 |
|
|
|
|
και τα πιο σπουδαία τους αποφθέγματα
|
|
|
Ως ένας πολύ αισθητικός άνθρωπος ο Ουάιλντ αφιέρωσε τη ζωή του στην αναζήτηση του ωραίου και του παράδοξου. Η λογοτεχνική του δόξα έφτασε στο αποκορύφωμα ύστερα από την έκδοση του "Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι".
Όλη η αριστοκρατία του Λονδίνου με θαυμασμό παρακολουθούσε και μιμούταν τον Ουάιλντ, όλοι επαναλάμβαναν τις πνευματώδης φράσεις του, αγόραζαν όπως και ο Ουάιλντ πολύτιμες πέτρες και με υπεροψία κοιτούσαν την ζωή, όμοια με τον Ουάιλντ.
Έπρεπε να βρεθεί στη φυλακή, να χάσει τους φίλους του, τη γυναίκα του, το λαμπερό παρελθόν, να υπέστη βασανισμούς και προσβολές, να κουβαλάει καθημερινά βαριές πέτρες για να καταλάβει πως το κοινωνικό καθεστώς είναι άδικο και τρομερό.
Η ζωή του ήταν μια ιλιγγιώδη ανύψωση και στο ίδιο βαθμό ιλιγγιώδη κατάρρευση, γνώρισε το πλούτο και τη φτώχια, είχε απολαμβάνει την αφοσίωση και την αγάπη μιας γυναίκας και ένα πάθος, που απορροφά τα πάντα, για έναν άνδρα.
Μια νύχτα, όταν "αποπλανήθηκε" από έναν νεαρό θαυμαστή του ταλέντου του μοίρασε τη ζωή του σε δυο μέρη: "πριν" και "μετά". Η αφέλεια και το πάθος του ερωτευμένου τον οδήγησαν σε σύγκρουση με την σκληρή κοινωνία, ακολούθησαν η δίκη, η ταπείνωση και η φυλακή.
Τα πιο δυνατά και αληθινά του έργα ο Ουάιλντ έγραψε ύστερα από τη φυλακή: "Μπαλάντα για τη φυλακή του Ρέντινγκ" και δυο άρθρα υπό τον τίτλο "Γράμματα για τη ζωή στη φυλακή".
Τα λόγια που έγραψε στο τέλος της τραγικής ζωής του ήταν εντυπωσιακά ειλικρινά και αληθινά:
"Σ' αυτήν την κοινωνία εγώ δεν έχω θέση. Όμως η Φύση θα βρει για μένα μια σπηλιά μες στα βουνά, όπου θα μπορέσω να κρυφτώ. Η Φύση θα γεμίσει τον ουρανό με άστρα για να μπορέσω τις νύχτες να περιπλανιέμαι μες στο σκοτάδι και ο άνεμος θα εξαφανίσει τα ίχνη μου για να μη μπορεί να με κυνηγάει κανείς. Στα καθαρά νερά της θα με λούζει η Φύση και θα με θεραπεύει με τα πικρά βότανά της".
* * *
● Ο δρόμος του παραδόξου είναι ο δρόμος της αλήθειας. Για να υποβάλλουμε την πραγματικότητα σε μια σοβαρή εξέταση, πρέπει να την βλέπουμε να κρατάει ισορροπία πάνω σε τεντωμένο σύρμα. Την αλήθεια μπορούμε να κρίνουμε σωστά μόνο όταν αποκτά την ιδιότητα του ακροβάτη.
● Η αλήθεια παύει να είναι αλήθεια, όταν την πιστεύουν περισσότεροι από έναν άνθρωπο.
● Όταν η θεοί θέλουν να μας τιμωρήσουν, τότε εισακούν στις προσευχές μας.
● Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι άλλοι άνθρωποι. Γνώμες κάποιου άλλου είναι οι σκέψεις τους, μίμηση οι ζωές τους, αντιγραφή τα πάθη τους.
● Φυσικότητα: είναι μόνο και μόνο μια πόζα, και επιπλέον η πιο εκνευριστική απ' άλλες που γνωρίζω.
● Εγωισμός δεν σημαίνει να ζεις όπως θέλεις εσύ, αλλά η απαίτηση από τους άλλους να ζουν έτσι όπως θέλεις εσύ.
● Είναι ανόητο να ορίζεις αυστηρούς κανόνες: τι πρέπει να διαβάζεις και τι όχι. Η μεγάλη μερίδα του σύγχρονου πολιτισμού βασίζεται πάνω σ' εκείνα που δεν πρέπει να διαβάζεις.
● Το δώρο που κάνουμε στη γυναίκα δεν πρέπει να είναι κάτι, το οποίο εκείνη δε θα μπορούσε να το φορέσει τα βράδια.
● Η ιστορία της γυναίκας είναι ιστορία της πιο φοβερής τυραννίας που γνώρισε ο κόσμος: η τυραννία του αδύνατου επάνω σε δυνατό. Μόνο τέτοια τυραννία μπορεί να είναι μακρόχρονη.
● Η γυναίκα έχει εκπληκτική διαίσθηση: μπορεί να μαντέψει τα πάντα, εκτός εκείνου που είναι ολοφάνερο.
● Οι γυναίκες χαλάνε οποιαδήποτε σχέση, όταν προσπαθούνε να την παρατείνουν για πάντα.
● Χειρότερο από την Αδικία είναι μόνο το Δίκιο χωρίς το σπαθί της τιμωρίας. Όταν το Καλό είναι ανήμπορο, είναι το Κακό.
● Η δημοτικότητα είναι ένα στεφάνι από δάφνες που ο όχλος χαρίζει στην κακής ποιότητας τέχνη.
● Ένα μόνο πράγμα σ' αυτόν τον κόσμο είναι χειρότερο από το να σε πιάνουν οι άνθρωποι στη γλώσσα τους, και αυτό είναι το να μη σε πιάνουν στη γλώσσα τους.
● Εάν αξίζει να κάνεις κάτι, θα έπρεπε να είναι εκείνο που θεωρείται ακατόρθωτο.
● Οι ανώμαλοι και οι ανόητοι καλοπερνούν διασκεδάζοντας, ξάπλωσαν στην πλατεία του θεάτρου και παρακολουθούν την σκηνή της Ζωής. Αν και δε γνωρίζουν τη γλύκα της νίκης, τουλάχιστον για αυτούς είναι άγνωστη και η πίκρα της ήττας.
● Σ' αυτόν τον κόσμο υπάρχουν μόνο δυο τραγωδίες. Η πρώτη, όταν δεν μπορείς να κατορθώσεις εκείνο που θέλεις και η δεύτερη, όταν κατορθώσεις.
● Όλοι ζούμε στον υπόνομο, μα κάποιοι από μας κοιτάνε τ' αστέρια.
● Η προσευχή πρέπει να μείνει χωρίς απάντηση, αλλιώς παύει να είναι προσευχή και γίνεται αλληλογραφία.
● Η θρησκεία: ο διαδεδομένος αντικαταστάτης της πίστης.
● Ο κάθε άγιος έχει παρελθόν, ο κάθε αμαρτωλός, μέλλον.
● Όταν οι κριτικοί διχάζονται, ο καλλιτέχνης συμφωνεί με τον εαυτό του.
● Η κοινωνία συχνά συγχωράει τον εγκληματία. Τον οραματιστή, όχι!
● Η σύγχρονη δημοκρατία έχει ως μοναχικό αντίπαλο τον καλό μονάρχη.
● Η μόδα είναι μια μορφή ασχήμιας τόσο ανυπόφορη, που πρέπει να την αλλάζουμε κάθε έξι μήνες.
● Το πιο τρομακτικό στον φανατικό είναι η ειλικρίνειά του.
● Εγώ δεν μπορώ να κατευθύνω τον άνεμο, όμως πάντα μπορώ, έτσι να τοποθετήσω τα πανιά, ώστε να φτάσω στον στόχο μου.
● Οι γέροι πιστεύουν τα πάντα. Οι μεσήλικες υποπτεύονται τα πάντα. Οι νέοι ξέρουν τα πάντα.
● Αναμφίβολα πως τα πιο σπουδαία έργα που έφεραν στην ανθρωπότητα το πιο μεγάλο όφελος, προέρχονται από τους ανύπαντρους και άτεκνους ανθρώπους…
● Στον δύσμορφο και ευπαρουσίαστο αιώνα μας η ποίηση, η ζωγραφική και η μουσική αντλούν την έμπνευση όχι από τη ζωή, αλλά η μία από την άλλη.
● Οι περισσότεροι άνθρωποι χρεοκοπούν γιατί καταθέτουν το πάγιο κεφάλαιο τους στην πρόζα της ζωής. Η κατάθεση στην ποίηση δεν φέρνει τόκους, αλλά τουλάχιστον είναι τιμητική.
● Για τον έναν είναι ποίηση, για τον άλλον δηλητήριο.
● Όσο ο πόλεμος θα θεωρείται κακός, θα έχει πάντα τη γοητεία του. Όταν όμως θα θεωρηθεί χυδαίος και κακόγουστος, θα σταματήσει να είναι δημοφιλής.
● Η δημοκρατία είναι κοροϊδία του λαού με τη βοήθεια του λαού και για το καλό του λαού.
● Εκτός από τον εαυτό μας, δεν υπάρχει ψυχή για μια αξιόλογη κουβέντα.
● Οι κοινοί άνθρωποι αντιλέγουν στους άλλους, οι σοφοί αντιλέγουν στον εαυτό τους.
● Η Παιδεία είναι πολύ σπουδαίο πράγμα. Καλό είναι όμως να θυμόμαστε πότε πότε πως τα πράγματα που αξίζει να ξέρει κανείς δε διδάσκονται.
● Η ικανότητα να κάνεις καλή σαλάτα συγγενεύει με την τέχνη της διπλωματίας. Και στις δυο περιπτώσεις πρέπει να γνωρίζεις την ακριβής αναλογία λαδιού και ξυδιού.
