείνεις απαρατήρητος.
● Όσο περισσότερο ο άνθρωπος αγαπάει τον εαυτό του, τόσο περισσότερο εξαρτάται από τη γνώμη των άλλων.
● Να πάρεις χωρίς ενθουσιασμό, να δίνεις εύκολα.
● Η ευτυχία της ζωής σας εξαρτάται από την ποιότητα των σκέψεών σας.
● Κάποια στιγμή ο θάνατος θα μας χαμογελάσει. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να χαμογελάσουμε και εμείς.
Στην δεκαετία του 20 η δόξα του Βαλερύ-ποιητή βρισκόταν στο ζενίθ. Όμως πέρασαν χρόνια και ο Βαλερύ-ποιητής έπαψε να μιλάει.
Ο Βαλερύ-άνθρωπος πέθανε την επόμενη μέρα ύστερα από τη λήξη του Β΄ παγκόσμιου πολέμου. Και σύντομα έγινε ολοφάνερο πόσο υψηλά ανέβηκαν στην γνώμη των αναγνωστών και κριτικών τα πεζά του έργα: τα χρονογραφήματα, οι διάλογοι, οι ομιλίες του, τα άρθρα του, τα σχόλιά του που είναι ταυτόχρονα και αποδείξεις και μαρτυρίες βαθιάς διείσδυσης του συγγραφέα στις πνευματικές περιπέτειές του αιώνα του και της συνειδητής αντίστασης στον χυδαϊσμό της τέχνης και της σκέψεις της σύγχρονης ζωής.
Σε πρώτο πλάνο βγαίνει ο Βαλερύ ως ηθικολόγος, κριτικός, στοχαστής.
Ως αληθινός στοχαστής ο Βαλερύ γνώρισε στη ζωή του και μια περίοδο σιωπής, μια περίοδο ασταμάτητης δουλειάς της αυτοεκπαίδευσης η οποία εκδηλώνεται ως καθημερινή συμπλήρωση των προσωπικών ημερολογίων.
Ο ίδιος έγραφε: "Δουλεύω για κάποιον που θα 'ρθει μετά".
Στην ουσία όλη η βαθυστόχαστη και φινετσάτη πεζογραφία του Βαλερύ μπορεί να κατανοηθεί ως ένα σύστημα απόρριψης της σύγχρονης τέχνης της αστικής παρακμής, της αυθαιρεσίας και της εξαπάτησης, άρνησης από το υποκατάστατο του νεωτερισμού και κυνήγι των πιο σόκιν εξωτερικών μορφών, από τους μεθόδους ψυχολογικής επίθεσης στα γούστα των ακροατών και αντικατάσταση του περιεχομένου με λατρεία της αυτοέκφρασης
* * *
● Αν το εγώ είναι μισητό, το ν' αγαπάς τον πλησίον σου ως σε αυτόν καταντά μια φριχτή ειρωνεία.
● Ένας άνθρωπος που δεν επιχείρησε ποτέ να ομοιωθεί με τους θεούς είναι λιγότερο από ανθρώπους.
● Ο ψυχρός άνθρωπος είναι καλύτερα προσαρμοσμένος στην πραγματικότητα, η οποία είναι αδιάφορη.
● Η ευγένεια είναι οργανωμένη αδιαφορία.
● Τα βιβλία έχουν τους ίδιους εχθρούς με τον άνθρωπο: τη φωτιά, την υγρασία, την ανοησία, το χρόνο, και το ίδιο τους το περιεχόμενο.
● Έξυπνη γυναίκα είναι εκείνη που στην παρέα της μπορείς να συμπεριφέρεσαι σαν βλάκας.
● Για να επιδιώξει κανείς τη δόξα, πρέπει να δίνει μεγάλη σημασία στους ανθρώπους: πρέπει να πιστεύει σ' αυτούς.
● Ο επιχειρηματίας είναι υβρίδιο μεταξύ χορευτή και υπολογιστή.
● Οι πιο λυσσαλέες διαμάχες έλαβαν χώρα ανάμεσα σε θεωρίες η δόγματα που ελάχιστα διέφεραν. Πιο οξύς και πιο φαρμακερός είναι ο αγώνας μεταξύ ορθοδόξων και μαρτύρων του Ιεχωβά , παρά μεταξύ του ορθόδοξου και του μουσουλμάνου.
● Θα 'μασταν λειψοί, και πνευματικά άεργοι, αν όλοι αυτοί οι μύθοι, οι θρησκείες, οι καθαγιασμένες αστειότητες, οι υποθέσεις, όλα αυτά τα λεκτικά παιχνίδια και τα μεταφυσικά ψευδοπροβλήματα δεν υπήρχαν. Είναι το ψεύτικο που χρωματίζει και δίνει ζωή στο αληθινό.
● Η προσκόλληση στο καινούριο υποδηλώνει έναν εκφυλισμό του κριτικού πνεύματός.
● Εάν κάποιος γλείφει τα πόδια σου, πάτα τον με το πόδι σου, προτού σε δαγκώσει.
● Η εξουσία χωρίς την κατάχρηση χάνει το θέλγητρό της.
● Η κοινωνία δεν απεχθάνεται και τόσο τους φαντασμένους, τους βρίσκει μάλιστα πιο φυσιολογικούς από πους ταπεινόφρονες, προς τους οποίους, όχι άδικα, δυσπιστεί. Κοροϊδεύει τους φαντασμένους και τους αλαζόνες, τους έχει ωστόσο αδυναμία, γιατί της είναι εραστές που δεν σκέφτονται παρά μόνο αυτήν και την πολιορκούν συνέχεια.
● Η ιστορία… το πιο επικίνδυνο προϊόν που παράγει η χημεία της διανόησης: προκαλεί όνειρα, μεθύει τους λαούς, γεννάει μέσα τους ψεύτικες αναμνήσεις, μειώνει τα ένστικτά του, ερεθίζει της παλιές πληγές, καταστρέφει την ηρεμία τους, οδηγεί στην μεγαλομανία ή στην μανία καταδιώξεως και κάνει το έθνος υπερήφανο, αλαζονικό, αφόρητο και μάταιο.
● Δύο κίνδυνοι συνεχίζουν να απειλούν τον κόσμο: η τάξη και η αταξία.
● Η διαφήμιση έχει εκμηδενίσει τη δύναμη ακόμα και των πιο ισχυρών επιθέτων.
● Ο ηγέτης είναι ένας άνθρωπος που έχει ανάγκη τους άλλους.
● Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι σκλάβος του εκσυγχρονισμού: δεν υπάρχει πρόοδος που να μην καταλήξει να τον υποδουλώσει εντελώς.
● Το ποίημα είναι μια γιορτή της διάνοιας.
● Ο ποιητής είτε είναι μεγάλος αγωνιστής για τη σκέψη και άψογος ιππότης του πνεύματος, είτε είναι τιποτένιος παράσιτος που διασκεδάζει τους άλλους τιποτένιους με μικρά τρυκ της άκαρπης εξυπνοειδής βλακολογίας.
● Η ιδέα των περισσότερων ανθρώπων για την ποίηση είναι τόσο ασαφής, ώστε αυτή η ασάφεια και αποτελεί για εκείνους τον προσδιορισμό της ποίησης.
● Ποίηση είναι η ανάπτυξη του επιφωνήματος.
● Ολόκληρη η πολιτική θα άλλαζε συθέμελα αν και μόνο το γεγονός της υπόσχεσης εθεωρείτο απ' όλο τον κόσμο απυπόφορο και ανεπίτρεπτο.
● Πόλεμος είναι όταν αλληλοσκοτώνονται άνθρωποι που δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, επειδή άλλοι που γνωρίζονται καλά μεταξύ του δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν.
● Η πολιτική ήταν αρχικά η τέχνη του να εμποδίζεις τους άλλους να ανακατεύονται σε ό,τι τους αφορά. Σε μια επόμενη φάση προστέθηκε η τέχνη του να αναγκάζεις τους άλλους να αποφασίζουν γι' αυτά που δεν καταλαβαίνουν.
● Φοβερό πράμα: όσο λιγότερο σκέφτεσαι, τόσο περισσότερο ομοϊδεάτες έχεις.
● Με τη ζωγραφική βλέπεις τα πράγματα έτσι όπως ήτανε κάποτε, όταν τους κοιτούσανε με αγάπη.
● Χωρίς τα παράσιτά της: κλέφτες, τραγουδιστές, χορευτές, μυστικιστές, ποιητές, φιλόσοφους, επιχειρηματίες η ανθρωπότητα θα ήταν μια κοινωνία ζώων, ή μάλλον ούτε καν μια κοινωνία αλλά μια συνομοταξία. Το αλάτι θα έλειπε από τη γη.
● Με τον χυδαίο μύθο της ευτυχίας μπορούμε να κάνουμε λίγο-πολύ ό,τι θέλουμε τους άνδρες, κι απολύτως ό,τι θέλουμε τις γυναίκες.
● Ο αριθμός των εχθρών μας αυξάνεται στο βαθμό που αυξάνεται η σπουδαιότητά μας. Το ίδιο συμβαίνει και με τον αριθμό των φίλων μας.
● Δεν υπάρχει πιο επικίνδυνος άνθρωπος απ' αυτόν που είναι πολύ δραστήριος, αλλά δεν σκέφτεται.
● Η αδυναμία της δύναμης είναι στο να πιστεύει μόνο στη δύναμη.
Φιλόσοφος, συγγραφέας, δημοσιολόγος της εποχής του Διαφωτισμού.
Τα έργα του υπονόμευαν το κύρος της απολυταρχικής μοναρχίας και της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας και έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην προετοιμασία της Μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης.
Ακόμη νεαρός ο Βολτέρος επαναστάτησε ενάντια στην θέληση των γονιών του και χωρίς δισταγμό άφησε την καριέρα του νομικού για χάρη της λογοτεχνίας και τις χαρές της κοσμικής ζωής. Τόσο μισούσε την μικροαστική ζωή, ώστε προτίμησε να δηλώσει τον εαυτό του ως νόθο ενός ζητιάνου ποιητή παρά γιος ενός πετυχημένου μεγαλοαστού.
Η ζωή του Βολτέρου είχε απρόβλεπτες μεταπτώσεις: στα 23 του χρόνια βρέθηκε φυλακισμένος για 11 μήνες στη Βαστίλη, για μερικά χρόνια έγινε αυλικός λογοτέχνης, για δυο χρόνια ήταν αναγκασμένος να φύγει στην Αγγλία, επίσης αυτοεξορίστηκε για τρία χρόνια στην Πρωσία, γνώρισε την επιτυχία των θεατρικών του έργων και την αποτυχία των φιλοσοφικών του μυθιστορημάτων τα οποία όμως εκτίμησαν, ως τα πιο λαμπρά του έργα οι απόγονοί του.
"Δε συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όλα όσα λες, αλλά θα υπερασπίζω - ακόμα και με το τίμημα της ζωής μου - το δικαίωμα σου ελεύθερα να λες αυτά που πρεσβεύεις", μόνο για αυτή τη φράση η ανθρωπότητα πρέπει να υποκλίνεται μπροστά στον Βολτέρο.
* * *
● Οι μοιχεία αποτελεί κακό μόνο στο βαθμό που είναι κλοπή, αλλά δεν κλέβουμε κάτι που μας χαρίζουν.
● Ανασκάπτοντας λάθη οι άνθρωποι χάνουν καιρό, αντί για να το ξοδέψουν στην αναζήτηση των αληθειών.
● Η περηφάνια των μικρών ανθρώπων είναι να μιλάνε συνεχώς για τον εαυτό τους, και των μεγάλων ανθρώπων: να μη μιλάνε καθόλου για τον εαυτό τους.
● Όσο περισσότερο διαβάζεις χωρίς να σκέφτεσαι, τόσο γρηγορότερα αρχίζεις να πιστεύεις ότι ξέρεις πάρα πολλά, αλλά όσο περισσότερο σκέφτεσαι διαβάζοντας, τόσο καθαρότερα βλέπεις, πως ξέρεις πολύ λίγα.]
● Τα πλούτη κάνουν τη γυναίκα αλαζονική, η ομορφιά ύποπτη κι η ασχήμια μισητή.
● Οι πολλοί νόμοι σε μια χώρα είναι όπως οι πολλοί γιατροί - σημείο αδυναμίας κι αρρώστιας.
● Η δουλειά απαλλάσσει τον άνθρωπο από τα τρία βασικότερα κακά απ' την ανία, απ' τα ελαττώματα και την ανάγκη.
● Η ελευθερία της σκέψης είναι η ζωή της ψυχής.
● Προς την αθανασία συνήθως πάνε με πολύ λίγες αποσκευές.
● Ήταν μεγάλος πατριώτης, σπουδαίος ανθρωπιστής και πραγματικός φίλος, αν, μάλιστα είναι αλήθεια ότι πέθανε.
● Η τέχνη της ιατρικής συνίσταται στο να διασκεδάζεις τον ασθενή έως ότου η φύση γιατρέψει την ασθένεια.
● Η καλή ή η κακή υγεία μας διαμορφώνει τη φιλοσοφία μας.
● Η μέγιστες διενέξεις παράγουν λιγότερα κακουργήματα και διχόνοιες, παρά ο θρησκευτικός φανατισμός.
●Η κακολογία είναι η αθάνατη κόρη της εγωπάθειας και της τεμπελιάς.
● Η ευχαρίστηση του να κυβερνάς θα πρέπει σίγουρα να είναι εξαιρετική αν μπορούμε να κρίνουμε από τους τόσους πολλούς που θέλουν να κυβερνήσουν.
● Γενικά, η τέχνη της διακυβέρνησης συνίσταται στο να παίρνει όσο περισσότερα χρήματα μπορεί από ένα μέρος των πολιτών και να τα δίνει στο άλλο.
● Θ' αφήσουμε αυτόν τον κόσμο ακριβώς έτσι όπως τον βρήκαμε: ανόητο, άδικο και κακό.
● Για να μπορέσεις να αλυσοδέσεις τον όχλο πρέπει να φαίνεται ότι φοράς τις ίδιες αλυσίδες.
● Όσο περισσότερο προοδεύει η σύνεση, τόσο περισσότερο τρίζει τα δόντια του ο φανατισμός.
● Τα γεράματα έρχονται για να εισπράττουν τις πίκρες, αλλά πρέπει να είναι αρκετά συνετά για να τις υποφέρουν καρτερικά.
● Διερωτάται κανένας πως η ποίηση, όντας τόσο λίγο απαραίτητη στον κόσμο, κατέχει μια τόσο υψηλή βαθμίδα ανάμεσα στις καλές τέχνες. Η ποίηση είναι η μουσική της ψυχής και προ πάντων ψυχών μεγάλων και αισθαντικών.
● Δε συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όλα όσα λες, αλλά θα υπερασπίζω – ακόμα και με το τίμημα της ζωής μου – το δικαίωμά σου ελεύθερα να λες αυτά που πρεσβεύεις.
● Δε γνωρίζω κανένα λαό που πλούτισε ύστερα από μια νίκη σ' ένα πόλεμο.
● Όποιος περιορίζει τις επιθυμίες του, είναι πάντοτε αρκετά πλούσιος.
● Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τη σκέψη, μόνο για να δικαιολογήσουν τα λάθη τους, και τα λόγια, μόνο για να κρύψουν τις σκέψεις τους.
● Όσο περισσότερο διαβάζεις χωρίς να σκέφτεσαι, τόσο γρηγορότερα αρχίζεις να πιστεύεις ότι ξέρεις πάρα πολλά, αλλά όσο περισσότερο σκέφτεσαι διαβάζοντας, τόσο καθαρότερα βλέπεις, πως ξέρεις πολύ λίγα.
● Σκέψου, πόσο δύσκολο είναι ν' αλλάξεις τον εαυτό σου και θα καταλάβεις πόσο μηδαμινές είναι οι δυνατότητές σου ν' αλλάξεις τους άλλους.
● Η αμφιβολία είναι η αρχή της σοφίας.
● Ανυπόφορη είναι η περιφρόνηση και όχι η φτώχεια. Θα μπορούσα να βολευτώ με ελάχιστα, αλλά δε θα ήθελα να το γνωρίζουν.
● Σόφια: εκείνο που στα γηρατειά αντικαθιστά τη σύνεση.
● Για να πετύχεις σ' αυτόν τον κόσμο, μόνο η ανοησία δεν αρκεί, χρειάζονται και καλοί τρόποι.
● Οτιδήποτε είναι πολύ κουτό για να ειπωθεί, τραγουδιέται.
● Η ευτυχία είναι όνειρο, αλλά η δυστυχία είναι πραγματικότητα.
● Η αναποφασιστικότητα δεν είναι και η πιο ευχάριστη κατάσταση, αλλά η απόλυτη σιγουριά, σίγουρα είναι κουταμάρα.
● Τα δάκρυα είναι η βουβή γλώσσα του πόνου.
● Η αμφιβολία δεν είναι μια ευχάριστη κατάσταση του νου. Αλλά η απόλυτη βεβαιότητα είναι μια γελοία κατάσταση του νου.
● Η κάθε καινούργια επιθυμία είναι η αρχή της καινούργιας ανάγκης, έμβρυο μιας καινούργιας θλίψης.
● Ο Θεός επινόησε τον έρωτα. Οι ιερείς επινοήσανε τον γάμο.
● Είχα χρεοκοπήσει δυο φορές: πρώτη φορά όταν σε μια υπόθεση στο δικαστήριο έχασα και δεύτερη φορά, όταν κέρδισα.
● Η κοινωνική ισότητα είναι από τις πιο φυσικές και ταυτόχρονα πιο χιμαιρικές ιδέες.
● Για να πετύχεις σ' αυτόν τον κόσμο, μόνο η ανοησία δεν αρκεί, χρειάζονται και καλοί τρόποι.
● Ο θρίαμβος της νόησης είναι ακριβώς αυτό, που πρέπει να συνυπάρχεις με τους ανθρώπους που δεν την έχουν.
● Δεν έχουμε εξουσία πάνω στη ροή των σκέψεών μας έτσι όπως και στην κυκλοφορία του αίματός μας.
● Τα βιβλία είναι όπως οι άνθρωποι. Μικρός αριθμός, παίζει σπουδαίο ρόλο, τα άλλα αποτελούν το πλήθος.
● Όταν τίθεται θέμα χρημάτων, όλοι έχουν την ίδια θρησκεία.
● Είναι επικίνδυνο να έχεις δίκιο, όταν η εξουσία έχει άδικο.
● Όλη η δύναμη των γυναικών στις αδυναμίες των ανδρών.
● Κάθε νέα επιθυμία είναι η αρχή μιας νέας ανάγκης, νέο μικρόβιο της θλίψης.
● Κάποιος που κατέχει μόνο τη σοφία ζει μια θλιβερή ζωή.
● Όποιος είναι πάντα δίκαιος είναι ανάλγητος, όποιος είναι μόνο σοφός, είναι βαρετός.
● Η ιστορία είναι μια εικόνα εγκλημάτων και κακοτυχιών. Ένα πλήθος ανθρώπων αθώων και ευγενικών, χάνεται στην αφάνεια μέσα σε μια τεράστια σκηνή. Οι ηθοποιοί της παράστασης είναι μια χούφτα διεφθαρμένων φιλόδοξων ανθρωπάκων.
Ο Γκαίτε είναι ένα από τα οικουμενικά πνεύματα του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Ούτε οι ανατιμήσεις που έφεραν οι νέοι αιώνες, ούτε τα νέα κύματα της μόδας, ούτε τα νέα επιτεύγματα μπορούν ν' αγγίξουν τέτοιους γίγαντες, δημιουργούς και εκφραστές της εποχής τους όπως ο Γκαίτε.
Απέκτησε την παγκόσμια φήμη σε ηλικία εικοσιπέντε ετών ύστερα από τη δημοσίευση του μυθιστορήματος "Τα πάθη του νεαρού Βέρθερ".
Σαν μεγαλοφυΐα της εποχής του ο Γκαίτε διακρίθηκε ως ποιητής, συγγραφέας θεατρικών έργων, φιλόσοφος, ζωγράφος, επιστήμονας και πολιτικός.
Το βασικό του επίτευγμα είναι το "Φάουστ", έργο πάνω στο οποίο δούλεψε περίπου εξήντα χρόνια. Το αθάνατο φιλοσοφικό του έργο άνοιξε νέους δρόμους για την κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης.
* * *
● Εάν δέχεστε τους ανθρώπους έτσι όπως είναι, με όλα τα ελαττώματά τους, τότε ποτέ δε θα καταφέρνετε να τους βελτιώνετε. Εάν όμως θα συμπεριφερθείτε μαζί τους σαν με τους ιδανικούς ανθρώπους, τότε θα τους υψώνετε και θα τους ανεβάζετε στο επίπεδο που επιθυμείτε.
● Εκείνος που έφτασε τα ύψη της μόρφωσης πρέπει εκ τον προτέρον να γνωρίζει ότι η πλειοψηφία θα είναι ενάντιά του.
● Οι προλήψεις είναι η ποίηση της ζωής.
● Αν συμπεριφέρεστε στους διπλανούς σας έτσι όπως τους αξίζει, θα τους κάνετε χειρότερους. Αν όμως συμπεριφέρεστε σαν να είναι καλύτεροι απ' ό,τι είναι στην πραγματικότητα, τότε τους κάνετε καλύτερους.
● Ενθάρρυνση μετά από την επίκριση, είναι σαν τον ήλιο μετά από τη βροχή.
● Να επαινείς κάποιον, αυτό είναι σαν να δηλώνεις τον εαυτό σου ισάξιο μ' εκείνον.
● Ποια κυβέρνηση είναι η καλύτερη; Αυτή που μας διδάσκει να κυβερνούμε τους εαυτούς μας.
● Δεν είμαι για αυτόν τον κόσμο όπου βγαίνοντας από το σπίτι πέφτεις μέσα στο βόθρο της λεγόμενης "κοινωνίας".
● Ό,τι είναι ο νους και η καρδιά για τον άνθρωπο είναι και η Ελλάδα για την ανθρωπότητα.
● Το ταλέντο του ανθρώπου αναπτύσσεται μέσα στη μόνωση, ο χαρακτήρας του όμως, σχηματίζεται μέσα στις τρικυμίες της ζωής.
● Από τους δυο που μαλώνουν, φταίει εκείνος που είναι πιο έξυπνος.
● Δεισιδαιμονίες: η ποίηση της ζωής.
● Κάθε ποίημα είναι κατά κάποιον τρόπο ένα φιλί που δίνει κανείς στον κόσμο. Αλλά μόνο με φιλία δεν γίνονται παιδιά.
● Τίποτα πιο δυνατό από μια ιδέα που ωρίμασε.
● Οι γενναίες σκέψεις παίζουν το ρόλο των πρώτων πιονιών στο παιχνίδι της ντάμας, δηλαδή πεθαίνουν αλλά εξασφαλίζουν τη νίκη.
● Η πεποίθηση δεν είναι η αρχή, αλλά το στέμμα της γνώσης.
● Δεν αρκεί ν' αποκτήσεις γνώσεις, πρέπει και να βρεις τον σωστό τρόπο να τις εφαρμόζεις.
● Από τους κλέφτες, οι πιο επιζήμιοι είναι οι βλάκες: ταυτόχρονα μας κλέβουν και το χρόνο και τη διάθεση.
● Το ταλέντο ωριμάζει μες στη σιγή, ο χαρακτήρας ατσαλώνει μες στις θύελλες της ζωής.
● Οι ανόητοι και οι έξυπνοι είναι αβλαβείς: βλάπτουν μόνο οι μισοηλίθιοι και οι ημιμαθείς.
● Τίποτε πιο φοβερό από τη δραστήρια αμάθεια.
● Ο άνθρωπος ζει αληθινή ζωή, αν είναι ευτυχισμένος από την ευτυχία του πλησίον.
● Αν ο κροκόδειλος έφαγε τον εχθρό σου, αυτό δεν σημαίνει πως έγινε και φίλος σου.
● Κάθε λύση ενός προβλήματος είναι ένα νέο πρόβλημα. Ο νόμος είναι ισχυρός, αλλά η εξουσία της ανάγκης είναι πιο ισχυρή.
● Από τους δυο που μαλώνουν φταίει εκείνος που είναι πιο έξυπνος.
● Η τέχνη είναι ο μεσίτης εκείνου το οποίο δεν μπορείς να εκφράζεις.
● Το ουράνιο τόξο που κρατάει δεκαπέντε λεπτά, παύουν να το προσέχουν.
● Μόδα: παράδοση της τρέχουσας στιγμής.
● Τίποτα πιο μισητό από την πλειοψηφία. Τον δρόμο πρέπει να δείχνουν λίγοι δυνατοί και σοφοί άνθρωποι και το πλήθος πρέπει να τους ακολουθεί.
● Η Ελλάδα είναι η καρδιά και ο νους της οικουμένης.
● Όλοι οι νόμοι είναι φτιαγμένοι από τους γέρους και άνδρες. Οι νέοι και οι γυναίκες θέλουν εξαιρέσεις, οι γέροι – κανόνες.
● Η τέχνη είναι μεσολαβητής εκείνου που δεν μπορείς να εκφράζεις.
● Βάζε πέτρες στο δρόμο του συνανθρώπου σου, ίσως κάτι να χτίσει μ’ αυτές.
● Χωρίς την ιερή φλόγα του ενθουσιασμού τίποτε το σπουδαίο και ευγενικό δεν μπορεί να γίνει στη ζωή.
● Η ιστορία γράφεται από την αμαρτία, η αρετή είναι σιωπηλή.
Ένας από τους πολύ λίγους αληθινούς ηγέτες της ιστορίας.
Το 1914 επέστρεψε στην Ινδία, από τη Νότια Αφρική όπου έζησε 21 χρόνια. Στην χώρα του ο Γκάντι ανέπτυξε μια μέθοδο αντίστασης "μη βίας" η οποία έγινε πρότυπο του στον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας του από τους Άγγλους αποικιοκράτες.
Ο Γκάντι ανακάλυψε πως η ζωή περνάει μέσα από την καταστροφή και πίστευε πως υπάρχει νόμος πιο δυνατός και ανώτερος από τον νόμο της καταστροφής. Αυτός ο νόμος της αγάπης, ο νόμος "μη βίας" ήρθε ν' αλλάξει την κοινωνία και μόνο τότε η ζωή έχει αξία.
Ο Γκάντι έλεγε "Όπου και να εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα ή αντιπαλότητα, όπου και να αντιμετωπίσεις τον εχθρό κατάκτησέ τον με αγάπη".
Είναι ο μοναδικός άνθρωπος που κατάφερε σε πολύ μεγάλο βαθμό, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα να υποκινήσει ένα λαό τριακόσια εκατομμυρίων να ακολουθήσει της βασικές εντολές των ιδρυτών των μεγάλων θρησκειών. Το αποτέλεσμα ήταν η αποχώρηση των Άγγλων.
Το λαμπερό του παράδειγμα ποτέ δεν έγινε νόμος και δεν κατάφερε κανένας άνδρας να το επαναλάβει. Δεν λέω "πολιτικός άνδρας", γιατί αυτός ο συνδυασμός, αυτός ο δρόμος είναι εντελώς λανθασμένος. Ο κομματισμός είναι ανίκανος να γεννήσει μέσα στην αντιπαλότητα και έχθρα ένα "πολιτικό ον" που θα μιλήσει για την Αγάπη. Οι πρώτες του λέξεις για την Αγάπη θα τον βάλουν στο περιθώριο. Δε θα τον δεχτούν ούτε οι ομοϊδεάτες του, ούτε ο κόσμος της πλειοψηφίας.
Ο Γκάντι πέρασε από τον Γολγοθά των αμέτρητων συλλήψεων και απεργιών πείνας.
Δολοφονήθηκε από τον Θρησκευτικό Φανατισμό.
Αυτή είναι η μοίρα των αληθινών ανθρώπων.
* * *
● Ο τρόπος που δίνεις αξίζει περισσότερο από αυτό που δίνεις.
● Τα εφτά που δεν πρέπει να έχεις:
Πλούτο χωρίς μόχθο.
Γνώση χωρίς χαρακτήρα.
Πολιτική χωρίς αρχές.
Απόλαυση χωρίς συναίσθημα.
Εμπόριο χωρίς ήθος.
Επιστήμη χωρίς ανθρωπιά.
Αγάπη χωρίς θυσία.
● Δεν αξίζει να έχεις ελευθερία αν αυτό δεν σημαίνει ότι έχεις και την ελευθερία να σφάλεις.
● Η ελευθερία δεν αξίζει τίποτα, αν δεν συμπεριλαμβάνει την ελευθερία να κάνεις λάθη.
● Υπάρχουν κι άλλα πράγματα να κάνεις στη ζωή εκτός από το ν' αυξάνεις την ταχύτητά της.
● Το αληθινό νόημα του πολιτισμού δεν προϋποθέτει την αύξηση της κατανάλωσης, αλλά τον ελεύθερο και καλά προμελετημένο περιορισμό των επιθυμιών.
● Η αξία του ιδανικού κρύβεται στην ιδιότητά της να απομακρύνεται καθώς την πλησιάζουμε.
● Ο κόσμος είναι αρκετά μεγάλος να ικανοποιήσει τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου, αλλά είναι πολύ μικρός για να ικανοποιήσει την ανθρώπινη απληστία.
● Η μηχανή σήμερα βοηθάει πολύ λίγους ανθρώπους και ζημιώνει εκατομμύρια άλλους.
● Πρέπει να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε.
● Το "όχι" που ειπώθηκε με πεποίθηση, είναι καλύτερο από το "ναι" που ειπώθηκε μόνο και μόνο για να χαρεί κάποιος ή - που είναι και το χειρότερο - για να αποφεύγεις κάποια προβλήματα.
● Η ικανότητα να συγχωρέσει είναι η ιδιότητα του δυνατού. Η αδύναμοι ποτέ δεν συγχωρούνε.
● Οι πολύλογοι έπαινοι προσβάλλουν. Είσαι αναγκασμένος να πεις πως δεν τους αξίζεις.
● Εάν δεν είχα το αίσθημα του χιούμορ, τότε θα έπρεπε να αυτοκτονήσω.
● Το δικαίωμα να πει τα πιο σκληρά λόγια για τους ανθρώπους έχει μόνο εκείνος που τους απέδειξε ότι πραγματικά νοιάζεται για αυτούς.
● Ο θυμός έχει πάντα μια αιτιολογία, αλλά σπάνια αυτή είναι καλή.
● Η αγάπη ποτέ δε ζητάει, μόνο δίνει.
● Η πίστη πρέπει να ενισχύεται από τη λογική… όταν η πίστη τυφλώνεται, πεθαίνει.
● Οι επτά αμαρτίες της κοινωνίας: πολιτική χωρίς αρχές, πλούτη χωρίς κόπο, εμπόριο χωρίς ηθική, απόλαυση χωρίς μετάνοια, διαπαιδαγώγηση χωρίς χαρακτήρα, επιστήμη χωρίς ανθρωπισμό, θαυμασμός χωρίς ακολουθία.
● Σε θέματα συνειδήσεως δεν έχει θέση ο νόμος της πλειοψηφίας…
● Ο κόσμος είναι αρκετά μεγάλος για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου, αλλά είναι πολύ μικρός για να ικανοποιήσει την ανθρώπινη απληστία.
● Η ηθική πρόοδος ενός έθνους φαίνεται στον τρόπο που συμπεριφέρεται στα ζώα.
● Ευτυχία είναι όταν αυτά που σκέφτεσαι, αυτά που λες, και αυτά που κάνεις είναι σε αρμονία.
● Μου αρέσει ο Χριστός σας αλλά δεν μου αρέσουν οι Χριστιανοί σας. Οι Χριστιανοί δεν έχουν καμία σχέση με το Χριστό.
● Εκείνος που ισχυρίζεται, ότι η θρησκεία δεν έχει καμιά σχέση με την πολιτική, δε γνωρίζει τι είναι θρησκεία.
● Η αλήθεια είναι εντελώς εσωτερική υπόθεση.
● Θέματα συνείδησης δεν λύνονται από την πλειοψηφία.
Ένας Άνθρωπος που άρχισε ως φιλελεύθερος ιερέας και έγινε μεγάλος φιλόσοφος και ποιητής.
Τα φιλοσοφικά του έργα επηρέασαν πάρα πολλούς ανθρώπους οι οποίοι τον θεωρούσαν πνευματικό ηγέτη της γενιάς τους. Αρκετά ποιητικά του έργα έγιναν κλασσικά.
Ο Έμερσον είναι από τους πρώτους στον δυτικό
πολιτισμό που εκτίμησε την άγρια φύση όχι σαν οικονομική, αλλά ιδεώδης αξία. Η διαφορά του από τους συγχρόνους που θεωρούσαν την φύση κάτι που συνέχεια χρειάζεται βελτίωση και στόλισμα είναι ο, τι η ελεύθερη φύση ποτέ δεν είναι ημίγυμνη ή τσαπατσούλικη, είναι πάντα ωραία.
"Μέσα στο δάσος ή πάνω στα βουνά ο άνθρωπος νιώθει νέος, τον επισκέπτονται σκέψεις για την ομορφιά, την αλήθεια, την μεγαλοπρέπεια, τον Θεό…. Μέσα στην άγρια φύση βρίσκω πάντα κάτι πολύτιμο και σπάνιο που δεν πρόκειται να βρω μέσα στις πολιτείες και χωριά".
Και τώρα προσπαθήστε να καταλάβετε, να κατανοήσετε, γιατί ο άνθρωπος
ζει μέσα στο τεχνητό τερατούργημα που το ονόμασε "σπίτι", και χωρίς να καταλάβει ο ίδιος στις γιορτές και τα Σαββατοκύριακα το ένστικτο της επιβίωσης τον τραβάει έξω από την κόλαση της πόλης. Και τότε, όχι μόνος και με τα πόδια, αλλά μαζεύεται σε άγριες αγέλες που ορμάνε στους δρόμους με τα κινούμενα φέρετρα τους, πολτοποιώντας ο ένας τον άλλον.
Δυστυχώς τέτοιος είναι ο Γολγοθάς του ανθρώπου προς την Ελευθερία, προς το πραγματικό του Σπίτι, προς την αληθινή Εκκλησία που μπορεί κανείς να βρει τον Θεό.
Και ίσως αυτός ο περιβόητος Θεός, τη μορφή του οποίου κανένας δε γνωρίζει, είναι η Φύση;
Ποιος άλλος και τι άλλο προσπαθεί να μας συνετίσει με τόση αστείρευτη Καλοσύνη, με τόση ασυγκράτητη Οργή, με τόση υπομονή, συνέπεια και σοφία;
* * *
● Η μέγιστη τιμή που μπορεί κανείς να προσφέρει στην αλήθεια είναι να την ακολουθήσει.
● Εμπιστέψου τους ανθρώπους κι αυτοί θα σε εμπιστευθούν, μεταχειρίσου τους μεγαλόψυχα και θα σου δείξουν τη μεγαλοψυχία τους.
● Αληθινός δείκτης του πολιτισμού δεν είναι το επίπεδο του πλούτου ή της μόρφωσης, το μέγεθος των πόλεων και ούτε η αφθονία των συγκομιδών, αλλά το ήθος των ανθρώπων που ανατρέφει η χώρα.
● Μην εμπιστεύεσαι τον άνθρωπο, μεγάλε Θεέ! Μην του δίνεις περισσότερη δύναμη, έως ότου μάθει να χρησιμοποιεί καλύτερα τη λίγη που έχει τώρα.
● Το ζιζάνιο είναι ένα φυτό, τις αρετές του οποίου ακόμη δεν αποκάλυψαν.
● Το ηλιακό σύστημα δεν νοιάζεται για την υπόληψή του.
● Η ανεξαρτησία είναι πιο σπουδαία από την απομόνωση. Οι ποιητές που ζούσαν στις πόλεις έμειναν αναχωρητές
● Τελικά, βρίσκουμε στη ζωή, μόνο αυτά που επενδύσαμε σ' αυτήν.
● Τα πανεπιστήμια απεχθάνονται τις μεγαλοφυΐες, ακριβώς όπως τα μοναστήρια απεχθάνονται τους αγίους.
● Τα πράγματα έχουν ανέβει στη σέλα κι ιππεύουν την ανθρωπότητα.
● Η δημοκρατία γίνεται μια κυβέρνηση νταήδων που μετριάζονται από τους εκδότες.
● Η ηθική πρόοδος δεν συμβαδίζει με τον υλικό πολιτισμό.
● Μοναχικότητα, το καταφύγιο του στοχαστή, του μεγαλοφυή ο αχώριστος σύντροφος.
● Μεγάλοι άντρες είναι εκείνοι που βλέπουν ότι η πνευματική δύναμη είναι δυνατότερη από οποιαδήποτε υλική, ότι οι σκέψεις κυβερνούν τον κόσμο.
● Η ποίηση μας μαθαίνει πόση αξία έχουν ακόμα και μερικές λέξεις.
● Μια αίρεση ή ένα κόμμα είναι ένα κομψό ινκόγκνιτο που εφευρέθηκε για να γλιτώσει τον άνθρωπο από την ενόχληση του να σκέπτεται.
● Ήξερε πώς να είναι φτωχός, με έναν κομψό και αξιοπρεπή τρόπο. Επέλεξε να γίνει πλούσιος περιορίζοντας απλώς τις επιθυμίες του.
(για τον Χ. Θόρροου)
● Ο πιο μεγάλος άνθρωπος στην ιστορία ήταν ο πιο φτωχός.
● Οι περισσότεροι άγιοι ήταν φτωχοί, όμως αυτό δε σημαίνει πως οι περισσότεροι φτωχοί είναι άγιοι.
● Ο μεγάλος νους δείχνει τη δύναμή και τις ικανότητές του, όχί μόνο στις σκέψεις, αλλά και στον τρόπο ζωής.
● Η ευτυχία είναι ένα άρωμα. Δε μπορείς να ραντίσεις τους άλλους χωρίς να πέσουν μερικές σταγόνες πάνω σου.
● Υιοθέτησε την πορεία της φύσης, το μυστικό της είναι η υπομονή.
● Η άνθρωποι που επιθυμούν να εμπνέουν τρόμο, δείχνουν πως είναι φοβητσιάρηδες.
● Με τους φίλους μου κάνω ό,τι και με τα βιβλία μου. Τους έχω εκεί όπου μπορώ να τους βρω, αλλά σπάνια τους μεταχειρίζομαι.
● Μερικές φορές μια κραυγή είναι καλύτερη από μια διατριβή.
● Η παράλογη αγάπη για την τάξη είναι το φάντασμα που καταδιώκει τους μικρόμυαλους.
● Το κάπνισμα σου επιτρέπει να πιστεύεις πως κάτι κάνεις, παρ' όλο που δεν κάνεις τίποτε.
● Ο κάθε άνθρωπος με ξεπέρασε σε κάτι και αυτό σημαίνει πως έχω να μάθω κάτι απ' τον καθένα.
● Λέτε ότι δεν υπάρχει θρησκεία. Είναι σαν να λέτε, σε μια συννεφιασμένη και βροχερή ημέρα, πως δεν υπάρχει ήλιος.
● Μπορεί να ταξιδέψουμε σ’ ολόκληρο τον κόσμο, για να βρούμε την ομορφιά και τη γαλήνη, αλλά αν δεν την κουβαλάμε μέσα μας, δεν πρόκειται ποτέ και πουθενά να τη συναντήσουμε.
● Ο ήλιος μας δίνει φως, αλλά το φεγγάρι προσφέρει την έμπνευση. Αυτός που κοιτάζει τον ήλιο με γυμνό μάτι μπορεί να τυφλωθεί. Αυτός που κοιτάζει το φεγγάρι με γυμνό μάτι, μπορεί να γίνει ποιητής.
● Να εμπιστευτείς την δική σου γνώμη, στο δίκαιο της δικής σου καρδιάς, αυτό είναι η μεγαλοφυΐα του καθενός.
● Να είσαι μεγαλοφυΐα σημαίνει να είσαι ακατανόητος.
● Η πλειοψηφία: επιχείρημα των ανόητων και η δύναμη των αδύνατων.
● Το μόνο αληθινό δώρο είναι μία δόση από εσένα
● Ομορφιά χωρίς χάρη είναι ένα αγκίστρι χωρίς δόλωμα.
● Μην πας εκεί που πάει ο δρόμος, πήγαινε εκεί που δεν υπάρχει δρόμος και άσε το ίχνος σου.
● Σε κάθε δημιουργία του ιδιοφυΐα συχνά εμείς αναγνωρίζουμε τις δικές μας σκέψεις που κάποτε είχαμε απορρίψει.
● Στην παλαβομάρα υπάρχει κάποια ελπίδα, στην μετριότητα - καμιά.
● Όλοι οι καλοί ρήτορες ξεκίνησαν ως κακή ρήτορες.
● Οι καλοί τρόποι είναι αυτό που επιτρέπει σε έναν έξυπνο άνθρωπο να κρατήσει την απόσταση του από έναν ανόητο.
Ο πιο αινιγματικός αλλά κι ο πιο φημισμένος από τους λεγόμενους Προσωκρατικούς φιλοσόφους. Ο λόγος του αποσπασματικός και βαθύτατα ποιητικός, ο στοχασμός του δυσπροσπέλαστος και πολυσήμαντος, υπήρξαν πάντοτε μια πρόκληση για τη φιλολογική έρευνα και τη φιλοσοφική αναζήτηση, γονίμευσαν και εξακολουθούν να γονιμεύουν τη σκέψη, καλώντας την να καθαρθεί στα νάματα ενός κόσμου που μέσα από τη σιωπή αινικτικά δηλώνει το ουσιώδες.
Είχε καταγωγή από βασιλική οικογένεια και ήταν σ’ όλο το βίο του αντίπαλος του όχλου και της δημοκρατικής παράταξης.
Ο κόσμος αυτός κατά του Ηράκλειτου είναι
η αρμονία των αντιθέσεων. Οι αντιθέσεις δημιουργούν την ενότητα των πάντων με τη σύνθεσή τους.
«Εδιζησάμην εμεωυτόν» (αναζήτησα τον εαυτό μου) έλεγε ο Ηράκλειτους, που ήταν αυτοδίδακτος στο Μυστήριο του κόσμου. Προέτρεπε τους ανθρώπους να ξυπνήσουν. Κάτι που θα γινόταν, αν ανακάλυπταν το Λόγο – όποτε και θα έπαυαν να ονειροβατούν σε ιδιωτικά σύμπαντα (κοσμοείδωλα) και θα μοιράζονταν το ίδιο σύμπαν. Δεν τα πήγαινε καλά με θρησκείες και τελετουργίες, καθώς κορόιδευε όσους έκαναν προσευχές σε αγάλματα, ότι μοιάζουν με ανθρώπους που φλυαρούν με πέτρινα κτίσματα. Περιφρονούσε ακόμη τους νυχτοβάτες, τους μάγους, τους βάκχους και τις βακχίδες. Για όλους αυτούς έλεγε πως δεν γνώριζαν τίποτα για τους θεούς και τους ήρωες.
* * *
● Τα πάντα ρει.
● Εάν δεν ειπώθηκαν οι αντίθετες γνώμες τότε πως θα διαλέξετε την καλύτερη.
● Από τις διαφορές γεννιέται η πιο όμορφη αρμονία.
● Η πολυγνωσία δεν φέρνει την εξυπνάδα.
● Πρέπει οι πολίτες να μάχονται για τους νόμους, όπως για τα τείχη της πόλης τους.
● Για μένα ένας ισοδυναμεί με δέκα χιλιάδες αν είναι άριστος.
● Η κούραση κάνει να νιώθουμε τη χαρά που δίνει η ανάπαυση.
● Ο δρόμος προς τα πάνω και ο δρόμος προς τα κάτω είναι ο ίδιος δρόμος.
● Ο Θεός είναι ημέρα-νύχτα, χειμώνας-θέρος, πόλεμος-ειρήνη, χορτασμός-πείνα.
● Της δικαιοσύνης το όνομα δεν θα το γνώριζαν αν δεν υπήρχαν αδικήματα.
● Παιδικά παιχνίδια οι ανθρώπινες δοξασίες.
● Η διχόνοια φέρνει τη συμφωνία.
● Οι σκύλοι γαβγίζουν όσους δεν γνωρίζουν.
● Είναι σοφό να δέχεστε πώς όλα τα πράγματα είναι ένα.
● Έρωτας δεν είναι «αυτό ή εκείνο». Είναι αυτό εκείνου και εκείνο αυτού, ο πόλεμος και η ειρήνη, το οιονεί άφατον, η άγρια ηρεμία, η ήρεμη αγριότητα.
● Της δικαιοσύνης το όνομα δεν θα το γνώριζαν αν δεν υπήρχαν αδικήματα.
● Παιδικά παιχνίδια οι ανθρώπινες δοξασίες.
● Ο Θεός είναι ημέρα-νύχτα, χειμώνας-θέρος, πόλεμος-ειρήνη, χορτασμός-πείνα.
● Είναι σοφό να δέχεστε πώς όλα τα πράγματα είναι ένα.