● Η τέχνη είναι η πνευματική διαμαρτυρία μας, είναι μια θαρραλέα απόπειρα να υποδείξει κανείς στη ζωή το σωστό δρόμο.
● Όλοι είμαστε βουλιαγμένη στο βούρκο, αλλά μερικοί κοιτάζουν τ' άστρα.
● Η επιτυχία συνοδεύει την υπερβολή και όχι την μετριοπάθεια.
● Δημοσιογραφία: οργανωμένη κακολογία.
● Πείρα ονομάζει ο καθένας τα σφάλματά του.
● Δράση είναι το τελευταίο καταφύγιο όσων δεν μπορούν να ονειρευτούν.
● Η σοβαρότητα είναι το μοναδικό καταφύγιο των ρηχών ανθρώπων.
● Όταν στα χέρια σου κρατάς άσσους, πρέπει να παίζεις το παιχνίδι τίμια.
● Για να έχεις φυσικότητα πρέπει να αποκτάς την ικανότητα να υποκρίνεσαι.
● Η βάση της αισιοδοξίας είναι ο απόλυτος τρόμος.
● Στους παλιούς καλούς καιρούς τα βιβλία έγραφαν οι συγγραφείς και τα διάβαζαν όλοι, τώρα όμως βιβλία γράφουν όλοι, αλλά δεν τα διαβάζει κανένας.
● Η κοινή γνώμη θριαμβεύει μόνο εκεί που κοιμάται η σκέψη.
● Ο γάμος είναι το μοναδικό είδος αιώνιας φυλακής από την οποία μπορούμε να πάρουμε αναστολή για κακή διαγωγή.
● Οι γυναίκες μοιράζονται τη χαρά μας, διπλασιάζουν τα βάσανά μας και τριπλασιάζουν τα έξοδά μας.
● Ο Θεός έπλασε τον κόσμο μας, οι ποιητές τον διορθώνουν.
● Τίποτε δεν ενοχλεί περισσότερο τους εχθρούς σου από το να τους συγχωρείς.
● Ο κόσμος είναι φτιαγμένος από τους βλάκες έτσι ώστε να μπορούν να μισοζούν και οι σοφοί.
● Η φιλία μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας είναι αδύνατη. Πάθος, έχθρα, θαυμασμό, έρωτας – ναι, αλλά φιλία όχι.
● Η πλειοψηφία έχει αχόρταγη επιθυμία να μάθει τα πάντα, πλην εκείνων που αξίζει να μάθει. Η δημοσιογραφία το γνωρίζει αυτό και ενεργώντας ως επιχειρηματίας ικανοποιεί τη ζήτηση.
● Το μεγαλύτερο κακό του γάμου είναι ότι ξεριζώνει του άνδρα τον εγωισμό, ενώ οι μη εγωιστές είναι άχρωμοι και χάνουν την προσωπικότητά τους.
● Εκείνοι που βλέπουν τη διαφορά μεταξύ της ψυχής και του σώματος δεν έχουν ούτε το ένα ούτε το άλλο.
● Ένας άνδρας μπορεί να είναι ευτυχισμένος με οποιαδήποτε γυναίκα, αρκεί να μην την αγαπάει.
● Η μόνη διαφορά ανάμεσα στον άγιο και τον αμαρτωλό είναι ότι ο άγιος έχει παρελθόν κι ο αμαρτωλός μέλλον.
● Η πίστη δεν γίνεται αλήθεια, αφού κάποιος πέθανε για αυτήν.
● Στις μέρες μας οι εφημερίδες προσπαθούν να πείσουν τον κόσμο να κρίνει τον γλύπτη, όχι για τα έργα του, αλλά για την συμπεριφορά του με την γυναίκα του, τον ζωγράφο από τα κέρδη του, τον ποιητή από το χρώμα της γραβάτας του.
● Η ουσία του πατριωτισμού είναι η επιθετικότητα και οι πατριώτες συνήθως είναι άνθρωποι κακοί.
● Η αληθινή προσωπικότητα δεν πρέπει να έχει συνήχηση με την εξέγερση, πρέπει να έχει συνήχηση με την ηρεμία.
● Οι ομίχλες του Λονδίνου δεν υπήρχαν, μέχρι που τις ανακάλυψε η τέχνη.
● Είναι πολύ επικίνδυνο να συναντήσεις γυναίκα που σε όλα συμφωνεί μαζί σου. Αυτό συνήθως τελειώνει με γάμο.
● Μια ακίνδυνη ιδέα δεν αξίζει να αποκαλείται «ιδέα».
● Οι μορφωμένοι αντιλέγουν στους άλλους, οι σοφοί στον εαυτό τους.
● Η Αμερική είναι η μόνη χώρα που πέρασε από τη βαρβαρότητα στην παρακμή χωρίς τον πολιτισμό ενδιάμεσα.
● Η μοναδική γοητεία του γάμου είναι ότι καθιστά απαραίτητη μια ζωή γεμάτη ψεύδη και για τις δυο μεριές.
● Οι γυναίκες φτιάχτηκαν για να αγαπιούνται όχι για να τις καταλαβαίνουμε.
● Όσο ο πόλεμος εκλαμβάνεται ως παράξενος, θα έχει πάντα τη γοητεία του. Όταν φανεί χυδαίος θα χάσει τη δημοτικότητα του.
● Πάντα να συγχωρείς τους εχθρούς σου. Τίποτα δεν τους ενοχλεί όσο αυτό.
● Μπορούμε να αντισταθούμε στα πάντα εκτός από τον πειρασμό.
● Η ομορφιά είναι πιο σημαντική από την ευφυΐα, γιατί δεν χρειάζεται να την αποδείξεις.
● Αν ένας άνδρας πράττει ακριβώς έτσι όπως η γυναίκα περιμένει απ’ αυτόν, τότε η γυναίκα θα έχει χαμηλή εκτίμηση για αυτόν. Θα πρέπει πάντα να κάνουμε αυτό που μια γυναίκα δεν περιμένει, καθώς και να λέμε κάτι που δεν καταλαβαίνει.
● Το δράμα των γηρατειών δεν είναι ότι είσαι γέρος, αλλά ότι ήσουν κάποτε νέος, και το θυμάσαι…
● Να είσαι ο εαυτός σου, όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι.
● Τώρα η καλή ανατροφή – είναι μόνο εμπόδιο. Κλείνει μπροστά σας πολλές πόρτες.
● Όσο περισσότερο το κοινό ενδιαφέρεται για τον καλλιτέχνη, τόσο λιγότερο ενδιαφέρεται για την τέχνη.
● Να είσαι ο εαυτός σου, όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι.
● Η καρδιά είναι φτιαγμένη για να ραγίζει.
● Μιλήστε για τα δικά σας λάθη προτού επικρίνετε τον διπλανό σας.
● Η δουλειά είναι το καταφύγιο όσων δεν ξέρουν τίποτα να κάνουν.
● Η εξομολόγηση, όχι ο παπάς, μας δίνει την άφεση.
● Η πιο ωραία αίσθηση στον κόσμο είναι να κάνεις μια καλή πράξη ανώνυμα και να κανονίσεις κάποιος να την ανακαλύψει.
● Η εκπαίδευση είναι αξιοθαύμαστο πράγμα, καλό είναι όμως να θυμόμαστε πότε πότε πως τίποτα που ν’ αξίζει να το μάθουμε δεν μπορεί να διδαχτεί.
● Το χρήμα είναι σαν την κοπριά: όταν το στοιβάζεις, μυρίζει.
● Νομίζω ότι οι ενάρετοι άνθρωποι κάνουν ζημιά. Είναι ιδιαίτερα επιζήμιοι, επειδή δίνουν τόση μεγάλη σημασία στο κακό.
● Η μουσική ξυπνά στην ψυχή του ενθουσιασμού και συγκίνηση, αλλά αυτή η
συγκίνηση είναι αόριστη, απερίσκεπτη. Και δημιουργεί στην ψυχή όχι ένα νέο
κόσμο, αλλά μάλλον ένα νέο χάος.
● Μόνο οι μέτριοι καλλιτέχνες είναι γοητευτικοί άνθρωποι. Φέρνουν στη ζωή ποίηση, την οποία δεν είναι σε θέση να φέρουν σε δημιουργήματά τους. Οι ταλαντούχοι ζουν τη δημιουργικότητά τους και ως εκ τούτου οι ίδιοι συνήθως είναι πληκτικοί.
● Να είσαι ο εαυτός σου, οι υπόλοιπες θέσεις είναι πιασμένες.
● Υπάρχουν άβυσσοι στις οποίες θα θέλατε να κοιτάτε ατέλειωτα, ένας από αυτούς είναι το ντεκολτέ των γυναικών.
Μεγάλος ποιητής, συγγραφέας, δραματουργός, ηγέτης και θεωρητικός του ρομαντισμού.
Εμπνευσμένος από τις ιδέες του ουτοπιστικού σοσιαλισμού του Σεν-Σιμόν και Φουριέ ο Ουγκώ κάνει το θέμα της φτώχιας και του πλούτου κυρίαρχο σε όλο του λογοτεχνικό δημιούργημα και ο βασικός ήρωας των έργων του είναι ο άνθρωπος χωρίς δικαιώματα, ο ζητιάνος και εγκληματίας.
Σε αντίθεση με απαρχαιωμένες κανόνες του κλασικισμού, που απαιτούν να απεικονίζεις "ευγενικούς" ήρωες και όχι απλούς ανθρώπους, επικά γεγονότα και όχι την καθημερινότητα, ο Ουγκώ ανακήρυξε το δικαίωμα και την υποχρέωση του συγγραφέα να δείχνει τις άσχημες πλευρές της ζωής, να δημιουργεί πολύπλοκους χαρακτήρες ανθρώπων με όλες τις αντιφάσεις.
Μόνο ένας μεγάλος συγγραφέας σαν τον Ουγκώ θα μπορούσε να γράφει εκείνη την εποχή το μυθιστόρημα "Μπιούγκ-Ζαργκάλ", όπου ο κεντρικός ήρωας είναι ένας μαύρος και είναι ευγενής και ενάρετος άνθρωπος. Ήταν το πρώτο έργο αφιερωμένο στην μάχη των νέγρων για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ύστερα από 26 χρόνια
εμφανίστηκε "Η καλύβα του Μπάρμπα Θωμά" της Μπίτσερ Στόουβ.