Ένας μεγάλος επιστήμονας που ουσιαστικά είχε επηρεάσει τη Μαθηματική, τη Φυσική, την Κοσμολογία, την Ανθρωπολογία, τη Θεολογία, τη Γεωγραφία…
Ένας μεγάλος φιλόσοφος που γεννήθηκε, έζησε και πέθανε στην πόλη Καινιξβέργη της Πρωσίας και δεν εγκατέλειψε ποτέ τη γενέτειρα πόλη του και αυτό έδωσε μια αφορμή σε έναν άλλο μεγάλο στοχαστή να πει: «Ο Καντ δεν κουνήθηκε από την πόλη του, αλλά από τις σκέψεις του κουνήθηκε το σύμπαν».
Άγαμος, έζησε ζωή αυστηρή, αφιερωμένη στη μελέτη και τη διδασκαλία. Λέγεται ότι, για την ανάπαυση του και την εργασία του, ακολουθούσε ένα αυστηρό ωράριο μαθηματικής ακρίβειας και δεν παρεξέκλινε από τις συνήθειες του παρά μόνο την ημέρα που πληροφορήθηκε τις πρώτες επιτυχίες της Γαλλικής Επανάστασης. Την ημέρα αυτή μετέβαλε την ώρα και την απόσταση τού περιπάτου του. Ήταν κανονισμένη με τέτοια ακρίβεια η ζωή του ώστε οι γνώριμοι του ρύθμιζαν τα ρολόγια τους σύμφωνα με τον καθημερινό του περίπατο στον δρόμο που ονομαζόταν προς χάρη του «Ό περίπατος τού φιλοσόφου». Μέχρι τότε που τα γηρατειά δεν τού το επέτρεπαν πλέον, λέγεται ότι παραβίασε αυτή τη συνήθεια του μόνο όταν ο «Αιμίλιος» τού Ρουσσώ τον απορρόφησε τόσο ώστε παρέμεινε νια αρκετές μέρες στο σπίτι.
Μέσα στα γραπτά του βρήκα κάτι που των κάνουν συμπαθητικό…
«Ο νους μας κάνει μοναχικούς και αντικοινωνικούς»
«Ο άνθρωπος είναι ζώο μοναχικό και αποφεύγει τον όχλο»
«Ο άνθρωπος ούτε άγγελος είναι, ούτε ζώο, ενώ κάτι ενδιάμεσο, κάτι σαν μισοζώο, μισοάγγελος, σαν γουρούνι με αγγελικό πρόσωπο»
«Ο άνθρωπος είναι Σίσυφος κόπος του ανθρώπου για να γίνει άνθρωπος»
«Η ελευθερία αποκτάται από τον μοναχικό άνθρωπο με το όχλο»
«Να ονειρεύεσαι την ησυχία σημαίνει να αγαπάς μέσα σου την αρχή του ζώου»
«Όσο περισσότερο οι άνθρωποι είναι πολιτισμένοι, τόσο περισσότερο είναι ψεύτικη και ηθοποιοί»
«Δεν πίνουν κρασί μόνο οι Εβραίοι, οι παπάδες και οι γυναίκες (τότε), αλλά αυτό σημαίνει πως μέσα τους κυριαρχεί το «φαίνομαι», αλλά όχι το «είμαι».
* * *
● Όσο περισσότερο σκέφτομαι, τόσο περισσότερο δυο πράγματα γεμίζουν την ψυχή μου με μεγάλο θαυμασμό και ευλάβεια που αυξάνεται: ο έναστρος ουρανός πάνω μου και ο ηθικός νόμος μέσα μου.
● Δημιουργία: ο καλύτερος τρόπος να απολαμβάνεις τη ζωή.
● Εκείνος που απέρριψε τα περισσεύματα εκείνος απέφυγε τις στερήσεις.
● Η τάση του ανθρώπου προς τις ανέσεις είναι απ' τα χειρότερα κακά της ζωής.
● Μην δέχεσαι ευεργεσίες, χωρίς τις οποίες μπορείς να ζεις.
● Η ηθικότητα μαθαίνει όχι πως να γίνεις ευτυχισμένος, αλλά πώς να γίνεις άξιος ευτυχίας.
● Περισσότερο απ' όλους ζούνε εκείνοι που λιγότερο απ' όλους προσπαθούν να παρατείνουν τη ζωή τους.
● Πονηριά: τρόπος σκέψεις ανθρώπων με περιορισμένο μυαλό, και πάρα πολύ διαφέρει από την εξυπνάδα την οποία μοιάζει.
● Οι δυσκολίες της ζωής αντιμετωπίζονται συνήθως με τρεις τρόπους: την ελπίδα, το όνειρο και το χιούμορ.
● Αν θα τιμωρήσετε το παιδί για κακές πράξεις και το ανταμείβετε για καλές, θα κάνει καλό μόνο και μόνο για να έχει κέρδος.
● Οι τιμωρίες που επιβάλλονται τη στιγμή αγανάκτησης δε φτάνουν στον στόχο.
● Τέχνη δεν είναι να απεικονίζουμε τα ωραία πράγματα, αλλά να απεικονίζουμε ωραία τα πράγματα.
● Η ευτυχία είναι το ιδανικό, όχι του νου, αλλά της φαντασίας.
● Ο ένας κοιτάζει το νερόλακκο και βλέπει τη λάσπη, ο άλλος βλέπει μέσα του τα άστρα που αντανακλούνται.
● Αυτό που ονομάζουμε "ευπρέπεια", δεν είναι τίποτα άλλο από την εξωτερική ομορφιά.
● Απάρνηση από την εσωτερική πεποίθηση είναι πρόστυχη πράξη.
● Το ωραίο είναι κάτι τέτοιο που ανήκει αποκλειστικά στο γούστο.
● Από τέτοιο στραβόξυλο που είναι ο άνθρωπος, τίποτα ίσιο δεν μπορείς να ροκανίζεις.
● Οι κακοί, όταν τους γνωρίζουμε καλύτερα, κερδίζουν τις εντυπώσεις, οι καλοί τις χάνουν.
Ίσως ο πιο διάσημος συγγραφέας-ηθικολόγος.
Από τη φύση του ήταν βαθυστόχαστος και ήρεμος. Πολλά χρόνια με αφοσίωση παρατηρούσε την κοινωνική ζωή, μελετούσε και περιέγραφε τα ήθη των πιο "λαμπερών" αντιπρόσωπων της κοινωνίας.
Αυτή η συλλογή επιγραμμάτων, στοχασμών και πορτρέτων στην πρώτη έκδοση εμφανίστηκε ως συμπλήρωμα στους
"Χαρακτήρες" του Θεοφράστου (μετάφραση του Λα Μπρυγιέρ) και είχε 400 χαρακτήρες.
Στην ένατη, εν ζωή έκδοση το μεγάλο του έργο "Χαρακτήρες ή τα ήθη του αιώνα μας" είχε 1120 χαρακτήρες και πορτρέτα.
Με την πικρία παρατηρώντας την ταξική και την περιουσιακή ανισότητα ο Λα Μπρυγιέρ εξέφραζε τη οξύ κατανόηση της αδικίας που επικρατεί στην κοινωνία, όπου η λαμπερή Αυλή και οι μεγαλοαστοί βολεμένοι μες στη χλιδή και στις ανέσεις δεν θέλουν να αντιληφθούν τις συμφορές του λαού.
Οι σκέψεις και οι παρατηρήσεις του Λα Μπρυγιέρ άνοιξαν το δρόμο στην ιδεολογία του Διαφωτισμού.
* * *
● Δεν υπάρχει πιο ωραίο θέαμα από το όμορφο πρόσωπο και δεν υπάρχει μουσική πιο γλυκιά από το ήχο της φωνής της αγαπημένης.
● Εμείς θέλουμε να είμαστε η πηγή όλων των χαρών ή, αν αυτό είναι αδύνατο, όλων των δυστυχιών, αυτών που αγαπάμε.
● Οι κακοί άνθρωποι μοιάζουν με τις μύγες που σέρνονται πάνω από το ανθρώπινο σώμα και ασχολούνται μόνο με τις πληγές του.
● Αξίζει ν' αγανακτούμε ότι οι άνθρωποι είναι αναίσθητοι, αχάριστοί, αλαζονικοί, φίλαυτοι και αδιάφοροι; Τέτοιοι γεννήθηκαν, τέτοια είναι η φύση τους, και να μη μπορούμε να συμβιβαστούμε μ' αυτό είναι σαν να εξοργιζόμαστε γιατί η πέτρα πέφτει και η φλόγα καίει.
● Από την πονηριά ως την κατεργαριά ένα βήμα, αρκεί να προσθέσεις στην πονηριά το ψέμα και θα βγει κατεργαριά.
● Αποφεύγετε, περισσότερο από καθετί, τις δίκες: επηρεάζουν τη συνείδησή σας, βλάφτουν την υγεία σας, και αφανίζουν την περιουσία σας.
● Η ζωή είναι μια τραγωδία για εκείνους που έχουν αισθήματα και κωμωδία για εκείνους που έχουν σκέψεις.
● Η συλλογή από κοσμητικά επίθετα είναι κακός έπαινος. Τον άνθρωπο υμνούν τα δεδομένα κι όχι ο τρόπος με τον οποίο εγκωμιάστηκε.
● Η υποταγή στη μόδα δείχνει την ευτέλεια μας όταν εκτείνεται σ' αυτά που αφορούν το γούστο, τη υγεία, τη συνείδηση.
● Τίποτα δεν μοιάζει τόσο με ειλικρινή πεποίθηση, όσο το ηλίθιο πείσμα.
● Αν η φτώχεια είναι η μητέρα του εγκλήματος, η σκληρή ανάγκη είναι ο πατέρας του.
● Δε θα έπρεπε να ζηλεύουμε τα πλούτη μερικών ανθρώπων, γιατί αποκτήθηκαν με τέτοια τιμή που είναι αδύνατον να την ξεπληρώσουνε. Για αυτά τα πλούτη θυσίασαν τη γαλήνη, την υγειά, την τιμή και τη συνείδησή τους. Είναι πολύ ακριβά όλα αυτά και σίγουρα αυτή η εμπορική πράξη θα ήταν ζημιογόνα.
● Η παραμικρή πράξη μιλάει για τον άνθρωπο: ο βλάκας μπαίνει και βγαίνει, κάθεται, σηκώνεται, σιωπάει και κινείται διαφορετικά από τον έξυπνο.
● Η εξυπνάδα όλον των σοφών του κόσμου δε θα βοηθήσει εκείνον που δεν έχει δικό του μυαλό, τον τυφλό δεν ωφελεί η οξυδέρκεια των άλλων.
● Η μεγαλύτερη απόλαυση είναι να δίνεις χαρά και τέρψη στους άλλους.
● Η αδυναμία μας να αποδείξουμε ότι δεν υπάρχει Θεός, με πείθει πως υπάρχει.
● Όλα τα προβλήματά μας προέρχονται από το αδύνατο να είμαστε μόνοι.
● Γενναιοδωρία δεν είναι στο να δίνεις πολλά, αλλά στο να δίνεις έγκαιρα.
● Η ευχαρίστηση να κριτικάρεις εμποδίζει να απολαμβάνεις το ωραίο.
● Η πλειοψηφία των ανθρώπων ξοδεύει την καλύτερη εποχή της ζωής να κάνει την χειρότερη εποχή ακόμα πιο θλιβερή.
● Ο θάνατος που προηγείται το έσχατο γήρας εμφανίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό πάνω στην ώρα, παρά ο θάνατος που αποτελειώνει τα βαθιά γεράματα.
● Στη ζωή υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όταν ποιο λεπτή πονηριά είναι η απλότητα και η ειλικρίνεια.
● Για να υψωθείς πάνω από τους ανθρώπους υπάρχουν δυο δρόμοι: με τη δικιά σου επιδεξιότητα ή χάρη στην βλακεία τον γύρω σου ανθρώπων.
● Η επιδοκιμασία μερικών ανθρώπων για την ανιδιοτέλεια και εντιμότητά τους, ακούγεται όχι τόσο ως έπαινος, όσο διασυρμός όλης της ανθρωπότητας.
● Πιο ψηλά απ’ τον μεγάλο πολιτικό τοποθετώ μόνο εκείνον που δεν διψάει να γίνει τέτοιος, αφού κάθε τόσο κατανοώ πως αυτός ο κόσμος δεν αξίζει να ξοδεύεις δυνάμεις για αυτόν.
Η εικόνα του συγγραφέα των "Γνωμικών", σκληρού και δηκτικού κριτικού των ανθρώπινων ελαττωμάτων εντελώς σκέπασε τον Λα Ροσφουκό-άνθρωπο ως προσωπικότητα: πρίγκιπας, ευγενής ιππότης, αφοσιωμένος οπαδός της βασίλισσας Άννας της Αυστρίας, γενναίος στρατιώτης και αποτυχημένος αυλικός. Όλα αυτά τα προσόντα ωχριούν μπροστά στην εικόνα ενός απογοητευμένου στοχαστή και κυνικού σκεπτικιστή.
Ο Λα Ροσφουκό δεν διεκδικούσε το όνομα του μεγάλου ηθικολόγου, απλά προσπαθούσε να βρίσκει τους κρυφούς σκοπούς της συμπεριφοράς των ανθρώπων. Σαν να ήθελε να μαθαίνει των αναγνώστη να ξεχωρίζει το αληθινό από το ψεύτικο, και πράγματι, τα κατάφερε καταπληκτικά.
Διαπιστώστε το διαβάζοντας τους φινετσάτους αφορισμούς του.
* * *
● Η εκδίκηση πηγάζει πάντοτε από την αδυναμία της ψυχής, που δεν είναι ικανή να υποφέρει τις προσβολές.
● Στην αγάπη, ο σίγουρος τρόπος για να σε αγαπάει ο άλλος είναι να μην τον αγαπάς.
● Τα πάθη είναι οι μόνοι ρήτορες που πάντα πείθουν.
● Για έναν λογικό και γνωστικό άνθρωπο είναι ευκολότερα να υποτάσσεται στους ηλιθίους, παρά να τους κυβερνά.
● Πραγματικά πράοι μπορούνε να είναι μόνο οι άνθρωποι με δυνατό χαρακτήρα: η φαινομενική πραότητα των άλλων στην πραγματικότητα είναι αδυναμία, που πολύ εύκολα μετατρέπεται σε δυστροπία.
● Οι άνθρωποι του ρηχού νου πολύ εύκολα προσβάλλονται, ενώ οι έξυπνοι άνθρωποι μπορούν να αντιληφθούν τα πάντα και ποτέ δεν προσβάλλονται.
● Οι αρετές χάνονται μέσα στο συμφέρον, όπως τα ποτάμια μέσα στη θάλασσα.
● Η εμπιστοσύνη βοηθάει τη συζήτηση περισσότερο, παρά ο νους.
● Την περιφρόνηση φοβάται μόνο εκείνος που την αξίζει.
● Αποκτήσαμε τη συνήθεια να υποκρινόμαστε μπροστά στους άλλους σε τέτοιο βαθμό ώστε στο τέλος ν' αρχίζουμε να υποκρινόμαστε μπροστά στον εαυτό μας.
● Πονηριά: η ένδειξη, όχι και μεγάλης εξυπνάδας.
● Η υπερηφάνεια δεν θέλει να χρωστάει και ο εγωισμός δεν θέλει να πληρώνει.
● Εκείνος που συνήθισε να μην είναι ειλικρινής με τους άλλους, τελικά παύει να είναι ειλικρινής με τον εαυτό του.
● Η σοβαρότητα των γυναικών είναι κάτι που τους ταιριάζει και τους μεγαλώνει την ομορφιά.
● Η κολακεία είναι ένα κάλπικο κέρμα, που κυκλοφορεί εξαιτίας της κενοδοξίας.
● Οι επικήδειες πομπές ενδιαφέρουν περισσότερο τη ματαιοδοξία των ζωντανών, παρά τη μνήμη των πεθαμένων.
● Όταν η πίστη χαθεί όταν η τιμή πεθάνει, τότε ο άνθρωπος είναι νεκρός.
● Δεν είναι δυστυχία να προσφέρεις εκδούλευση στον κακό άνθρωπο, αλλά είναι μεγάλη δυστυχία να δεχθείς εκδούλευση απ' τον παλιάνθρωπο.
● Να προκαλείς στους ανθρώπους κακό δεν είναι και τόσο επικίνδυνο όσο να τους κάνεις πολλή καλοσύνη.
● Με το να αρνείσαι τους επαίνους, δείχνεις ότι θέλεις να σε παινέψουν δύο φορές.
● Αποφυγή από το έπαινος μοιάζει με παράκληση να επαναληφθεί.
● Κάποιες παρατηρήσεις ηχούν σαν έπαινοι, αλλά μερικοί έπαινοι είναι χειρότεροι και από κακολογίες.
● Η εμπιστοσύνη βοηθάει τη συζήτηση περισσότερο, παρά ο νους.
● Μετάνοια: συνήθως, όχι τόσο λύπη για το κακό που κάναμε, αλλά φόβος για το κακό που μπορούν να μας κάνουν.
● Η πλάνη των φιλάργυρων συνίσταται στο ότι θεωρούν τον χρυσό και τον άργυρο αγαθά, ενώ στην πραγματικότητα είναι μόνο τα μέσα για απόκτηση αγαθών.
● Πολλοί περιφρονούν τα αγαθά της ζωής, αλλά πολύ λίγοι είναι που μπορούν να τα μοιραστούν.
● Στον ήχο της φωνής, στα μάτια, σε όλη την εξωτερική όψη κρύβεται όχι λιγότερη ευφράδεια, παρά στην επιλογή λέξεων.
● Ο εγωισμός μας υποφέρει ευκολότερα την επίκριση των τάσεών μας, παρά της γνώμης μας.
● Ποτέ και πουθενά δε θα βρει τη γαληνή εκείνος που δεν τη βρήκε μέσα του.
● Κανένας κόλακας δεν κολακεύει με τόση επιδεξιότητα, όσο ο εγωισμός.
● Στην βάση αυτής της πράξης που ονομάζουμε "γενναιοδωρία" συνήθως βρίσκεται η ματαιοδοξία.
● Τα μέτρια μυαλά συνήθως καταδικάζουν κάθε τι που ξεπερνά τον ορίζοντά τους.
● Πριν να επιθυμείς πολύ κάτι πρέπει να ρωτήσεις εκείνον που το κατέχει, αν τον έκανε ευτυχισμένο.
● Η φινέτσα του νου φαίνεται στην ικανότητα για λεπτή κολακεία.
● Φοβάται την περιφρόνηση μόνο εκείνος που της αξίζει.
● Ο κόσμος συνήθως ονομάζει φιλία το μαζί πασατέμπο, αλληλοβοήθεια στις καθαρές και βρώμικες υποθέσεις, αλλαγή εκδουλεύσεων, δηλαδή τέτοιες σχέσεις όπου η φιλαυτία ελπίζει να κερδίζει κάτι.
● Εάν θέλετε να αποκτήσετε εχθρούς, τότε να υπερτερείτε τους φίλους σας, αλλά αν θέλετε να έχετε φίλους, τότε διαλέξτε φίλους που σας υπερτερούν.
● Κανείς δεν μπορεί να κοιτάξει καταπρόσωπο τον ήλιο ούτε τον θάνατο.
● Ο σωματικός μόχθος ανακουφίζει από τα βάρη του πνεύματος. Αυτός είναι και ο λόγος που οι φτωχοί είναι ευτυχισμένοι.
Πολύ δραστήριος δημοσιογράφος και κριτικός της πολιτικής ζωής.
Ο Μένκεν δεν είχε σπουδάσει δημοσιογραφία και γενικά
δεν είχε ανθρωπιστική παιδεία, ήταν αυτοδίδακτος.
Κατείχε άψογο φιλολογικό γούστο και στιλ, σπάνιες οργανωτικές ικανότητες που του επέτρεψαν να γίνει ένας λαμπρός δημοσιογράφος και εκδότης των δυο καλύτερων περιοδικών στις ΗΠΑ.
Δυο ήταν οι βασικές σφαίρες δράσεως στη ζωή και στη δημιουργικότητα του δημοσιογράφου: ο πολιτισμός και η πολιτική. Οι σκέψεις του και οι παρατηρήσεις του για αυτά τα δυο θέματα ξεχωρίζονταν με οξύτητα των κριτικών εκτιμήσεων και με πεποίθηση πως το επίπεδο του πολιτισμού και το περιεχόμενο της πολιτικής είναι οι κύριες ενδείξεις της κατάστασης στην κοινωνία.
Ο Μένκεν ως πραγματικός διανοητής συχνά σκεφτόταν για το θέμα:
τι συμβάλλει και τι εμποδίζει στην βελτίωση της κοινωνίας;
Κατά τη γνώμη του η κοινωνία αποτελείται από δυο ομάδες: από τη μειοψηφία που προσπαθεί ν' αποκτήσει αληθινές γνώσεις και να κατανοήσει τον προορισμό του ανθρώπου, και την πλειοψηφία που λόγο καταστροφικής παιδείας απορροφά τις άχρηστες πληροφορίες και τις ψευδογνώσεις που τελικά κάνουν τους ανθρώπους χαμένα και ανίκανα όντα.
Σ' αυτήν την πλειοψηφία ο Μένκεν καταχώρησε και τους πολιτικούς, και τους επιστήμονες, φιλόσοφους, παράγοντες της τέχνης, θεολόγους που τους εξυπηρετούν, δηλαδή όλους εκείνους που είναι δίπλα στο "τιμόνι".
Ο δημοσιογράφος Μένκεν πίστευε ότι την κρατική εξουσία ασκούν οι άνθρωποι που ίσως δεν είναι ανώτεροι και ούτε καλύτεροι από τους κοινούς ανθρώπους, αλλά είναι πολύ χειρότεροι και ο βασικός τους σκοπός είναι το προσωπικό κέρδος.
Με καυστικότητα και σαρκασμό ο Μένκεν γράφει για τον λαϊκισμό που εκδηλώνεται στην πολιτική όπου οι πολιτικοί ακολουθούν το αμαθές όχλο, το οποίο στην ουσία τους εκλέγει. Τους ιθύνοντες και τις μάζες ενώνει η αμάθεια και η αφοσίωση στις ίδιες προλήψεις.
Τον στόχο της διανοητικής ελίτ της κοινωνίας ο Μένκεν έβλεπε στην ειλικρινή φωνή, στην αληθινή ερμηνεία όλων των πλευρών του πολιτισμού και της πολιτικής για ν' απαλλάσσονται οι άνθρωποι από τις προλήψεις που διαστρεβλώνουν την πραγματική κατάσταση. Εν τω μεταξύ ο Μένκεν γνώριζε ότι αυτός ο στόχους είναι αδύνατων να επιτευχθεί τελείως, αφού οι προλήψεις αναπαράγονται με κάθε νέα γενιά και έτσι η βελτίωση της κοινωνίας είναι ανέφικτη.
* * *
● Έρωτας είναι ο θρίαμβος της φαντασίας επί της νοημοσύνης.
● Η μοιχεία είναι η εφαρμογή της δημοκρατίας στον έρωτα.
● Αλήθεια: ένα ή μερικά στοιχεία που εκθέτουν.
● Διασημότητα σημαίνει όταν κάποιος είναι γνωστός σε τόσους ανθρώπους, ώστε να είναι ευτυχής που δεν τους γνωρίζει.
● Υγιεινή είναι η διαφθορά της ιατρικής από την ηθικολογία.
● Πρέπει να σεβόμαστε της θρησκεύτηκες πεποιθήσεις των άλλων, αλλά μόνο σε βαθμό, με τον οποίο σεβόμαστε την πεποίθησή τους, ότι οι γυναίκες τους είναι καλλονές και τα παιδιά τους είναι παιδιά-θαύματα.
● Αρχιεπίσκοπος: χριστιανός ιερέας που κατόρθωσε να φτάσει στο ανώτερο βαθμό παρά ο Ιησούς Χριστός.
● Η πίστη μπορεί να οριστεί σύντομα σαν μια μη λογική πεποίθηση ότι θα συμβεί το απίθανο.
● Δημοκρατία: κοσμοθεωρία σύμφωνα με την οποία οι δύο κλέφτες θα κλέβουν λιγότερο από έναν, τρεις λιγότερο από δυο, τέσσερις λιγότερο από τρεις και ούτω καθεξής.
● Η φιλανθρωπία και ο πατριωτισμός: τα βασικά προσόντα του ανθρώπου ο οποίος θέλει κάτι να πουλήσει.
● Διάσημος είναι κάποιος που τον γνωρίζουν πολλά άτομα που εκείνος δεν έχει καμία όρεξη να γνωρίσει.
● Η δημοκρατία είναι μια μορφή θρησκείας. Είναι η λατρεία των τσακαλιών από τα χαϊβάνια.
● Δημοκρατία: όλο κι όλο χίμαιρα, και πρέπει να την εξετάσουμε σε μια σειρά ενίων όπως ο Άγιος Βασίλης και ο παράδεισος.
● Φίλος: εκείνος που συμμερίζεται τα λάθη, τους φόβους και τις προκαταλήψεις σας.
● Κυνικός: άνθρωπος ο οποίος οσφραίνεται μυρωδιά λουλουδιών και κοιτάζει ολόγυρα ψάχνοντας φέρετρο.
● Ιδεαλιστής είναι εκείνος που, διαπιστώνοντας ότι τα τριαντάφυλλα μυρίζουν καλύτερα από τα λάχανα, συμπεραίνει ότι γίνονται και καλύτερη σούπα.
● Συνείδηση: εσωτερική φωνή που μας προειδοποιεί πως είμαστε κάτω από την παρακολούθησή Του.
● Ελπίδα: παθολογική πίστη στο αδύνατο.
● Μπροστά στο παρελθόν να υποκλίσεις το κεφάλι σου, μπροστά στο μέλλον να σηκώσεις τα μανίκια σου.
● Στη δημοκρατία το ένα κόμμα ξοδεύει όλες τις δυνάμεις του για ν' αποδείξει ότι το άλλο κόμμα είναι ανίκανο να κυβερνά τη χώρα. Συνήθως και τα δυο κόμματα αποδεικνύουν και το ένα και το άλλο.
● Να ισχυρίζεται κανείς ότι τα ελαττώματα της δημοκρατίας θεραπεύονται με την άνοδο της δημοκρατίας, είναι σαν να λέει πως η εγκληματικότητα θεραπεύεται με την άνοδο της εγκληματικότητας.
● Όταν ακούω πως ο όχλος χειροκροτεί κάποιον η καρδιά μου σφίγγεται από την συμπόνια. Γιατί, για ν’ αλλάξουν τα χειροκροτήματα σε γιούχα χρειάζεται να ζήσει λίγο περισσότερο.
● Αρχιεπίσκοπος: χριστιανικός ιερέας που έφτασε σε ποιο μεγάλο αξίωμα παρά ο Ιησούς Χριστός.
● Εκείνος που ξέρει, δουλεύει, εκείνος που δεν ξέρει, μαθαίνει τους άλλους, εκείνος που δεν ξέρει να μαθαίνει, διοικεί, εκείνος που δεν ξέρει να διοικεί, κυβερνά.
● Η συζυγική απάτη – δημοκρατία εφαρμοσμένη στην αγάπη.
● Γυναίκα είναι ταυτόχρονα: μήλο, φίδι και απογοήτευση.
● Όπου και να ακούσετε πως κάποιος μιλάει για την πατρίδα, να ξέρετε ότι αυτός περιμένει πως θα πληρωθεί για αυτό.
● Η λαχτάρα να σώσεις την ανθρωπότητα είναι σχεδόν πάντα ίδια καμουφλαρισμένη λαχτάρα να την εξουσιάσεις.
● Ευτυχία είναι μια παντρεμένη γυναίκα ή ένας ανύπαντρος άντρας.
● Στην σύγκρουση μεταξύ του απατεώνα και βλάκα η συμπάθεια της ανθρωπότητας είναι πάντα στο πλευρό των απατεώνων.
Ο τελευταίος ουμανιστής της Ανανέωσης και ο πρώτος ηθικολόγος της Νέας Εποχής.
Στις αναμνήσεις τον σύγχρονων και στην μνήμη των απόγονων ο Μονταίν έμεινε ως μεγάλος επιστήμονας, προοδευτικός πολιτικός, γνήσιος πατριώτης, ανιδιοτελής άνθρωπος που ποτέ δεν πρόδωσε της πεποιθήσεις του όσο και δύσκολες και τραγικές να ήταν οι περιστάσεις.
Ήταν φυσική η επιθυμία του να βοηθήσει τη χώρα του που κατασπαραζόταν από τους θρησκευτικούς πολέμους. Οι γνώσεις και το κύρος του ήταν τόσο μεγάλες ώστε οι αντιμαχόμενες πλευρές έκαναν τα πάντα για να τον παρασέρνουν με το μέρος τους. Ο Μονταίν απομακρύνθηκε από την πολιτική δράση και ασχολήθηκε με τη συγγραφή, γιατί δεν επιθυμούσε να καταπιέζει την συνείδησή του.
Ο Μονταίν έγραψε πολλά και διαφορετικά έργα, όμως τα "Δοκίμια" ήταν εκείνα που είχαν την μεγαλύτερη επιρροή στην διαμόρφωση της φιλοσοφικής, ηθικής και πολιτικής σκέψης της Ευρώπης.
Μεγάλη αξία για τον πολιτισμό του μέλλοντος είχε η πρωτιά του Μονταίν στο ότι
ήταν εκείνος που αποδοκίμασε την υποθετική παντοδυναμία του ανθρώπου που αντιπαραθέτει τον εαυτό του απέναντι στη φύση και που θεωρεί το περιβάλλον ως απέραντο πεδίο για την χρησιμοποίηση των δυνάμεων του και την κοντόφθαλμη και καταστρεπτική δραστηριότητα του.
Επίσης ο Μονταίν ήταν ο πρώτος από τους ουμανιστές που άρχισε να μιλάει
για την ατέλεια του ανθρώπινου νου και βλέποντας ως απόδειξη αυτής της θέσης την ατέλεια αυτού του κόσμου που δημιουργήθηκε από τα χέρια των ανθρώπων και με την άπληστη θέλησή τους.
Δυστυχώς στους καιρούς μας η πλειοψηφία με μανία συνεχίζει την καταστροφική δράση της.