Στο βιβλίο του "Κλοντ Γκιο" ο Ουγκώ περιγράφει τη ζωή και το θάνατο ενός εργάτη. Ο συγγραφέας έκανε μια μεγάλη προσπάθεια και με ισχυρά επιχειρήματα απέδειξε πως η ταξική δικαιοσύνη της αστικής κοινωνίας δεν σωφρονίζει των άνθρωπο, αλλά τον κάνει σκληρό εγκληματία.
Όπως κάθε αληθινός ποιητής γνώρισε και την "αγάπη" και την οργή της εξουσίας: ο Ουγκώ αρνήθηκε να δεχτεί την βασιλική σύνταξη και δεκαεννιά χρόνια βρισκόταν σε εξορία.
Συμβολικό, ότι ο πρώτος πρόεδρος του Πρώτου Διεθνής Συνεδρίου για την Ειρήνη ήταν ο Βίκτωρ Ουγκώ. Στην ομιλία του ο μεγάλος ουμανιστής ζητούσε από τους ιθύνοντες να ξοδέψουν τα δισεκατομμύρια όχι για την διεξαγωγή πολέμων, αλλά για τις ανάγκες των λαών.
* * *
● Η ζωή είναι ένα λουλούδι κι ο έρωτας το μέλι του.
● Το πρώτο σύμπτωμα της αγάπης ενός νεαρού είναι η διστακτικότητα, αλλά της κοπέλας είναι η τόλμη. Τα δυο φύλα επιδεικνύουν τάση προς την προσέγγιση και ο καθένας δέχεται τις ιδιότητες του άλλου φύλου.
● Η αλήθεια και η ελευθερία έχουν μια ιδιαιτερότητα: ό,τι και να κάνουν υπέρ ή κατά τους, και τα δυο τους φέρνουν όφελος.
● Τα μάτια δεν βλέπουν καλά τον Θεό, παρά μόνο μέσα από δάκρυα.
● Από τους ανθρώπους δεν λείπει η δύναμη, λείπει η θέληση.
● Για ν' ανεβείς στον Θεό, χρειάζεται να βυθιστείς μέσα σου.
● Ο Θεός κάνει τη γυναίκα όμορφη και ο διάβολος την κάνει νόστιμη.
● Ζήτησε από την αρετή να σου προδώσει το μυστικό της ευτυχίας.
● Μερικοί κατέχουν τη βιβλιοθήκη τους, όπως ο ευνούχος κατέχει το χαρέμι.
● Αγναντεύετε το αστέρι γιατί λάμπει και είναι ασύλληπτο, αλλά δίπλα σας βρίσκετε λάμψη πιο εκθαμβωτική και μυστικό πιο βαθύ: η γυναίκα.
● Ξύστε τον δικαστή, θα βρείτε το δήμιο.
● Οι γυναίκες παίζουν με την ομορφιά τους, όπως τα παιδιά με τα μαχαίρια. Τελικά πληγώνονται.
● Για να είσαι ελεύθερος, πρέπει να μάθεις να είσαι φτωχός.
● Η ελευθερία αρχίζει με την ειρωνεία.
● Σ' αυτόν τον κόσμο υπάρχει μόνο ένα πράγμα μπροστά στο οποίο πρέπει να υποκλινόμαστε, είναι η μεγαλοφυΐα, και ένα πράγμα μπροστά στο οποίο πρέπει να πέφτουμε στα γόνατα, είναι η καλοσύνη.
● Στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου η καλοσύνη είναι ο ήλιος.
● Οποιοδήποτε κοινωνικό δόγμα που προσπαθεί να καταστρέψει την οικογένεια είναι άχρηστο και μη βιώσιμο. Η οικογένεια είναι ο σκελετός της κοινωνίας.
● Προτιμώ να με σφυρίξουν για ένα καλό στίχο, παρά μα με χειροκροτήσουν για ένα κακό.
● Ποιητής είναι κάποιος που σκέφτεται κάτι άλλο.
● Η ιδέα: σπάνιο θήραμα στο δάσος των λέξεων.
● Μπορείτε να φέρετε αντίσταση στην εισβολή των στρατών, όμως στην εισβολή των ιδεών είναι αδύνατων να αντισταθείτε.
● Οι υπουργοί λένε ό,τι θέλουμε να λένε, ώστε να κάνουμε ό,τι θέλουν να κάνουμε.
● Η φτώχια οδηγεί στην επανάσταση, η επανάσταση στη φτώχια.
● Αλλάξτε τις γνώμες σας και φυλάξτε τις αρχές σας, αλλάξτε τα φύλλα και φυλάξτε τις ρίζες.
● Αλλάξτε τις γνώμες σας, διατηρείτε τις αρχές σας. Αλλάξτε τα φύλλα, διατηρείτε τις ρίζες.
● Αν δε θέλεις να κόψεις το κεφάλι του λαού, μόρφωσέ το.
● Μουσική: σκεπτόμενος θόρυβος.
● Ζήτησε από την αρετή να σου προδώσει το μυστικό της ευτυχίας.
● Η πιο μεγάλη ευτυχία στη ζωή είναι η πεποίθηση ότι μας αγαπούν.
● Μελαγχολία: ευχαρίστηση από θλίψη.
● Το δάνειο είναι η αρχή της σκλαβιάς, ακόμη χειρότερο και απ' τη σκλαβιά, γιατί ο δανειστής είναι πιο σκληρός από τον δουλοκτήτη. Είναι ιδιοκτήτης της αξιοπρέπειάς σας και μπορεί όποτε θέλει να την πληγώσει θανάσιμα.
● Το δάνειο είναι η αρχή της σκλαβιάς, ακόμη χειρότερο και απ' τη σκλαβιά, γιατί ο δανειστής είναι πιο σκληρός από τον δουλοκτήτη. Είναι ιδιοκτήτης της αξιοπρέπειάς σας και μπορεί όποτε θέλει να την πληγώσει θανάσιμα.
● Η ανθρώπινη ψυχή έχει μεγαλύτερη ανάγκη από το ιδανικό, παρά από το πραγματικό. Με το πραγματικό ζεις, με το ιδανικό υπάρχεις. Λοιπόν, θέλετε να λογαριάσουμε τη διαφορά; Τα ζώα ζουν, οι άνθρωποι υπάρχουν.
● Η σάρκα είναι στάχτη, η ψυχή είναι φλόγα.
● Όταν θεραπεύεις το πληγωμένο φτερό του αετού, γίνεσαι υπεύθυνος για τα νύχια του.
● Αλλάξτε τις γνώμες σας, φυλάξτε τις αρχές σας. Αλλάξτε τα φύλλα, φυλάξτε τις ρίζες.
● Η επιδίωξη της νίκης είναι βλακώδης ασχολία. Όχι να νικήσεις, αλλά να πείθεις, αυτό είναι άξιο τη δόξας.
● Η ζωή είναι ένα έδεσμα το οποίο μας αρέσει μόνο χάρη στα καρυκεύματα της.
● Τα κτήνη είναι του Θεού, η κτηνωδία είναι των ανθρώπων.
Η συνάντησή του με τον Σωκράτη άλλαξε τόσο πολύ τη ζωή του Πλάτωνα, ώστε αυτός έκαψε τα πρώτα έργα του.
Το μεγάλο φιλοσοφικό-πολιτικό έργο και η Ακαδημία που λειτούργησε περισσότερα από 900 χρόνια ίσως είχαν κάποια επίδραση πάνω στην ανθρωπότητα, αλλά όχι και τόσο μεγάλη, ώστε ένας άλλος μεγάλος μύστης του εικοστού αιώνα να μπορέσει να κάνει κάτι παρόμοιο που απεγνωσμένα ήθελε να πραγματοποιήσει ο Πλάτωνας.
Στον πιο σπουδαίο έργο του, στην «Απολογία Σωκράτους» ο Πλάτωνας μας έδωσε δια στόματος του Σωκράτη τις Αιώνιες Αξίες του Ελληνικού Πνεύματος. Ο εκφραστής αυτών των Αξιών δηλητηριάστηκε από τους δικαστές-εκπροσώπους του όχλου και μέχρι σήμερα αυτές οι Αξίες παραμένουν ως κενές άχρηστες λέξεις που χρησιμοποιούν διάφοροι επιτήδειοι για να τροφοδοτήσουν την ξιπασιά του αποπροσανατολισμένου και αποχαυνωμένου ανθρωπάκου.
* * *
● Θεός για τους συνετούς ανθρώπους είναι η συνείδηση, ενώ για τους μη συνετούς η ηδονή.
● Η συζήτηση που γίνεται μέσα στην ψυχή με τον εαυτό της ονομάστηκε διάνοια.
● Το θεμέλιο της σοφίας είναι η υπομονή.
● Όλο το χρυσάφι που βρίσκεται κάτω από τη γη και πάνω σ' αυτή, δεν αξίζει όσο η αρετή.
● Ο δίκαιος άνθρωπος διδάσκει το παιδί του να λέει την αλήθεια σ' όλη τη ζωή του.
● Πρέπει κανείς ν' αφήνει στα παιδιά του σαν κληρονομιά, πολλή ντροπή κι όχι χρυσάφι.
● Από τη δημοκρατία γεννιέται η τυραννία.
● Στην τάξη των Θεών δεν επιτρέπεται να φθάνει κάποιος, εάν δεν έχει φιλοσοφήσει και δεν έχει φύγει από τη ζωή, τελείως αμόλυντος, παρά μόνον ο φίλος της γνώσης.
● Οι φαύλοι άνθρωποι νιώθουν, στις περισσότερες περιπτώσεις χαρά με τις ψεύτικες απολαύσεις, ενώ οι ενάρετοι με τις αληθινές.
● Ακόμα κι οι ληστές κι οι κλέφτες συμπεριφέρονται δίκαια μεταξύ τους, γιατί αλλιώς, δεν μπορούν να κάνουν τίποτε.
● Η υπερβολική ελευθερία φαίνεται πως μεταβάλλεται σε υπερβολική δουλεία.
● Εκείνος που είναι ήρεμος κι ευτυχής από τη φύση του δεν θα νιώσει καθόλου την πίεση της ηλικίας, αλλά γι' αυτόν που έχει την αντίθετη διάθεση και η νεότητα και τα γηρατειά είναι το ίδιο βάρος.
● Αν αφαιρέσει κανείς από την ποίηση τη μελωδία, τον ρυθμό και το μέτρο, αυτό που μένει γίνεται κάτι άλλο ή πεζός λόγος.
● Η αγάπη για το χρήμα σπρώχνει τον άνθρωπο να αφιερώνει όλο τον καιρό του στη συσσώρευση περιούσίας, και να μη διαθέτει ώρα για οτιδήποτε άλλο. Η ψυχή του αφοσιώνεται αποκλειστικά σ' αυτή τη δουλειά και δεν τον απασχολεί καμιά άλλη σκέψη, εκτός από το καθημερινό κέρδος.
● Κανένας μας να μη γίνεται φιλοχρήματος, για χάρη των παιδιών του, για να τα καταστήσει μετά θανάτου πολύ πλούσια.
● Η ψυχή του ανθρώπου είναι αθάνατη κι άφθαρτη.
● Είναι τρία αυτά για τα οποία κάθε άνθρωπος ενδιαφέρεται. Τρίτο και τελευταίο είναι η φροντίδα για το σώμα και πρώτο η φροντίδα για την ψυχή.
● Απ' όλα τα αγαθά, που κατέχει ο άνθρωπος, το πιο ιερό, μετά τον Θεό, το πιο οικείο είναι η ψυχή.
● Η ποίηση: ένα πράγμα ανάλαφρο, ιερό και φτερωτό.
● Η τιμωρία τον σοφών, που αρνιούνται να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση, είναι να ζουν υπό τη διακυβέρνηση χειρότερων ανθρώπων.
● Κάθε επιστήμη που χωρίζεται από την αρετή φαίνεται πανουργία κι όχι σοφία.
● Τα βιβλία είναι αθάνατα παιδιά που θεοποιούν τους πατεράδες τους.
● Η σοφία είναι το πιο καλό απ' όλα τα αποκτήματα, η αμορφωσιά όμως το χειρότερο απ' όλα.
● Τα μάτια του νου αρχίζουν να γίνονται οξυδερκέστερα, όταν η σωματική δύναμη αρχίζει να παρακμάζει.
● Παιδεία είναι η δύναμη που καλλιεργεί την ψυχή.
● Γνώση χωρίς δικαιοσύνη πρέπει να ονομάζεται πανουργία κι όχι εξυπνάδα.
● Δεν υπάρχει αρχή άλλη για τη φιλοσοφία από το θαυμάζειν.
● Στον ακόλαστο οι λύπες ξεπερνούν τις ηδονές στο μέγεθος, στον αριθμό και στην πυκνότητα.
● Εντιμότητα: ειλικρινής χαρακτήρας συνδεδεμένος με σωστό τρόπο σκέψεων.
● Σύνεση; η αρμονία της ψυχής σε θέματα καθοδήγησης και υποταγής.
● Φόβος: ψυχική αναταραχή που προκλήθηκε από την αναμονή του κακού.
● Δεν πρέπει να νοιαζόμαστε τόσο πολύ, για το τι θα πουν για μας οι πολλοί, αλλά τι θα πει όποιος ξέρει καλά για τα δίκαια και τα άδικα, ο ένας δηλαδή και αυτή θα είναι η αλήθεια.
● Αναίδεια: ανεκτικότητα της ψυχής στην ατιμία για χάρη του κέρδους.
● Τον βλάκα μπορείς να τον γνωρίζεις από τις δυο ενδείξεις: μιλάει για πράματα που είναι για αυτόν άχρηστα και εκφράζει γνώμη για κάτι που κανένας δεν τον ρωτάει.
● Η ποίηση ένα πράγμα ανάλαφρο, ιερό και φτερωτό.
● Αν ο πλούτος καθοδηγείται από την άγνοια είναι χειρότερος από την φτώχεια, γιατί μπορεί να σπρώξει τα πράγματα πιο ισχυρά προς μια λανθασμένη κατεύθυνση.
● Οι σοφοί άνθρωποι μιλούν επειδή έχουν κάτι να πουν. Οι ανόητοι άνθρωποι μιλούν επειδή πρέπει να πουν κάτι.
● Οι καλοί άνθρωποι δεν χρειάζονται τους νόμους για να πράξουν το καλό ενώ οι κακοί πάντα βρίσκουν τρόπους να τους παρακάμπτουν.
● Όταν ο τύραννος έχει νικήσει τους εχθρούς είτε με κατάκτηση ή με διπλωματία και δεν υπάρχει πια καμιά απειλή, θα παρακινήσει κάποιον άλλο πόλεμο ώστε οι άνθρωποι να χρειάζονται έναν αρχηγό.
● Εκείνος που θα καταφέρνει να απομακρυνθεί από το δημόσιο βίο, χωρίς να λερωθεί με το πιο αηδιαστικό τρόπο, εκείνος σώθηκε από ένα θαύμα.
Ψυχαναλυτής, μαθητής του Ζ. Φρόυντ, επιστήμονας-ερευνητής και συγγραφέας με σπάνια διορατικότητα.
Ένας Αναζητητής που με πάθος και επιμονή προσπαθούσε να θεραπεύσει το σώμα και την ψυχή του ανθρώπου.
Ως πνευματικός άνθρωπος ο Ράϊχ δε δέχτηκε την αστικοποιημένη και ωφελιμιστική κοινωνία και ούτε τις ακραίες ιδέες των "Φασιστών κόκκινης ή μαύρης απόχρωσης".
Ήταν από τους πρώτους που είδε και με
σκωπτική του πένα έγραψε για την "συναισθηματική
πανούκλα" το Ανθρωπάκου.
Οι ανακαλύψεις του ήταν εναντίον του χριστιανισμού. Οι ανακαλύψεις του ήταν
εναντίον αυτού που ακόμα θεωρείται ηθική. Οι ανακαλύψεις του ήταν εναντίον όλης
της κοινωνικής δομής, της εκπαιδευτικής δομής, της πολιτικής δομής.
Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους επαναστάτες που υπήρξαν ποτέ και παρέμεινε
άγνωστος, χωρίς να τον σέβεται και να τον θυμάται κανείς.
Δεν ήταν άνθρωπος που υποχωρούσε εύκολα.
Ήταν ένα πολύ ολοκληρωμένο άτομο και οι άνθρωποι που τον ήξεραν πιστοποιούσαν
πως είναι πολύ δύσκολο να βρεις ένα τόσο σκληρό και προσγειωμένο άτομο.
Έφευγε μόνος ή διωκόταν απ' τη δουλειά του, από κόμμα, από ομάδα και από πολλές χώρες. Ίσως τα αδιέξοδα της ζωής έκαναν αυτόν τον λαμπρό επιστήμονα με ανεξάρτητο και ελεύθερο πνεύμα να γράψει βιβλία που ακόμη αιώνες θα προβληματίσουν και θα υποκινούν τους ελεύθερους ανθρώπους: "Η δολοφονία του Χριστού" και το "Άκου, Ανθρωπάκο!"
Το κράτος με τους απαγορευτικούς νόμους της άδικης πλειοψηφίας τον έστειλε στη φυλακή όπου βασανίστηκε πολύ και πέθανε.
* * *
● Έρωτας, είναι το " σύνολο" των ενστίκτων, των καταστάσεων και των λειτουργιών, που συντηρούν τη ζωή, και την κάνουν ολοένα και πιο όμορφη.
● Η πρόσθεση των αντιδραστικών ιδεών με επαναστατικά αισθήματα δίνει σαν αποτέλεσμα το φασιστικό τύπο προσωπικότητας.
● Η επιστήμη είναι γι' αυτούς που μαθαίνουν, η ποίηση γι' αυτούς που ξέρουν.
● Σε φοβάμαι γιατί από πουθενά δεν δραπετεύεις τόσο όσο από του εαυτό σου. Είσαι άρρωστος, άρρωστος πολύ, ανθρωπάκο.
● Συνεχίζω να ενδιαφέρομαι για σένα και τη μοίρα σου. Μα επειδή εσύ δεν είσαι σε θέση να εκτιμάς κάποιον που είναι κοντά σου, είμαι αναγκασμένος να κρατήσω απόσταση μεταξύ μας.
Στον Ανθρωπάκο
● Αυτό που ονομάζεις "κοινή γνώμη", Ανθρωπάκο, είναι το σύνολο όλων των γνωμών, όλων των μικρών αντρών και γυναικών. Κάθε μικρός άντρας και κάθε μικρή γυναίκα έχει μια σωστή γνώμη και μια λαθεμένη γνώμη. Τις λαθεμένες γνώμες τις έχουν γιατί φοβούνται τις λαθεμένες γνώμες των άλλων μικρών αντρών και γυναικών. Γι' αυτό και οι σωστές γνώμες δε διατυπώνονται.
Στον Ανθρωπάκο
● Μόνο για τη ζωή είμαι ακόμη πρόθυμος να κάνω θυσίες και όχι πια για σένα, Ανθρωπάκο. Μόλις πριν λίγο καιρό ένιωσα το τρομερό λάθος που καλλιεργούσα για είκοσι πέντε χρόνια. Αφιέρωσα τον εαυτό μου σε σένα και στη ζωή σου, επειδή πίστεψα ότι εσύ είσαι η ζωή, η αλήθεια, το μέλλον και η ελπίδα. Όπως και 'γω, πολλοί άλλοι ειλικρινείς και αληθινοί άνθρωποι έλπιζαν ν' ανακαλύψουν τη ζωή μέσα σου. Όλοι τους αφανίστηκαν. Μόλις κατάλαβα κάτι τέτοιο, πήρα την απόφαση να μην αφήσω τον εαυτό μου ν' αφανιστεί κάτω απ' τη στενοκεφαλιά και τη μικροπρέπειά σου. Γιατί έχω σπουδαία πράγματα να κάνω. Ανακάλυψα την ενέργειά που είναι η ζωή, Ανθρωπάκο. Δε σε συγχέω πια με τη ζωή που ένιωθα μέσα μου και που έψαχνα ν' ανακαλύψω σε σένα.