Η απολογητική του ανθρώπου, που ζει σε αρμονία με τη φύση να δημι0ουργεί έναν κόσμο πολιτισμού σύμφωνα όχι μόνο με ανθρώπινους, αλλά και με φυσικούς νόμους, αρχίζει με τον Μονταίν που εμβάθυνε και ανέπτυξε τις ιδέες στα έργα του Δημόκριτου, τα οποία ο Μονταίν γνώριζε από την εφηβική ηλικία του.
Ο άνθρωπος, σύμφωνα με την αντίληψη του συγγραφέα των "Δοκιμιών",
γίνεται πολιτισμένος μόνο όταν όλες οι σκέψεις του κατευθύνονται στο να τελειοποιήσει το πνεύμα του, το νου, τη θέληση, το αισθητικό του γούστο και το σώμα του. Ο καρπός αυτής της καλλιέργειας του ανθρώπου είναι η πνευματική και η σωματική του υγεία.
Το μεγαλείο του πολιτισμού ο Μονταίν έβλεπε στην απλότητα των κοινωνικών σχέσεων, στην πρωτόγονη καθαρότητα των ηθών, στην ειλικρίνεια του κοινού νου. Η κουλτούρα των ανθρώπων, κατά την άποψη του Μονταίν είναι τόσο υψηλή όσο εμπιστεύονται τη φύση και ακολουθούν τις οδηγίες της. Όχι να αλλάξουμε τη φύση, αλλά να μαθαίνουμε απ' αυτή, αυτός είναι ο μοναδικός δρόμος προς τον πραγματικό πολιτισμό.
* * *
● Όποιον και αν προσπαθήσει να παριστάνει ο άνθρωπος, πάντα θα παίξει και τον εαυτό του.
● Η αληθινή αξιοπρέπεια είναι σαν το ποτάμι: όσο πιο βαθύ είναι, τόσο λιγότερο θόρυβο βγάζει.
● Είμαι της γνώμης ότι αν δεν είχαμε νόμους, θα ζούσαμε καλύτερα απ' ό,τι ζούμε τώρα που τους έχουμε μπόλικους.
● Τυχεροί, αυτοί οι γιατροί! Οι επιτυχίες τους λάμπουν σε ακτίνες του ήλιου, αλλά οι αποτυχίες τους ήρεμα αναπαύονται κάτω από τη γη.
● Στην αυτοκριτική σου πάντα και με προθυμία πιστεύουν, στον αυτοέπαινο ποτέ.
● Προσέξτε τα γηρατειά να μη βάζουν περισσότερες ρυτίδες πάνω στην ψυχή σας, απ' ό,τι στον πρόσωπό σας.
● Ο γάμος είναι σαν το κλουβί. Βλέπει κανένας τα πουλιά που είναι έξω, να πασχίζουν απεγνωσμένα να μπουν μέσα κι εκείνα που είναι μέσα, να βγουν έξω.
● Η υλική φτώχεια θεραπεύεται εύκολα. Η φτώχεια της ψυχής όμως, ποτέ.
● Δεν υπάρχει τόσο ταπεινωτική απάντηση, όσο η περιφρονητική σιωπή.
● Η ολιγολογία και η σεμνότητα: προσόντα που είναι πολύ χρήσιμα για μια κουβέντα
● Σιωπηλότητα και σεμνότητα: προσόντα πολύ χρήσιμα για την κουβέντα.
● Αν θέλεις να απαλλαχθείς από την αμάθεια, πρέπει να παραδέχεσαι ότι είσαι άξεστος.
● Η Βλακεία μπαίνει μπροστά για να την βλέπουν όλοι, ενώ η Σοφία μένει πίσω για να τους βλέπει όλους.
● Η αδιαμφισβήτητη απόδειξη σοφίας είναι η συνεχώς καλή διάθεση.
● Η αμάθεια έχει δυο όψεις: η μία η αναλφάβητη προηγείται της γνώσης, η άλλη η ξιπασμένη την ακολουθεί.
● Στην αρχή της κάθε φιλοσοφίας βρίσκεται η έκπληξη, η εξέλιξή της είναι η μελέτη, στο τέλος της: η άγνοια.
● Η μοίρα είναι συνήθως πιο ευνοϊκή σ' εκείνα τα τολμήματά μας όπου η επιτυχία εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς τους ίδιους
● Ο άνθρωπος που φοβάται να υποφέρει, υποφέρει ήδη απ' αυτό που φοβάται.
● Χίλιοι δρόμοι απομονώνουν από τον στόχο και μόνο ένας δρόμος οδηγεί εκεί.
● Θ' ακολουθήσω το σωστό δρόμο έστω κι αν με βγάλει στη φωτιά, αλλά θα σβήσω τη φωτιά αν μπορέσω.
● Εκείνος που είναι μολυσμένος με το φόβο της αρρώστιας, είναι ήδη μολυσμένος με την αρρώστια του φόβου.
● Ο υφήλιος θεωρεί μερικούς ανθρώπους θαύμα, όμως οι γυναίκες τους και οι γείτονές τους δεν έβλεπαν σ’ αυτούς κάτι αξιοσημείωτο.
● Εάν ζήσατε ένα χρόνο και είδατε την αλλαγή των εποχών του χρόνου: χειμώνας, άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, τότε είδατε τα πάντα και τίποτα καινούργιο δεν πρόκειται να δείτε.
● Στη ζωή μου είδα πολλούς ανθρώπους οι οποίοι κατάντησαν να είναι ολοκληρωμένοι βλάκες από την υπερβολική δίψα για γνώση.
● Τίποτε δεν πιστεύουμε τόσο δυνατά όσο αυτό που ξέρουμε ελάχιστα.
Ο Μπέικον ήταν ένας από τους θεμελιωτές του φιλοσοφικού εμπειρισμού και πρόδρομος του προσανατολισμού των φυσικών επιστημών στην εμπειρία.
Εάν στον Μεσαίωνα η φιλοσοφία στενά συνδέθηκε με την θεολογία και στην εποχή της Αναγέννησης με την τέχνη, τώρα στη Νέα Εποχή κατά την γνώμη του Μπέικον πρέπει να βασίζεται και να επηρεάζει την επιστήμη.
Ο Μπέικον πίστευε πως ο σκοπός της επιστήμης δεν είναι να παρατηρεί τη φύση όπως ήταν στην Αρχαιότητα, δεν είναι να γνωρίζει τον Θεό όπως ήταν στον Μεσαίωνα, αλλά ο σκοπός της είναι να φέρει όφελος και κέρδος στην ανθρωπότητα.
Η φιλοσοφία του Μπέικον ήταν εκείνη που γέννησε την "Νέα ευρωπαϊκή εποχή" που κυριαρχεί μέχρι τον 21το αιώνα. Δυστυχώς στην σύγχρονη εποχή επικράτησε ο ωφελιμιστικός και πραγματοκρατικός χαρακτήρας της επιστήμης, γιατί
ο άνθρωπος ξέχασε ότι πρέπει να
"κυβερνάει τη φύση υποτάσσοντας στους νόμους της".
Η επιστήμη και ειδικά η τεχνική υψώθηκαν πάνω από τον άνθρωπο, παραμέρισαν το Φιλοσοφικό Πνεύμα και έπαψαν να είναι μέσο, αλλά έγιναν σκοπός και νόημα. Η τεχνοκρατική σκέψη αφάνισε τον αληθινό πολιτισμό και διαστρέφει το πνεύμα της επιστήμης.
Ως λαμπερή προσωπικότητα της εποχής του ο Μπέικον έφτασε μέχρι τη θέση του πρωθυπουργού, όμως κατηγορήθηκε από συνωμότες για προδοσία που δεν αποδείχτηκε ποτέ. Γλίτωσε με πολλή τύχη τη φυλάκιση αφού επέβαλε υψηλό χρηματικό πρόστιμο.
Ως συγγραφέας - με την υπογραφή του - μας άφησε ένα σημαντικό έργο, απαγορευμένο στην εποχή του, το ουτοπικό μυθιστόρημα
"Nova Atlantis" που περιγράφει μια μελλοντική κοινωνία "Οίκο των σοφών" και σε μεγάλο βαθμό προφητεύει το μέλλον της ανθρωπότητας.
Ο σκοταδισμός και οι δεισιδαιμονίες της εποχής του δεν επέτρεπαν σ' έναν άνθρωπο της ανώτερης τάξης να γράφει θεατρικά έργα αφού θα ξέπεφτε και θα γελοιοποιούταν. Ο Μπέικον ήταν αναγκασμένος για να διαδώσει τις φιλοσοφικές του απόψεις να γράφει θεατρικά έργα και να τα υπογράφει με τα ονόματα των ασήμαντων ανθρώπων: του Μάρλοου και του Σαίξπηρ.
Οι σημερινές κρυπτογραφικές υπηρεσίες ήδη έχουν ανακαλύψει στα τυπωμένα έργα του Σαίξπηρ μια αληθινή κρυπτογραφική βιογραφία του Μπέικον, όπου ο ίδιος γράφει: "…Ο κυριότερος σκοπός μου είναι να γράφω μια μικρή ιστορία της ζωής μου και ταυτόχρονα μια αληθινή ιστορία της εποχής μου. Θα χρησιμοποιήσω το όνομα του Μάρλοου, πριν πάρω το όνομα του Σαίξπηρ, με τρόπο ώστε να μείνω άγνωστος. Ετοιμάζω μια έξοδο χωρίς επιστροφή…"
Ο σκοταδισμός και οι δεισιδαιμονίες της εποχής μας δεν επιτρέπουν "για ευνόητους λόγους;;;" να διορθώνονται τόσο! χοντρά λάθη, να διορθώνονται τόσο! μεγάλες αδικίες.
Κάνω ένα μικρό βηματάκη προς την ανατροπή τέτοιων αισχρών φαινόμενων: στην ιστοσελίδα μου όλα αυτά που "έγραψαν" ο Σαίξπηρ και ο Μάρλοου επιστρέφουν στον αληθινό δημιουργό τους, στον Φράνσις Μπέικον.
* * *
● Τα ευγενικότερα έργα κι ιδρύματα έχουν γίνει από άκληρους ανθρώπους.
● Όταν ένας άνθρωπος είναι ευγενικός κι εγκάρδιος στους αγνώστους, αυτό δείχνει ότι είναι κοσμοπολίτης.
● Ενώ η φιλόσοφοι λογομαχούν, τι είναι σπουδαιότερο: η αρετή είτε η ηδονή, εσύ ψάξε τον τρόπο να τα αποκτήσεις και τα δυο.
● Μερικά βιβλία είναι άξια να τα δοκιμάζεις, μερικά να τα καταπίνεις και μερικά, πολύ λίγα, να τα μασάς και να τα χωνεύεις.
● Διάβαζε, όχι για να αντιλέγεις και να αναιρείς, ούτε για να πιστεύεις και να πείθεσαι, ούτε για να βρίσκεις κουβέντα κι ομιλία, αλλά για να ζυγίζεις και να συλλογίζεσαι.
● Το διάβασμα κάνει τον άνθρωπο γνωστικό, η συζήτηση ετοιμόλογο, και η συνήθεια να σημειώνει τον κάνει τακτικό.
● Διάβαζε, όχι για να αντιλέγεις και να ανασκευάζεις, ούτε για να παίρνεις ως δεδομένα αυτά που διαβάζεις, ούτε για να βρίσκεις αντικείμενο συζήτησης και επίδειξης, αλλά για να ζυγίζεις και να σκέφτεσαι.
● Είναι παράξενος πόθος το να επιδιώκεις την εξουσία και να χάνεις την ελευθερία.
● Ο άνθρωπος κυριαρχώντας πάνω στους άλλους, χάνει τη δική του ελευθερία.
● Έχω σκεφτεί πολλές φορές το θάνατο και βρήκα ότι είναι το λιγότερο από τα κακά του κόσμου.
● Εκείνος που άρχισε με σιγουριά θα τελειώσει με αμφιβολίες, αλλά εκείνος που άρχισε το δρόμο του με αμφιβολίες θα τελειώσει με σιγουριά.
● Στην ιστορία του κόσμου δεν υπήρξε ποτέ φιλόσοφος ή αίρεση, νόμος ή πειθαρχία που να εξυψώσουν τόσο το κοινό καλό, όσο η χριστιανική πίστη.
● Λίγη φιλοσοφία τείνει να στρέψει τον άνθρωπο προς τον αθεϊσμό. Αλλά το βάθος στη φιλοσοφία φέρνει τις σκέψεις των ανθρώπων στη θρησκεία.
● Βεβαίως έχετε το δικαίωμα να κριτικάρετε και ν' αποδοκιμάζετε το βιβλίο μου, αφού το διαβάσατε με προσοχή και με περίσκεψη.
● Τίποτε δεν κάνει μεγαλύτερο κακό σ' ένα κράτος από το ότι οι πονηροί περνούν για έξυπνοι.
● Θα δυσκολεύτηκε πολύ εκείνος που προκειμένου να βάλει περισσότερη αλήθεια κι αναλήθεια μαζί, μέσα σε λίγες λέξεις, είπε: "Όποιος είναι ευχαριστημένος από τη μοναχικότητα είναι άγριο θηρίο, ή Θεός.
● Έξυπνος άνθρωπος θεωρήθηκε εκείνος που, στην ερώτηση πότε πρέπει να παντρεύεται κάποιος, εδωσε την εξής απάντηση: "Ο νέος όχι ακόμα , ο μεγάλος ποτέ.
● Είναι το ίδιο δύσκολο και σκληρό να είσαι πραγματικός πολιτικός όσο το να είσαι πραγματικά ηθικός.
● Τα πλούτη δεν μπορούνε να θεωρούνται ως άξιος σκοπός της ανθρώπινης ζωής.
● Το να μιλάς συνέχεια με υπερβολές έχει χάρη μόνο όταν μιλάς για έρωτα.
● Η αυτοκυριαρχία και η ευθέτηση στις συζητήσεις αξίζουν περισσότερο από την ευγλωττία.
● Η παρατεταμένη ομιλία βοηθάει την υπόθεση σε τέτοιο βαθμό, όσο η ουρά φορέματος βοηθάει στο βάδισμα.
● Γράψε τις σκέψεις της στιγμής. Αυτές που έρχονται χωρίς να τις αναζητήσεις, είναι συνήθως, και οι πιο αξιόλογες.
● Σκεφτόμαστε σύμφωνα με τις υποβολές της φύσης, μιλάμε όπως μας συμβουλεύουν οι δάσκαλοί μας, αλλά δρούμε από συνήθεια.
● Εάν η περηφάνια από την περιφρόνηση των άλλων θα υψωθεί μέχρι την περιφρόνηση του εαυτού της, τότε θα μετατραπεί σε φιλοσοφία.
● Η βλακεία του ενός αποτελεί την ευτυχία του άλλου.
● Η διδασκαλία πρέπει να γίνεται έτσι ώστε ο μαθητής να αγαπάει το μάθημα και όχι τον δάσκαλο.
● Δεν υπάρχει μεγαλύτερη σοφία από την εγκαιρότητα.
● Όπως λέει η Αγία Γραφή πρέπει να συγχωρούμε τους εχθρούς μας, αλλά πουθενά δεν αναφέρεται ότι πρέπει να συγχωρούμε και τους φίλους μας.