Στον Ανθρωπάκο
● Αυτό που θα σε κατακτήσει στο τέλος θα είναι το ίδιο σου το αίσθημα καθαρότητας, η δίψα σου για ζωή. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία γι' αυτό, Ανθρωπάκο. Απαλλαγμένος απ' τη μικρότητά σου και τη μικροπρέπειά σου θ' αρχίζεις να σκέπτεσαι. Ειν' αλήθεια, η σκέψη σου στην αρχή θα είναι αξιοθρήνητη, λαθεμένη και άσκοπη, μα κάποτε θ' αρχίσεις να σκέπτεσαι σοβαρά. Θα πρέπει να μάθεις να υπομένεις τον πόνο που κουβαλάει η σκέψη για τον εαυτό σου, χρόνια ολόκληρα, σιωπηλά, με σφιγμένα δόντια. Αυτός ο πόνος μας θα σε κάνει να σκεφτείς.
Στον Ανθρωπάκο
● Η κυβέρνηση δεν φταίει για την οπισθοδρόμηση. Αλλά η κυβέρνηση αναμφίβολα συμβάλλει στην οπισθοδρόμηση όταν:
1) παρουσιάζει την οπισθοδρόμηση ως πρόοδο,
2) προωθεί τον εαυτό της σαν μοναδική προοδευτική δύναμη,
3) φυλακίζει και εξοντώνει εκείνους που την υπενθυμίζουν τα καθήκοντά της.
● Παρακαλάς τον Θεό για την ευτυχία στη ζωή σου και εννοείς την ευημερία την οποία και κυνηγάς όλη σου τη ζωή. Δεν μπορείς ν' αντιληφθείς ότι έχασες τον εαυτό σου και η ζωή σου ναυάγησε;
Στον Ανθρωπάκο*
● Δε μπορούσα να καταλάβω γιατί ξανά και ξανά βγαίνοντας από μια αιματηρή μάχη, από ένα "τέλμα", εσύ ξανά και ξανά βουλιάζεις σ' ένα άλλο τέλμα, χειρότερο από το προηγούμενο. Όμως μετά με επιμέλεια και προσοχή κοίταξα γύρο μου και κατανόησα πως ο μοναδικός βασανιστής είσαι εσύ ο ίδιος. Κανένας άλλος!
Στον Ανθρωπάκο*
Συγγραφέας έργων λογοτεχνικής και πολιτικής σάτιρας. Τα πιο γνωστά του έργα:
«Ομιλία σχετικά με την παγκοσμιότητα της γαλλικής γλώσσας» και
«Μικρός καζαμίας των μεγάλων ανδρών μας».
Δημοσιολόγος, δημοσιογράφος και επιγραμματοποιός ο οποίας με τα έργα του υποστήριξε την μοναρχία κατά την περίοδο τής Γαλλικής Επανάστασης .
Ο ίδιος αποκαλούσε τον εαυτό του κόμη ντε Ριβαρόλ. προβάλλοντας καταγωγή από οικογένεια Ιταλών ευγενών, λέγεται όμως ότι ήταν γιος πανδοχέα. Το πρώτο σημαντικό έργο του υπήρξε η πραγματεία «Για την παγκοσμιότητα της γαλλικής γλώσσας» της οποίας ο κάπως αλαζονικός τίτλος δικαιώνεται από την επίζηλη θέση που είχαν κατακτήσει τα γαλλικά γράμματα σε όλη την Ευρώπη κατά τον 18ο αιώνα. Η σατιρική φλέβα τού Ριβαρόλ αναδεικνύεται στο «Μικρό Αλμανάκ των μεγάλων ανδρών μας», όπου σατιρίζει όλους τους συγγραφείς των ημερών του. Με την έκρηξη τής επανάστασης, ο Ριβαρόλ στράτευσε το δημοσιογραφικό ταλέντο του στην υπόθεση των Μοναρχικών.
* * *
● Οι άνθρωποι συνήθως ακολουθούν το σούρτα-φέρτα της ζωής για ν' αποκτήσουν στο τέλος την ησυχία. Όμως υπάρχουν και τέτοιοι τεμπέληδες που αρχίζουν από το τέλος.
● Τον μάρτυρα για την παλιά πίστη τον βλέπουμε ως πεισματάρη. Τον μάρτυρα για τις νέες ιδέες τον βλέπουμε ως προφήτη.
● Τι καλό μπορούμε να πούμε για τον άνθρωπο που εξοργίζεταί με τον κακό καιρό και ταυτόχρονα υπομένει ταπεινά την προσβολή;
● Ο λαός δε θέλει μεγάλες ιδέες, προτιμά της φτηνές αλήθειες.
● Η δεσποτείες καταστρέφονται από την έλλειψη δεσποτείας, όπως οι πονηροί από την έλλειψη πονηριάς.
● Η πειθαρχία στο στρατό είναι βαριά, αλλά είναι βάρος της ασπίδας και όχι του ζυγού.
● Οι ίδιες ικανότητες που βοηθάνε τον άνθρωπο να πλουτίζει, τον εμποδίζουν να ευχαριστιέται τα πλούτη του.
● Το να είσαι πλούσιος δε σημαίνει πως είσαι και ευτυχισμένος, όπως το να έχεις μια ερωμένη δε σημαίνει ότι την αγαπάς.
● Στις σκέψεις πρέπει να επιτίθεσαι μόνο με σκέψεις: τις ιδέες δεν τους εξουδετερώνουν με τουφεκιά, γιατί αμέσως αναζωογονούνται και δυναμώνουν.
παράφραση
● Στενές σχέσεις: απ' εδώ πηγάζουν και η πιο τρυφερή φιλία και το πιο θανάσιμο μίσος.
● Η φύση έχει τέσσερις μεγάλες σκηνογραφίες: τις εποχές του χρόνου, τους ίδιους ηθοποιούς: ο ήλιος, το φεγγάρι και τα άστρα, αλλά συνεχώς αλλάζει τους θεατές.
● Τα πάθη: οι ρήτορες των πολυκοσμιών συγκεντρώσεων.
Ο μεγαλύτερος περσόφωνος Σουφιστής μυστικός και ποιητής. Το εκτενές ποιητικό λυρικοδιδακτηκό του έργο με τίτλο «Μασναβή» (Πνευματικά δίστιχα) άσκησε ευρύτατη επίδραση στην ισλαμική μυστική σκέψη και ποίηση. Μετά τον θάνατο του, οι μαθητές του οργάνωσαν το αδελφικό τάγμα των Μεβλεβήδων , γνωστό στην Δύση ως "Οι Στροβιλιζόμενοι δερβίσηδες".
Ο πατέρας του, ο Μπαχά αντ-Ντιν Ουολόντ, ήταν διακεκριμένος μυστικός θεολόγος, συγγραφέας και δάσκαλος. Η οικογένεια εγκατέλειψε το Μπαλχ γύρω στο 1218 λόγω τής απειλούμενης εισβολής των Μογγόλων και έπειτα από μακρά περιπλάνηση, κατά την οποία επισκέφθηκε πιθανώς την Νισαπούρ και πραγματοποίησε προσκύνημα στην Μέκκα, εγκαταστάθηκε από το 1228 στο Ικόνιο, πρωτεύουσα των Σελτζούκιδων.
Έναν χρόνο αργότερα, ο Ρουμί μυήθηκε στις μυστικές θεωρίες που είχαν διαμορφωθεί στο Ιράν. Πιθανώς τότε, αν όχι ήδη από παλαιότερα, απέκτησε επαφή με κύκλους Σουφιστών στην Συρία. όπου ίσως γνώρισε τον μεγάλο μυστικό φιλόσοφο Ιμπν-αλ-Αραμπί, ο οποίος μια φορά βλέποντας τον Ρουμί να ακολουθήσει τον πατέρα του είπε: «Ιδού ο ωκεανός που βαδίζει πίσω από τη λίμνη».
Ο Σουφισμός ως φιλοσοφικό κίνημα γεννήθηκε μέσα στους κύκλους των τεχνιτών των πόλεων που δεν δεχόταν την χλιδή της αριστοκρατίας. Οι Σούφιοι επέκριναν τα γήινα πλούτη, αποδοκίμαζαν την επιδεικτική ευσέβεια του ισλαμικού ιερατείου, δίδασκαν ότι η αγάπη προς των πλησίον και οι καλές πράξεις σημαίνουν πολύ περισσότερο παρά η εκτέλεση των ιεροτελεστιών.
Η διδασκαλία τους έλεγε πως η προσωπικότητα μπορεί να προοδεύει μόνο στον δρόμο της άρνησης από την κοσμική ζωή και με αναζήτηση του εσωτερικού της κόσμου.
Η σημαντική καμπή στην ζωή του συνέβη το 1244 όταν γνώρισε στους δρόμους τού Ικονίου τον περιπλανώμενο δερβίση Σαμς αντ-Ντιν (Ήλιος τής θρησκείας) από την Ταυρίδα, ο οποίος τού αποκάλυψε τα μυστήρια τού θείου μεγαλείου και κάλλους. Ο απόλυτος πνευματικός δεσμός του με τον Σαμς προκάλεσε τις κλιμακούμενες αντιδράσεις τής οικογένειας του. Τελικά, το 1247. ο Σαμς εξαφανίστηκε μυστηριωδώς και δεν επανεμφανίστηκε πλέον. Όπως αποδείχθηκε πρόσφατα είχε δολοφονηθεί.
Η εμπειρία αυτή τού έρωτα, τής νοσταλγίας και τής απώλειας, αποκάλυψε το ποιητικό χάρισμα τού Ρουμί. Οι χιλιάδες στίχοι του εκφράζουν όλα τα στάδια τού μυστικού έρωτα ως την πλήρη ένωση-ταύτιση τού εραστή-ερωμένου, σε σημείο ώστε να υπογράφει συχνά τα ποιήματα του ως Σαμς και να τιτλοφορήσει την συλλογή του «Η συλλογή τού Σαμς». Η μέθεξη τής φύσης στον εκστατικό ερωτά του εκφράζεται με τέτοια αμεσότητα και ρυθμικότητα τού λόγου, ώστε να δημιουργηθεί η πεποίθηση ότι συνέθετε τα ποιήματα του σε κατάσταση έκστασης, χορεύοντας.
Πριν το θάνατό του είπε: «Όταν θα πεθαίνω να με ψάξετε όχι μέσα στη γη, αλλά στις καρδιές των μορφωμένων ανθρώπων»
* * *
● Η αγάπη είναι το φάρμακο της περηφάνιας μας και της αυταρέσκειάς μας. Ο γιατρός όλων των ατελειών μας.
● Οι άνθρωποι νομίζουν πως ξέρουν τι είναι απόλαυση, ενώ στην πραγματικότητα ξεριζώνουν τα φτερά τους για χάρη μιας αυταπάτης.
● Το μεγαλύτερο εμπόδιο πάνω στο Δρόμο είναι η δόξα.
● Ο πραγματικά σοφός άνθρωπος μένει απαρατήρητος.
● Η σοφία και η γνώσεις υπάρχουν για να μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τον δρόμο από τον παλιόδρομο.
● Αυτός ο κόσμος είναι βουνά, ενώ οι πράξεις μας είναι κραυγές: η ηχώ απ' τις φωνές μας πάντα επιστρέφει σ' εμάς.
● Να επαναλαμβάνεις τα λόγια κάποιου δεν σημαίνει πως κατάλαβες και το νόημά τους.
● Αυτό που ο κοινός άνθρωπος βλέπει ως πέτρα, για τον άνθρωπο που ξέρει είναι μαργαριτάρι.
● Η σοφία και η γνώση υπάρχουν για να μπορεί κανείς να ξεχωρίζει τον καλό δρόμο απ' τον κακό.
● Εσύ κάθεσαι, αλλά κινείσαι χωρίς να το βλέπεις και να το καταλαβαίνεις.
● Είναι γνωστό πως στον καθρέπτη όλα είναι ανάποδα, αλλά χωρίς αυτόν δε θα βλέπαμε τον εαυτό μας.
● Η αγάπη είναι ο εξάντας της αλήθειας.
● Χρυσό: το κεφάλαιο χρήσιμο για το παζάρι αυτού του κόσμου, στο κόσμο που θα ‘ρθει κεφάλαιο θα είναι η αγάπη και τα δυο μάτια γεμάτα δάκρυα
● Η οσμή της έπαρσης, της απληστίας και της ασελγείας θα σε προδώσει – όπως το σκόρδο που έφαγες – όταν θ’ ανοίξεις το στόμα σου για να μιλήσεις.
● Οι περισσότεροι επιστήμονες δεν έχουν όφελος από τις γνώσεις τους: είναι αυτοί που κρατάνε τη γνώση στη μνήμη τους, αλλά δεν είναι ερωτευμένοι μαζί της.
● Θα γνωρίσει το μυστικό του Αόρατου μόνο εκείνος που είναι ικανός να κλείσει τα χείλη του και να μείνει σιωπηλός.
● Προσήλωσε το βλέμμα σου στα άστρα και ψάξε το Δρόμο. Τα λόγια εμποδίζουν να βλέπεις μακριά, τήρησε τη σιωπή.
● Ελάτε, περάστε! Σας παρακαλώ, ελάτε κι άλλη μια φορά. Όποιος κι αν είστε: πιστός ή άπιστος, αιρετικός ή ειδωλολάτρης. Αυτή η πόρτα είναι ανοιχτή για τον καθένα.
● Μόνο μετά όταν θα πέσουν τα τείχη τον μιναρέδων και των τζαμιών, θα εμφανιστούν γύρω πολλοί δερβίσηδες. Ως που η πίστη δε γίνει αίρεση, αλλά η αίρεση πίστη, ως τότε κανένας δε θα γίνει μωαμεθανός.
● Την επιστήμη την γνωρίζεις με την βοήθεια των λέξεων, την τέχνη με άσκηση, αλλά την αποξένωση γνωρίζεις μέσα σε μια παρέα.
● Δια μέσου των πληγών σε σας διεισδύει το φως.
Μεγάλος στοχαστής της εποχής Διαφωτισμού, φιλόσοφος, μεταρρυθμιστής της παιδαγωγικής, συγγραφέας, μουσικοσυνθέτης, θεωρητικός της τέχνης. Απέκτησε όλα αυτά τα αξιώματα παρ' όλο που δεν είχε συστηματική εκπαίδευση.
Ένας από τους λίγους στην ιστορία που ζούσε σύμφωνα με της αρχές και τα γραπτά του. Ακολουθούσε το έμβλημά του "Ανεξαρτησία και φτώχια" και αρνήθηκε το πόστο που θα του έφερνε μια άνετη ζωή. Απαρνιόταν απ' τα δώρα που του έφερναν οι πελάτες του για τη δουλειά που έκανε. Τον κάλεσαν στην αυλή για να του δώσουν συντήρηση, αλλά δεν πήγε.
Για τα τολμηρά του έργα κυνηγήθηκε από την υποκριτική κοινωνία και το αντιδραστικό ιερατείο. Ήταν αναγκασμένος να φύγει στο εξωτερικό γιατί ήταν ορατός ο κίνδυνος φυλάκισης. Το βιβλίο του "Αιμίλιος" έκαψαν δημόσια.
Ο Ρουσσώ έγινε γνωστός ύστερα από την δημοσίευση του δοκιμίου: "Αν συνέβαλε η αναγέννηση της επιστήμης και της τέχνης στην βελτίωση των ηθών". Ήταν ο πρώτος που με διορατικότητα της μεγαλοφυΐας αντιλήφθηκε τον κίνδυνο εκεί που κανένας δεν τον είδε:
η εξέλιξη της επιστήμης και της τέχνης δεν εξασφαλίζει αυτόματα την ευτυχία του ανθρώπου, αλλά του φέρνει πολλές δυστυχίες.
Ο Ρουσσώ θεωρούσε ότι όλοι οι άνθρωποι εξαρχής, από τη φύση έχουν έμφυτα τις ηθικές αξίες, και για αυτό που υπάρχει το
Κακό φταίει ο πολιτισμός. Είχε την πρωτιά και όταν έθεσε το πρόβλημα αποξένωσης του ανθρώπου από τη φύση, του ανθρώπου από τον άνθρωπο, από την κοινωνία και το κράτος.
Το σύνθημα του Ρουσσώ "Πίσω στη φύση!" στον εικοστό πρώτο αιώνα απέκτησε τραγικά μεγάλη επικαιρότητα, αλλά δεν έγινε αντιληπτό από το "κοπάδι της κοινωνίας" και απασχολεί τραγικά λίγα μυαλά.
Το σύνθημα του Ρουσσώ "Πίσω στη φύση!" δεν πρέπει να το καταλάβουμε κυριολεκτικά,
αλλά μεταφορικά και εννοεί αποχώρηση:
από τον άγριο πολιτισμό στην άγρια φύση,
από την λογική στη φυσικότητα,
από τον συναισθηματισμό στην ειλικρίνεια,
από την τεχνητή τέχνη στην ομορφιά του εσωτερικού κόσμου,
από την διεκδίκηση της διασημότητας στην αυτοεκτίμηση,
από το κυνήγι του πλούτου στην ολιγάρκεια,
από το ανελέητο "χτίσιμο" Κάστρων της Ευτυχίας στην καλύβα του
Διαλογισμού,
από την πολυφιλία της άδειας ψυχής στη δημιουργική
μοναχικότητα,
από την πολυλογία των πολιτικών στη σιωπή της μελέτης του εαυτού μας,
από τους ακατανόητους θεούς των ιερέων στον απλό και λιγομίλητο Θεό της ψυχής μας,
από την γκρι ζούγκλα της μεγαλούπολης στην πράσινη ομπρέλα της φύσης,
από την φοβερή μοναξιά του όχλου στη μοναχικότητα του σκεπτόμενου ανθρώπου,
από την καταστροφηκότητα της δουλειάς των χεριών στην ήρεμη δουλειά της καρδιάς,
από την μουσική των μεγάλων ορχηστρών στους ήχους της φύσης και
στη σιωπή του σύμπαντος,
από τα εδέσματα των εστιατορίων στους καρπούς της φύσης.
* * *
● Η πρόοδος των επιστημών και των τεχνών δε βελτιώνει το ήθος των ανθρώπων.
● Η αρετή είναι εμπόλεμη κατάσταση. Για να ζούμε ενάρετα πρέπει να παλεύουμε διαρκώς με τον εαυτό μας.
● Οι προσβολές είναι τα επιχειρήματα των άδικων.
● Πάντα τα ονόματα "Δικαιοσύνη" και "Πειθαρχία" θα χρησιμεύουν σαν εργαλείο βίας και σαν όπλα ανικανότητας.
● Η μια ώρα δουλειάς θα σου μάθει περισσότερο, παρά μια μέρα εξήγησης.
● Ο άνθρωπος γεννήθηκε ελεύθερος, και παντού είναι αλυσοδεμένος
● Το πιο βασικό ηθικό μάθημα της παιδικής ηλικίας και πολύ σπουδαίο για όλες τις ηλικίες είναι το να μην κάνεις κακό στον συνάνθρωπό σου.
● Η καλοσύνη είναι η ομορφιά εν δράση.
● Αν υπήρχε λαός αποτελούμενος από θεούς, θα κυβερνιόταν δημοκρατικά. Τόσο τέλειος τρόπος Διοίκησης είναι ακατάλληλος για ανθρώπους.
● Βλέποντας λιγότερο φανταζόμαστε περισσότερο.