● Τα λεφτά είναι σαν την κοπριά, εάν δεν τα διασκορπίσεις δεν έχεις κανένα όφελος.
● Όποιος ξεκινάει από αμφιβολίες καταλήγει σε βεβαιότητες.
● Η ελπίδα είναι καλή για πρόγευμα, αλλά πολύ άσχημη για γεύμα.
● Ενατένηση: το ευπρεπές χασομέρι.
● Εκείνος που κουτσαίνει αλλά ξέρει το δρόμο θα φτάσει πρωτύτερα παρά εκείνος που τρέχει αλλά έχασε το δρόμο.
● Η αλήθεια είναι η κόρη του χρόνου, όχι του κύρους.
● Η σύζυγος, για τους νέους άνδρες είναι βασίλισσα, για τους ενήλικους, φίλος, ενώ για τους γέρους, νταντά.
● Αν δεν θυμάσαι τις τρέλες, που η αγάπη σε ανάγκασε να κάνεις, τότε στ' αλήθεια δεν αγάπησες.
● Το διάβασμα είναι μια κουβέντα με τους σοφούς, ενώ η δράση είναι μια συνάντηση με τους ανόητους.
● Δεν υπάρχει μεγαλύτερη σοφία παρά η εγκαιρότητα.
● Ο γάμος είναι έξυπνο πράμα για τον βλάκα και ανόητο για τον έξυπνο.
● Είναι αξιολύπητος εκείνος που έχει λίγες επιθυμίες και πολλές φοβίες, μα αυτή είναι η μοίρα των μοναρχών.
● Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ζημιά για την χώρα όπου την πονηριά δέχονται σαν σοφία.
● Η λακωνικότητα είναι η ψυχή του πνεύματος.
● Η δουλειά του καλλιτέχνη είναι πάντα να βαθαίνει το μυστήριο.
● Τα μικρά ανθρωπάκια γίνονται διασημότητες, όταν τελειώνουν οι Μεγάλοι Άνθρωποι.
● Ν' αγαπάς και να είσαι σοφός είναι εντελώς αδύνατο για τον άνθρωπο.
● Ω! Παντοδύναμε, γνωρίζουμε ποιοι είμαστε, αλλά δεν ξέρουμε ποιοι μπορούμε να γίνουμε.
● Οι κακοί τρόποι των ανθρώπων ζούνε πάνω στο χαλκό, τις αρετές τις γράφουμε πάνω στο νερό.
● Μερικοί εξυψώνονται με την αμαρτία και μερικοί γκρεμίζονται από την αρετή.
● Η προσωπικότητά μας είναι κήπος, ενώ η θέλησή μας είναι ο κηπουρός.
● Οι κοπέλες δεν θέλουν τίποτα εκτός από τον άνδρα, και όταν τον αποκτούν θέλουν και όλα τα υπόλοιπα.
● Για τους κατακουρασμένους η σκληρή πέτρα είναι σαν πούπουλο, για τον τεμπέλη σκληρό είναι και το πούπουλο.
● Η ραδιουργία είναι η δύναμη των αδύνατων. Ακόμα και ο ανόητος είναι ικανός να βλάπτει.
● Η συντομία είναι η ψυχή του πνευματώδους λόγου.
● Αν δεν υπήρχε το λογικό, θα μας είχε εξαντλήσει ο αισθησιασμός. Μας δόθηκε ο νους για να δαμάσουμε τις ανοησίες της ηδυπάθειας.
● Δεν βρέθηκε μέχρι τώρα φιλόσοφος που να μπορεί να υποφέρει στωικά τον πονόδοντο.
● Η ανεκτικότητα είναι γενναιότητα, όχι η εκδίκηση.
● Ο φόβος είναι ο παντοτινός συνοδοιπόρος της αναλήθειας.
● Χρυσός: μέταλλο που εύκολα ενώνεται με την ανθρώπινη σάρκα προκαλώντας την οξείδωση και την αποσύνθεσή της.
● Μεγάλος είναι αυτός που σαν ανδρωθεί κρατά καρδιά μικρού παιδιού.
● Το απατηλό πρόσωπο θα κρύψει όλα που σκάρωσε η ύπουλη καρδιά.
● Η σιωπή είναι ο ύπνος που θρέφει τη σοφία.
● Για να ελέγξεις τη φύση πρέπει να την υπακούσεις.
● Η ζωή ενός εργένη είναι ένα ωραίο πρωινό, ένα ικανοποιητικό μεσημεριανό και ένα άθλιο δείπνο.
● Ελπίδα για ηδονή είναι σχεδόν στον ίδιο βαθμό απολαυστική ως και η ίδια ηδονή.
● Η υπερβολική φροντίδα είναι η κατάρα των ηλικιωμένων, όπως η αφροντισιά είναι το πρόβλημα των νέων.
● Το ανθρώπινο μυαλό δεν χρειάζεται τόσο πολύ τα φτερά, όσο τα βάρη.
● Μόλις σας επισκέπτεται μια σκέψη, αμέσως γράψτε την. Ανεπιθύμητες σκέψεις συνήθως είναι και οι πιο πολύτιμες.
● Στους χαλεπούς καιρούς μας ο δραστήριος ανθρώπους είναι πιο χρήσιμος από τον ενάρετο.
Γάλλος λεξικογράφος και φιλόσοφος για τον οποίο ξέρουμε μόνο ένα … ανέκδοτο, ενώ τα γνωμικά του είναι αθάνατα.
Συγγραφέας του βιβλίου «Εγκυκλοπαίδεια του νου ή λεξικό εκλεκτών σκέψεων."
Κάποτε, όταν το Λεξικό δόθηκε στη δημοσιότητα, μια κυρία συναντήθηκε με τον Μπουάστ, και όρχησε να θαυμάζει το γεγονός ότι το λεξικό αυτό δεν
έχει ούτε μία άσεμνη λέξη.
– Από πού ξέρετε ότι δεν υπάρχουν αυτές στο λεξικό; Νομίζω προσπαθούσατε να βρείτε τέτοιες λέξεις; ρώτησε ο Μπουάστ.
● Η αδύναμη κακία παρηγορεί τον εαυτό της με κακογλωσσιά.
● Να επιδιώκεις τη δόξα του λογοτέχνη, είναι σαν να τρέχεις γυμνός μέσα σε σφήκες.
● Τα δεσμά σκούριασαν: η δημοκρατία τα έλουσε με αίμα, η τυραννία τα χρύσωσε, η νεότερη πολιτική τα καθάρισε, τα γυάλισε και πάνω τους έγραψε "Ελευθερία".
● Πρέπει να ανεχόμαστε την αμάθεια και την ανοησία σαν υπέρτερες δυνάμεις του αντίπαλου.
● Να κουβεντιάζεις με ανόητους είναι σαν ν' ανάβεις λαμπάδα για τους τυφλούς.
● Αδιαλλαξία: ή αδυναμία του νου.
● Οι ψευδής υποσχέσεις παραδείσου έκαναν εκατομμύρια ανθρώπων άξιους κόλασης.
● Η φωνή της καθαρής συνείδησης είναι πιο ευχάριστη από εκατό φωνές της δόξας.
● Η απλότητα είναι η κατανόηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
● Τυπογραφία: το βαρύ πυροβολικό της σκέψεις
● Η όμορφη γυναίκα πεθαίνει δυο φορές.
● Εκείνος που κρατάει την αλυσίδα, δεν είναι πιο ελεύθερος από εκείνον που την σέρνει.
● Ο αυτόχειρας ταυτόχρονα είναι και δειλός και γενναίος: δεν έχει το θάρρος να παλεύει με το χρόνο, αλλά δε φοβάται την αιωνιότητα.
● Οι κριτικοί πρέπει να μιμούνται τα καλά τσοπανόσκυλα: οδηγούν, σταματούν, δαμάζουν γαβγίζοντας, αλλά ποτέ δαγκώνοντας.
● Μέσα στη φουρτούνα της επανάστασης οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν πως πρέπει να κρατάς στα χέρια σου ένα κουπί, παίρνουν στα χέρια τους το τιμόνι.
● Για να γράφεις σωστά την ιστορία του κόσμου πρέπει να ξεχάσεις την πίστη σου, την πατρίδα σου και το κόμμα σου.
● Ο δημιουργός μιας ιδέας είναι ένας φυλακισμένος που έχει αξίωση να φωτίζει τη γη απ' το μπουντρούμι του.
● Ο πόλεμος είναι πολιτικός καρκίνος που φθείρει το κορμί των πιο δυνατών κρατών.
● Το δείπνο του πλουσίου είναι ύβρις για την πείνα του φτωχού.
● Η τέχνη ν' ακούς έχει την μεγαλύτερη αξία απο την τέχνη να μιλάς.
● Όποιος μιλάει σπέρνει, όποιος ακούει μαζεύει τη σοδειά.
● Μόνο η ευγενικές καρδιές μπορούν να αντιλέγουν και να λογομαχούν χωρίς μίσος.
● Οι απολαύσεις της σκέψης παρατείνουν τη ζωή τόσο, όσο οι απολαύσεις του σώματος τη συντομεύουν.
● Όποιος ανοίγει το πορτοφόλι του για τους κακότυχους, εκείνος βάζει μέσα καλές αναμνήσεις.
● Η επιτυχία είναι η μοναδική ορατή διαφορά μεταξύ μεγαλοφυΐας και τρέλας.
● Ο φθονερός είναι δυστυχισμένος από τη δική του ατυχία και την ευτυχία του πλησίον.
● Να δανείζεσαι δεν είναι και κατά πολύ καλύτερο απ' το να ζητιανεύεις. Ακριβώς όπως και το να δίνεις δανεικά με μεγάλο τόκο δεν είναι και κατά πολύ καλύτερο απ' το να κλέβεις.
● Έπαρση: η φιλενάδα της απειρίας.
● Η διαρκής δυσπιστία είναι υπερβολική τιμή για να μη μπορούν να σε ξεγελάσουν.
● Ο γενναίος άνθρωπος συνήθως υποφέρει χωρίς να παραπονιέται, ενώ ο αδύναμος παραπονιέται χωρίς να υποφέρει.
● Στις επαναστάσεις που μοιάζουν το σκάκι, τα πιόνια μπορούν να εξολοθρεύσουν, να σώσουν τον βασιλιά ή να πάρουν την θέση του.
● Η πιο ευγενική και γλυκιά εκδίκηση είναι η συγχώρεση.
● Η σοφία θέλει επιδοκιμασία… η ματαιοδοξία ζητάει επαίνους.
● Εκείνος που μιλάει σπέρνει, εκείνος που ακούει μαζεύει τη σοδειά.
● Πιο σίγουρα μπορείς να βρεις την ευτυχία παραμένοντας στο σπίτι, παρά ψάχνοντάς την έξω.
● Ο σκέψεις είναι τα φτερά της ψυχής.
● Εκείνος που κατέχει τα πάντα με τίποτα δεν μπορεί να γνωρίζει την απόλαυση.
● Τις προσβολές γράψτε πάνω στην άμμο, τις ευεργεσίες χαράξτε πάνω στο μάρμαρο.
● Η απλότητα είναι η κατανόηση της δικής σου ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
● Η αφέλεια είναι εμπιστοσύνη της αθώας καρδιάς.
● Η πιο ευγενική και γλυκιά εκδίκηση είναι η συγχώρεση.
● Το φως της αλήθειας συχνά καίει το χέρι εκείνου που το υψώνει.
● Η δίψα για ηδονή σε κάνει σκληρό.
● Οι εραστές επιμελώς κρύβουν τα ελαττώματά τους, ενώ οι σύζυγοι τους επιδεικνύουν ο ένας μπροστά στον άλλο.
● Δυστυχώς μερικές φορές δεν έχουμε τη δύναμη και την εξουσία να τηρούμε τις υποσχέσεις μας, όμως πάντα μπορούμε να μην τις δίνουμε.
● Η αρετή πάντα έχει περισσότερους θαυμαστές, παρά μιμητές.
● Το πρώτο βήμα της αχαριστίας είναι η αναζήτηση παρακινήσεων του ευεργέτη.
● Η δηκτικότητα της γυναίκας στον ίδιο βαθμό είναι σιχαμερή όπως το ξύδι μέσα στο γάλα.
● Οι γυναίκα θα ήταν απελπισμένη αν η φύση την έκανε τέτοια όπως την κάνει η μόδα.
● Η φτώχεια ακολουθεί τα ίχνη της τεμπελιάς, ενώ η ασθένεια της ακράτειας.
● Η διπλωματία δεν είναι τίποτα άλλο παρά αστυνομία με μεγάλη στολή.
● Ο φτωχός καλύτερα απολαμβάνει το τριαντάφυλλο στο πρεβάζι του παράθυρου, παρά ο πλούσιος τους μεγάλους κήπους του.
● Εκείνος που μιλάει σπέρνει. Εκείνος που ακούει μαζεύει τη σοδειά.
● Η σοφία αναμένει την επιδοκιμασία ενώ η ματαιοδοξία απαιτεί εγκώμια.
● Ο ορθότερος τρόπος να ελαφρύνεις τη δυστυχία σου, είναι να ελαφρύνεις τις δυστυχίες των άλλων.
● Η μνήμη για τις προσβολές είναι πάντα πιο ισχυρή, παρά η μνήμη για τις ευεργεσίες.
● Πιο γρήγορα θα βρίσκεις την τύχη σου στο σπίτι σου, παρά να την ψάχνεις στα πέρατα του κόσμου.
● Η πολιτική διακηρύσσει μεγάλες αρχές, αλλά ως αποτέλεσμα αναγνωρίζει μόνο το δικαίωμα του ισχυρού.
● Τα βιβλία είναι γραμμένα με βιβλία.
Η διαφορά μεταξύ του τρόπου ζωής του Νίτσε και των ιδεών του ήταν τόσο μεγάλη ώστε οι περισσότεροι βιογράφοι και ερευνητές των θεωρούσαν υποκριτή.
Ο φιλόσοφος που κήρυξε πόλεμο στις χιλιόχρονες ηθικές αξίες και ανέδειξε την ιδέα του Υπεράνθρωπου, στην πραγματικότητα ήταν ένας ήσυχος σεμνός και ευλαβής καθηγητής της κλασσικής φιλολογίας.
Ένας σύγχρονος του Νίτσε τον περιγράφει: "Είχε της συνήθεια να μιλάει με πολύ αδύνατη φωνή. Βάδιζε προσεκτικά και πάντα συλλογισμένος. Το πρόσωπό του ήταν ήρεμο με μάτια που κοιτούσαν μέσα, κάπου μακριά".
Με την συμπεριφορά του ο φιλόσοφος απέκτησε το παρατσούκλι "ο άγιος". Ο καλύτερος φίλος του ο Βάγκνερ απέφευγε επί παρουσία του να λέει χυδαία ανέκδοτα, γιατί μια φορά όταν ο Νίτσε άκουσε το αγαπημένο αισχρόλογο αστείο του Βάγκνερ κοκκίνισε και κοίταξε τον φίλο του με τόση έκπληξη και αμηχανία, ώστε εκείνος δεν ήξερε που να κρυφτεί από την ντροπή του.
Ο Νίτσε πάντα προκαλούσε την συμπάθεια του απλού κόσμου. Ακόμη και οι πωλήτριες σταφυλιού διάλεγαν για τον Νίτσε τα καλύτερα τσαμπιά.