● Η αληθινή απόλαυση είναι απλή και ατάραχη, αγαπάει τη σιγή και την ησυχία.
● Δεν πρόκειται να δημιουργήσετε σοφούς, αν θα σκοτώσετε του παιδιού τις αταξίες.
● Η πρόοδος των επιστημών και των τεχνών δε βελτιώνει το ήθος των ανθρώπων.
● Πίσω στη Φύση!
● Ο χρόνος: κινούμενη μορφή της ακίνητης αιωνιότητας.
● Συνείδηση! Συνείδηση! Το ανεκτίμητο δώρο των Ουρανών, αθάνατη και θεϊκή φωνή: σίγουρος οδηγός του αμαθή και περιορισμένου μυαλού, επίσης και συνετού και ελεύθερου, αλάνθαστος δικαστής του καλού και του κακού που κάνει τον άνθρωπο όμοιο με τον Θεό! Χωρίς εσένα δε νιώθω στον εαυτό μου τίποτα να με υψώσει πάνω από τα ζώα.
● Η βρισιά: το επιχείρημα των άδικων.
● Η ευλάβεια είναι σαν ναρκωτικό. Ζωογονεί και υποστηρίζει όταν η δόση είναι μικρή, αλλά κοιμίζει ή φρενιάζει, ακόμα και σκοτώνει όταν η δόση είναι μεγάλη.
● Η γλώσσα του νου θα ακουστεί εάν αυτή περνάει από την καρδιά.
● Δεν μπορώ να καταλάβω πως γίνεται αυτό, αλλά καλά γνωρίζω πως οι μεγαλύτερες απατεωνιές γίνονται ακριβώς σ’ εκείνες τις υποθέσεις όπου υπάρχουν περισσότερα αποδεικτικά έγγραφα και λογιστικά βιβλία.
● Η ευγένεια είναι απαραίτητη για να λέμε με επιδεξιότητα τα ψέματα. Η ειλικρίνεια δεν απαιτεί περίπλοκες μορφές.
● Λαοί! Γνωρίστε μια φορά και για πάντα ότι η φύση ήθελε να σας φυλάσσει από τις επιστήμες, όπως η μητέρα βγάζει από τα χέρια του παιδιού ένα επικίνδυνο όπλο. Το κάθε μυστικό της που κρύβει από εσάς είναι Κακό.
● Τους απατεώνες πάντα ανησυχεί το αδιάφθορο βλέμμα του τίμιου άνθρωπου.
Νόθο παιδί, που ανατράφηκε από θετούς γονείς: τον παντοπώλη Φρανσουά Νικολά και τη σύζυγό του Τερέζα Κρουαζέ. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο
του Παρισιού. Έγραφε ποίηση, κωμωδίες, ζούσε από λογοτεχνικά έργα, υπήρξε μια γνωστή φιγούρα στα σαλόνια του Παρισιού. Το 1781 έγινε μέλος της
Γαλλικής Ακαδημίας.
Ζούμε σ’ έναν άδικο, παραμορφωμένο και διεστραμμένο κόσμο, όπου για τέτοια προσωπικότητα σαν Νικολά Σαμφόρ δεν μπορείς να βρεις κάποιες
πληροφορίες (βιβλία, ιντερνέτ…): γνωρίζουμε μόνο τα αριστουργήματα της μεγαλοφυής διάνοιας και … τίποτα για το βίο του.
Θέλω να ευχαριστήσω την Ρίτσα Μασούρα και Παναγιώτη Κονδύλη που έψαξαν, βρήκαν, μετέφρασαν και έγραψαν σπουδαία λόγια για τον Ν. Σαμφόρ:
Ο Σαμφόρ αγαπούσε τους νέους κι ο ίδιος έφυγε νέος από τη ζωή. Πρόλαβε όμως να εκφραστεί, να αμαρτήσει, να εξιλεωθεί. Ζωή συμπυκνωμένη. Στα
σαλόνια μιλούσε συχνά για τους νέους: «Ο νέος με το που ενηλικιώνεται βρίσκει γύρω του ανθρώπους που θέλουν δήθεν να τον συμβουλεύσουν, να τον
καθοδηγήσουν. Από τον νέο, όμως, εξαρτάται πώς θα χειριστεί στη ζωή του. Αν έχει χαρακτήρα υψηλόφρονα και θέλει να τον προστατεύουν τα ήθη του
και μόνο, να μη ζητάει τιμές από τίποτε και από κανέναν, να τον καθοδηγούν οι αρχές του και να δέχεται συμβουλές από τα δικά του φώτα και το δικό του
φυσικό, ανάλογα με τη θέση του, που την ξέρει καλύτερα από τον καθέναν, τότε μπορεί και να πουν ότι είναι πρωτότυπος, μοναδικός, αδάμαστος. Αν
όμως έχει φτωχό μυαλό, αν του λείπει η μεγαλοψυχία κι αν δεν έχει αρχές, αν δεν αντιλαμβάνεται ότι τον προστατεύουν, ότι θέλουν να τον καθοδηγήσουν,
αν γίνει όργανο όσων πάνε να τον μεταχειριστούν, τότε είναι, όπως λέγεται, το "καλύτερο παιδί"»
Οπως ο Πασκάλ και ο Βολταίρος έτσι και ο Σαμφόρ παρατηρεί γύρω τον κόσμο και παρότι θέλει να είναι συγκαταβατικός, προτάσσει την περιφρόνηση.
Μια μέρα, αναφερόμενος στο Παρίσι, λέει: «Α, αυτή η πόλη των διασκεδάσεων, των απολαύσεων, όπου τα τέσσερα πέμπτα των κατοίκων της πεθαίνουν
από θλίψη!» Για να συνεχίσει: «Μα πώς να μη νιώθεις θλίψη όταν βλέπεις το μεγάλο ρεύμα της επανάστασης να βυθίζεται στα έγκατα της φανατικής
τρομοκρατίας, δηλαδή στην άρνηση του πνεύματος!». Ουσιαστικά καταδικάζει τον λαό, τον θεωρεί δειλό και άβουλο. Γίνεται Ιακωβίνος, είναι φίλος του
Μιραμπώ, αλλά η τύχη δεν είναι με το μέρος του. Αυτοκτονεί βυθισμένος στην κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εποχής της Τρομοκρατίας στη Γαλλική
Επανάσταση («Πρέπει η καρδιά να σπάει ή να μαυρίζει»). Λίγο πριν πεθάνει, αποφαίνεται για τη ζωή:
Η πολύ μεγάλη ποιότητα των αρετών κάνουν τον
άνθρωπο ακατάλληλο για την κοινωνία. Στην αγορά δεν πηγαίνει κανείς με χρυσό σε ράβδους, εκεί χρειάζονται ψιλά κέρματα.
Οι Γάλλοι τοποθετούν τον Σαμφόρ δίπλα στον Νίτσε και στον Σταντάλ. Τα αποφθέγματα του Σαμφόρ είναι εντυπωσιακά, αληθινά, λογοτεχνικά χυδαία
ενδεχομένως και περιέργως ηθικοπλαστικά. Οξυδερκής επαναστάτης ο Σαμφόρ κι ένας παράξενος νέος. Η ζωή και το έργο του κυκλοφορούν αυτό τον
καιρό στη Γαλλία ως «Άπαντα του Νικολά Σαμφόρ», εκδ. Sandre. Όσοι διαβάσουν και πάλι τις σκέψεις του Σαμφόρ θα κατανοήσουν ευκολότερα τη
σημερινή κρίση ταυτότητας της γαλλικής κοινωνίας.
«Τι είναι ένας φιλόσοφος», διερωτάται ο Σαμφόρ: «Αυτός που αντιπαραθέτει τη Φύση στον νόμο, τη
λογική στη συνήθεια, τη συνείδησή του στην κοινή γνώμη και την κρίση του στο λάθος».
Ο Σαμφόρ διαισθανόταν την έλευση της επανάστασης και την ανέμενε με ενθουσιασμό. Φοβόταν όμως ότι θα τον έστελναν στην γκιλοτίνα λόγω του
αριστοκρατικού και ελαφρού παρελθόντος του. Γι' αυτό προσχώρησε στους Ιακωβίνους, γι' αυτό και αντιτάχθηκε στην τρομοκρατία του Ροβεσπιέρου.
Αυτοκτόνησε όμως σε απόσταση αναπνοής από την γκιλοτίνα.
● Η αγάπη όπως τη δέχεται η κοινωνία είναι ένα παιγνίδι δυο ιδιοτροπιών και άγγιγμα δυο επιδερμίδων.
● Όποιος στα 40 του δεν έγινε μισάνθρωπος, δεν αγάπησε ποτέ τους ανθρώπους.
● Η συκοφαντία είναι σαν την ενοχλητική σφήκα: αν είσαι σίγουρος σκότωσε την με μια αποφασιστική κίνηση αμέσως. Αν όχι, μην προσπαθείς να την διώχνεις, γιατί θα σου επιτεθεί με μεγαλύτερη μανία.
● Ο άνθρωπος που ποθεί να απολαμβάνει το σεβασμό των συνανθρώπων του πρέπει οπωσδήποτε να πιάσει ένα υψηλό πόστο και να μαζεύει γύρω του όλους τους παλιανθρώπους.
● Στις σοβαρές υποθέσεις οι άνθρωποι εκδηλώνονται έτσι όπως τους αρμόζει να είναι, στα μικροπράγματα: έτσι όπως είναι στην πραγματικότητα.
● Η πολύ μεγάλη ποιότητα των αρετών κάνουν των άνθρωπο ακατάλληλο για την κοινωνία. Στην αγορά δεν πηγαίνει κανείς με χρυσό σε ράβδους, εκεί χρειάζονται ψιλά κέρματα.