Όμως… ο δέκατος ένατος αιώνας δεν είχε ανάγκη τον Νίτσε. Με πολλές δυσκολίες κατάφερε να δημοσιεύσει μερικά από τα γραπτά του συνήθως με δικά του έξοδα, αλλά το αναγνωστικό κοινό δεν αγόραζε τα βιβλία του.
Το σπουδαιότερο του έργο "Τάδε έφη Ζαρατούστρα"
που μετά από το θάνατό του ο αριθμός των αντίτυπων ανταγωνιζόταν με τη Βίβλο, ο Νίτσε δώρισε στους φίλους και γνωστούς του σε ποσοστό… επτά αντίτυπα.
Σε μια αποστολή του έγραφε: "Ούτε ανάμεσα στους ζωντανούς, ούτε ανάμεσα στους νεκρούς έχω κανένα με τον οποίον νιώθω ψυχική συγγένεια".
Όμως … ήταν, είναι και το βασικό, θα είναι τόσοι και τόσοι που θα νιώθουν την συγγένεια με αυτήν την μεγάλη και προφητική ψυχή.
Ήταν ο Άνθρωπος που κατείχε την Πικρή Γνώση: "Να πας με την Αγάπη σου και την Αλήθεια σου στην ευλογημένη φυλακή της μοναχικότητας, και μόνο ύστερα από το θάνατό σου, μετά από πολλά χρόνια θα σε ακολουθήσει κουτσαίνοντας το δίκιο".
Ο Φρήντριχ Νίτσε είναι μια από τις πιο σημαντικές υπάρξεις σε ολόκληρη
την ιστορία του ανθρώπου. Είναι του ιδίου διαμετρήματος με τον Ιησού, το Μωυσή,
το Μωάμεθ, το Μαχαβίρα, το Βούδα, το Ζαρατούστρα. Θα είχε γίνει
φωτισμένη ύπαρξη, αλλά κάτι δεν πήγε καλά. Αντί να οδηγηθεί στην ενόραση,
οδηγήθηκε στην κατάρρευση .
Εκείνο που στην ουσία δεν πήγε καλά ήταν η ατμόσφαιρα της Δύσης, το όλο
διανοητικό κλίμα της Δύσης. Την ευθύνη την έχει η χριστιανική εκκλησία. Η
χριστιανική εκκλησία είναι ο ένοχος. Κατάστρεψε τη δυνατότητα να φωτιστούν πάρα
πολλοί άνθρωποι, όπως ο Νίτσε. Η χριστιανική εκκλησία κατάστρεψε κάθε διανοητική
ελευθερία στη Δύση. Τους ανθρώπους που έδειξαν το παραμικρό ίχνος εξέγερσης τους
έκαψαν ζωντανούς, έκαψαν τα βιβλία τους, τα απαγόρευσαν. Η χριστιανική εκκλησία
υπήρξε μια από τις πιο φασιστικές οργανώσεις στην ιστορία του ανθρώπου. Δεν
είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο φασισμός, ο ναζισμός, ο κομμουνισμός και οι τρεις
αυτές επικίνδυνες δικτατορικές τάσεις τούτου του αιώνα είναι προϊόντα του
χριστιανισμού.
* * *
● Τελικά, τι είναι οι ανθρώπινες αλήθειες; Είναι αδιάψευστες ανθρώπινες παραπλανήσεις.
● Η ηθικοί άνθρωποι αισθάνονται αυτοϊκανοποίηση όταν έχουν τύψεις συνείδησης.
● Ο άνθρωπος είναι ένα από τα λάθη του Θεού, ή ο Θεός του ανθρώπου.
● Η μόνη γόνιμη περιφρόνηση είναι εκείνη που αφορά τον εαυτό μας, γιατί έτσι μπορούμε να τον υπερβούμε και να τον ξαναπλάσουμε.
● "Αγάπα τον πλησίον σου", αυτό πρώτ' απ' όλα σημαίνει: "Άφησε τον πλησίον σου στην ησυχία του". Και ακριβώς αυτή η λεπτομέρεια της αρετής συνδέεται με τις μεγαλύτερες δυσκολίες.
● Να είσαι νομοθέτης είναι η πιο εκλεπτυσμένη μορφή της τυραννίας.
● Η ομορφιά είναι μια υπόσχεση ευτυχίας.
● Η φωνή της αληθινής ομορφιάς ηχεί πολύ σιγά και διεισδύει μόνο στα πιο ευαίσθητα αφτιά.
● Με τον όρο "ελευθερία του πνεύματος" εννοώ κάτι εντελώς σαφές: την άνευ όρων δυνατότητα να πεις "όχι" όταν είναι επικίνδυνο να πεις "όχι".
● Η λέξη "χριστιανισμός" περιέχει κάποια παρεξήγηση γιατί ουσιαστικά υπήρχε μόνο ένας χριστιανός, αλλά κι εκείνος πέθανε πάνω στο σταυρό.
● Πίστη σημαίνει να μη θέλεις να μάθεις την αλήθεια.
● Ο καλόψυχος στενοχωριέται κατανοώντας πως κάποιος του είναι υπόχρεος. Ο κακόψυχος: κατανοώντας πως είναι υπόχρεος σε κάποιον.
● Τα αποτελέσματα που έχει η τιμωρία στους ανθρώπους και στα ζώα είναι η αύξηση του φόβου, η όξυνση της πονηριάς, ο έλεγχος των επιθυμιών. Η τιμωρία δαμάζει τον άνθρωπο, αλλά δεν τον κάνει καλύτερο.
● Μην προσεύχεστε πια, αλλά να ευλογείτε και η γη θα γεμίσει με θεανθρώπους.
● Οι άρχοντες καταργήθηκαν. Η ηθική του κοινού ανθρώπου θριάμβευσε.
● Οι πεποιθήσεις είναι πιο επικίνδυνοι εχθροί της αλήθειας από τα ψέματα.
● Άλλα εκατό χρόνια εφημερίδας και οι λέξεις θα βρομάνε.
● Στα άτομα η παράνοια είναι σπάνια, στις ομάδες όμως, στα κόμματα, στα έθνη είναι ο κανόνας.
● Ο ιδεαλιστής είναι αδιόρθωτος, αν τον διώξουν από τον παράδεισό του εξιδανικεύει την κόλαση.
● Πολιτικός είναι κάποιος που διαιρεί τους ανθρώπους σε δυο τάξεις: σε υποχείρια και σε εχθρούς.
● Η αμφιβολία δηλητηριάζει τα πάντα χωρίς να σκοτώνει τίποτα.
● Για αυτήν την καινούρια μουσική χρειάζονται και καινούρια αφτιά.
● Για να μην καταστραφούμε από τη γνώση, έχουμε την Τέχνη.
● Το αστείο είναι ο επιτάφιος μιας συγκίνησης.
● Η έρημος ολοένα μεγαλώνει.
● Η μελαγχολία όλων των τελειωμένων πραγμάτων!
● Την ηθική προηγείται ο εξαναγκασμός, ύστερα η ηθική γίνεται έθιμο, αργότερα: ελεύθερη υπακοή και τελικά παίρνει μορφή ένστικτου.
● Αφού σου αρέσει ο άβυσσος, πρέπει να έχεις φτερά.
● Εκείνος που παλεύει με το τέρας πρέπει να προσέχει γιατί και ο ίδιος μπορεί να γίνει τέρας. Και αν συνέχεια κοιτάς τον άβυσσο, πρέπει να κατανοήσεις πως και ο άβυσσος σε παρακολουθεί.
● Το μαρτύριο είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για να βρεις την αλήθεια.
● Οι εκπρόσωποι της πλειοψηφίας συνήθως ρίχνουν στον μοναχικό άνθρωπο την λάσπη της αδικίας, αλλά αδελφέ μου! εάν θέλεις να είσαι αστέρι πρέπει να λάμπεις για όλους, παρ' όλα τα εμπόδια!
● Ο άνθρωπος πλάστηκε ως ζώο, αλλά η άπληστη περιέργεια τον έκανε να πάψει να είναι ζώο. Δηλαδή ο άνθρωπος έπαψε να είναι άνθρωπος!..
● Την ηθική προηγείται ο εξαναγκασμός, αργότερα η ηθική γίνεται συνήθεια, μετά γίνεται ελεύθερη υπακοή και τελικά γίνεται ένστικτο.
● Τους ζητιάνους πρέπει να τους καταργήσουμε, αφού το να δίνουμε ελεημοσύνη και το να μη δίνουμε είναι στον ίδιο βαθμό οδυνηρό.
● Ο φανατισμός είναι η μοναδική δύναμη της θέλησης, που μπορούν να έχουν οι αδύναμοι και οι διστακτικοί.
● Φιλοδοξία μου είναι να πω σε δέκα προτάσεις αυτό που άλλοι λένε σε ένα ολόκληρο βιβλίο.
● Ό, τι και εάν ανακαλύψουμε εμείς, μετά από λίγο πληροφορούμεθα ότι το είχε ανακαλύψει ο μικρός αυτός λαός των Ελλήνων πολλούς αιώνες πρωτύτερα.
● Στον έρωτα και τον πόλεμο επιτρέπονται όλα!
● Η κάθε εκκλησία είναι μια πέτρα πάνω στον τάφο του θεανθρώπου: ποτέ δε θα μπορεί να επιτρέπει να αναστήσει.
● Η έννοια του «Θεού» έχει επινοηθεί ως αντίθεση της ζωής – σε αυτή συνοψίζεται, σε μια τρομακτική ενότητα, κάθε τι ζημιογόνο, δηλητηριώδες, συκοφαντικό, κάθε μίσος για τη ζωή.
● Εκείνος που με προσοχή παρακολουθεί πόσο των εκτιμούν, πάντα θα πικραθεί.
● Αν βέβαια και αποδεδειγμένα γνωρίζαμε τι είναι ο θάνατος, θα είχαμε επιθυμία να ζήσουμε;
● Όταν είμαστε κουρασμένοι, μας επιτίθενται ιδέες, τις οποίες είχαμε πριν από πολύ καιρό κατατροπώσει.
● Ένα καλό απόφθεγμα είναι πολύ σκληρό για τα δόντια του χρόνου και δεν αναλώνεται όσες χιλιετίες και αν περάσουν, παρότι χρησιμεύει ως τροφή για κάθε εποχή.
● Ο σωματικός μόχθος ανακουφίζει από τα βάρη του πνεύματος. Αυτός είναι και ο λόγος που οι φτωχοί είναι ευτυχισμένοι.
● Περίπου όλη την Ιστορία την κάνουν απαίσιοι άνθρωποι, τους οποίους μετά εξωραΐζουν
● Τι; Ψάχνεις κάτι; Θέλεις να πολλαπλασιαστείς επί δέκα, επί εκατό; Ψάχνεις οπαδούς; Ψάξε μηδενικά!
● Η αποφασιστικότητα του Χριστιανισμού να βρίσκει τον κόσμο άσχημο και κακό έχει κάνει τον κόσμο άσχημο και κακό.
● Η λέξη Χριστιανισμός είναι παραπλανητική. Στην πραγματικότητα υπήρξε μόνο ένας χριστιανός, και πέθανε στο Σταυρό.
● Είναι ο Άνθρωπος μια απ’ τις γκάφες του Θεού; Ή είναι ο Θεός μια απ’ τις γκάφες του Ανθρώπου;
● Γιατί να ασχολείστε με κακολογία; Εάν θέλεις να βάζεις κάποιον σε μπελάδες, αρκεί να πεις για εκείνον κάτι καλό.
● Οι πεποιθήσεις είναι πιο δυνατοί εχθροί της αλήθειας, από το ψέμα.
● Ο άνθρωπος δεν έχει αυτιά για εκείνο στο οποίο δεν του έχει δώσει πρόσβαση η εμπειρία.
● Θα έπρεπε να ονομάζουμε ψεύτικη κάθε αλήθεια που δεν συνοδεύεται τουλάχιστον από ένα χαμόγελο.
● Ο άνθρωπος σε όλο τον κόσμο υποφέρει τρομερά, τόσο που αναγκάστηκε να επινοήσει το γέλιο.
● Ο Θεός είναι νεκρός! Ο Θεός δεν θα αναστήσει! Τον έχουμε σκοτώσει! Τι άλλο είναι οι εκκλησίες, αν όχι οι τάφοι και επιτύμβιες στήλες του Θεού;
● Ο άνθρωπος τελικά αγαπά μόνο τις επιθυμίες του, και όχι αυτό που επιθυμεί.
● Απλά κίνητρα, ενεργητική δράση και καθαρή συνείδηση είναι αυτά που συνθέτουν τον δυνατό χαρακτήρα.
● Η ισχυρή ελπίδα πολύ καλύτερα ενθαρρύνει τη ζωή από ό, τι οποιαδήποτε πραγματική ευτυχία.
● Υπάρχουν άνθρωποι με μεγάλο ταλέντο που μένουν στείροι επειδή είναι πάρα πολύ ανυπόμονοι για να περιμένουν την εγκυμοσύνη τους.
● Να ξέρεις ότι ενώ σε επαινούν, εξακολουθείς να μην είσαι στο δρόμο σου, αλλά στο δρόμο που είναι αρεστό σε άλλους.
● Να έχεις εχθρούς είναι η παλαιότερη ανθρώπινη συνήθεια, και ως εκ τούτου η ισχυρότερη ανάγκη.
● Η σοφία απαιτεί από εμάς να ήμαστε θαρραλέοι, απερίσκεπτοι, σκωπτικοί, βίαιοι: αφού στην πραγματικότητα είναι γυναίκα και μπορεί να αγαπήσει μόνο έναν στρατιώτη.
● Η ηθική είναι επιβλαβής και έρχεται σε αντίθεση με τη ζωή, αλλά είναι χρήσιμη
ως μέσο υποταγής ανθρώπων, ως ένας τρόπος συμφιλίωσης με τη φτώχεια, τις
κακουχίες, την εξουσία.
● Οι άνθρωποι συνήθως υπακούνε σε καθετί που αγωνίζεται για την εξουσία.
● Ο καθένας καταναλωτής πιστεύει ότι για το δέντρο πιο σημαντικά από όλα είναι οι καρποί, ενώ για το δέντρο πιο σημαντικά είναι οι σπόροι. Αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα στους δημιουργούς και τους καταναλωτές.
● Εκκλησία – εκείνη στην οποία ενάντια είχε κηρύττει ο Χριστός και πρόσταζε τους μαθητές του να την πολεμήσουν.
● Ο κόσμος είναι γεμάτος από όμορφα πράγματα, αλλά είναι φτωχός σε όμορφες στιγμές.
● «Πίστη» σημαίνει ότι δεν θέλεις να ξέρεις την αλήθεια.
● Ή ομιλία εφευρέθηκε μόνο για την μετάδοση του μεσαίου, μέτριου, ρηχού ... Αυτή υποβιβάζει τον ομιλητή.
● Η φιλοσοφία είναι άχρηστη, και εδώ είναι η δύναμή της.
● Δεν σκοτώνουν με θυμό, αλλά με γέλιο.
Όσσο, (Μπαγκουάν Σρι Ραζνίς), ένας Μεγάλος Δάσκαλος