● Εκείνος που με πείσμα δεν θέλει να απαρνείται τη σύνεση, τη συνείδηση και δείχνει ευθιξία για τα παράλογα και άτιμα ήθη που βαραίνουν την κοινωνία μας, εκείνος που δε λυγίζεται εκεί που είναι επίκερδο να λυγίζεσαι, εκείνος τελικά θα μείνει μόνος και χωρίς φίλο και υποστήριξη, αν δεν υπολογίζουμε εκείνο το ον, που ονομάζεται αρετή και το οποίο καθόλου δεν μας εμποδίζει, όταν πεθάνομε από την πείνα.
● Για τους πραγματικά έντιμους ανθρώπους που έχουν αρχές, οι δέκα εντολές του Θεού περικόπτονται σε μια που είναι γραμμένη πάνω στην είσοδο της μονής Τελέμ: "Κάνε ό,τι θέλεις".
● Αρκετά λογοτεχνικά έργα χρωστάνε την επιτυχία τους στην μιζέρια των σκέψεων του συγγραφέα, αφού συγγενεύει με τη μιζέρια των σκέψεων του αναγνώστη.
● Ντύσιμο: ο πρόλογος στη γυναίκα, μερικές φορές ακόμη και όλο το βιβλίο.
● Στη δημόσια διοίκηση, στη δικαιοσύνη και στη μαγειρική, υπάρχει ο κίνδυνος να αηδιάσεις αν δεις πώς ετοιμάζονται τα αποτελέσματα.
● Αν έκανα μια καλή πράξη και αυτό έγινε γνωστό, δε νιώθω ανταμοιβή, αλλά κάτι σαν τιμωρία.
● Όσο και δυσφημισμένη να είναι μια συμμαχία (κοινωνία, κόμμα, βουλή, σωματείο
κ. α.) δεν αξίζει να την πολεμήσεις: θα μένει ακλόνητη χάρη στον πολυάριθμο ποσοστό των μελών. Η ατιμία και ο χλευασμός μόνο γλιστράνε πάνω στην αναίσθητη συνείδησή της σαν σφαίρες πάνω στο παχύ δέρμα του κροκόδειλου.
● Η ιστορία των ελεύθερων λαών είναι το μοναδικό αντικείμενο στο οποίο πρέπει να δώσει προσοχή ένας ιστορικός. Η ιστορία των καταπιεσμένων λαών είναι συνήθως μια συλλογή ανέκδοτων.
● Οι ιθύνοντες θέλουν να τους επιτρέψουμε να μας εξουσιάζουν όχι για τις ευεργεσίες τους, αλλά για την ελπίδα πως θα τις πραγματοποιήσουν κάποτε, δηλαδή θέλουν να μας αγοράσουν όχι με μετρητά, αλλά με λαχείο.
● Ο άντρας χάνει το ενδιαφέρον για τη γυναίκα η οποία τον πάρα πολύ αγαπά, και το αντίθετο. Όπως φαίνεται στον έρωτα τα πράγματα είναι παρόμοια με την ευεργεσία: εκείνος που δεν μπορεί να την ανταποδώσει γίνεται αχάριστος.
● Στην αρχή αγάπη, μετά γάμος, πρώτα φωτιά μετά καπνός.
● Συχνά ο συγγραφέας δε γίνεται κατανοητός απ' τους αναγνώστες και το πρόβλημα κρύβεται εδώ: ο συγγραφέας πάει από τη σκέψη προς τις λέξεις, ενώ ο αναγνώστης πάει από τις λέξεις προς τη σκέψη.
● Φιλόσοφος: είναι άνθρωπος που ξέρει την αξία του καθενός. Τώρα καταλάβατε, γιατί η γνώμη του δεν αρέσει σε κανέναν;
● Τι είναι φιλόσοφος; Είναι ένας άνθρωπος που στους νόμους αντιπαραθέτει τη φύση, στα έθιμα το λογικό, στην κοινή άποψη τη συνείδησή του, στην προκατάληψη τη δική του γνώμη.
● Σχετικά με την ευτυχία τα πράματα είναι όπως και με το ρολόι: όσο απλός είναι ο μηχανισμός, τόσο σπάνια χαλάει.
● Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς πρέπει να αναγνωρίζουμε ότι ευτυχισμένος είναι μόνο εκείνος που εξουδετέρωσε κάποιες πλευρές της ψυχής του.
● Διακριτικότητα άνευ σεβασμού αυτό είναι το βραβείο της ξιπασιάς που δεν έχει διάκριση.
● Αλίμονο σ' εκείνον που είναι έξυπνος, αλλά δεν έχει δυνατό χαρακτήρα. Αν πήρες στο χέρι σου το φανάρι του Διογένη, πρέπει να πάρεις στο άλλο και το ραβδί του.
● Όταν ανταποδίδουν την ευγενική πράξη μας, την αφαιρούν από μας.
● Η γελοιοποίηση και τα αστεία πρέπει να εκτελούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε ο γελοιοποιημένος να μη μπορεί να θυμώσει, αλλιώς το αστείο είναι αποτυχημένο.
● Τα περισσότερα λογοτεχνικά έργα οφείλουν την επιτυχία τους στην μιζέρια των σκέψεων του συγγραφέα, γιατί έχουν συγγένεια με την μιζέρια των σκέψεων των αναγνωστών.
● Υπάρχουν καιροί όταν η πιο βλαβερή γνώμη είναι η κοινή γνώμη.
● Ο άνθρωπος φτωχός, αλλά ανεξάρτητος είναι υπηρέτης τον δικών του αναγκών, ενώ ο πλούσιος και εξαρτημένος είναι για θελήματα του πιο πλούσιου, και συνήθως όχι ενός, αλλά μερικών.
● Θα ‘θελα να δω τον τελευταίο των βασιλέων στραγγαλισμένο με τα άντερα του τελευταίου κληρικού.
● Η λίστα με τα πράγματα για τα οποία δεν μιλάω πια, μέρα με τη μέρα μακραίνει. Τελικά, τον τίτλο του φιλοσόφου τον αξίζει περισσότερο εκείνος που έχει καταρτίσει τη μακρύτερη λίστα.
● Η επιτυχία ενός έργου απορρέει συνήθως από το πάντρεμα της μετριότητας του δημιουργού του με τη μετριότητα του κοινού.
● Στη δημόσια διοίκηση, τη δικαιοσύνη και τη μαγειρική, υπάρχει ο κίνδυνος να αηδιάσεις αν δεις πώς ετοιμάζονται τα αποτελέσματα».
● Στη δημόσια διοίκηση, τη δικαιοσύνη και τη μαγειρική, υπάρχει ο κίνδυνος να αηδιάσεις αν δεις πώς ετοιμάζονται τα αποτελέσματα.
Η ζωή του Σένεκα χαρακτηριζόταν από μια διαρκή προσπάθεια να προσδώσει στην καθημερινότητα του καλύτερη ποιότητα. Γι’ αυτό και ήταν χορτοφάγος. Όλες οι δραστηριότητες του ήταν προσεκτικά επιμελημένες ώστε να εξασφαλίσει μια ζωή όσο το δυνατόν μακρά και δίχως πόνους.. Αυτό όμως του είχε γίνει έμμονη ιδέα, έτσι αρκετοί σύγχρονοι του και σημερινοί μελετητές τον χαρακτηρίζουν νευρωτικό.. Όμως η ζωή έπαιξε άσχημο παιχνίδι στον ίδιο. Ο θάνατος ήρθε γι’ αυτόν σε όχι μεγάλη ηλικία, και μάλιστα με τρόπο ειρωνικό προς τις ιδέες του. Καταδικάστηκε να αυτοκτονήσει κόβοντας ο ίδιος τις φλέβες του. Τον καταδίκασε ένας πρώην μαθητής και νυν αυτοκράτορας, ο Νέρωνας.
Πόσους έχετε γνωρίσει που να αποδέχονται ότι δεν ζουν την ζωή που θα ήθελαν, όπως θα ήθελαν; Πόσοι είναι αυτοί που παραδέχονται δημοσίως ότι ξοδεύουν την ζωή τους σε θελήματα, διευκολύνσεις και ευγένειες..; Λίγοι, πολλοί λίγοι.. Άρα θα έπρεπε υπό αυτές τις συνθήκες να ζούμε σε μια κοινωνία ευτυχισμένων ανθρώπων. Είναι όμως έτσι; Γιατί άραγε δεν συμβαίνει αυτό..;
Είναι πολλοί αυτοί που σε προσωπικές συζητήσεις με τον εαυτό τους παραδέχτηκαν την παραπάνω κατάσταση, αλλά την αμέσως επόμενη στιγμή συνειδητά ξέχασαν και συνέχισαν να χάνουν το ίδιο ανόητα και αλόγιστα τον χρόνο τους. Ο Σένεκας θίγει όλα αυτά τα θέματα που κρύβουμε βαθιά μέσα μας, και μας αναγκάζει να τα αντιμετωπίσουμε. Αυτό το καταφέρνει με απλά παραδείγματα από την τότε ζωή στην Ρώμη, που μέσα από τον διαχρονικό του λόγω φαντάζουν σύγχρονα..
Προωθούσε την ιδέα του παγκόσμιου κράτους χωρίς σύνορα εθνότητας και πίστευε ότι αυτό γεννιέται μόνο από ένα φιλοσοφικό Ιδεώδες. Φιλοσοφία είναι η θεωρία και τέχνη της ορθής ζωής, η γνώση των θείων και ανθρώπινων πραγμάτων. Η Σοφία είναι ταυτόσημη της Αρετής. Ο κάθε άνθρωπος είναι ιερός. Η αγάπη μας πηγάζει από τον θεό που κατοικεί μέσα σε κάθε άνθρωπο, τον οποίο πρέπει να λατρεύουμε όχι με θυσίες αλλά με την αγνότητα της ζωής και με το σκεπτικό " δεν υπακούω στο Θεό, συγκατατίθεμαι". Πιστεύει στην αθανασία της ψυχής που θεωρεί ότι είναι φυλακισμένη στα δεσμά του σώματος.
Μία αυθαίρετη εκτίμηση, εγώ θα έλεγα ένα «σοφό λάθος» του Σενέκα για το μέγεθος της γης που την έβγαζε αρκετά μικρή, ενεθάρρυνε θαλασσοπόρους, όπως τον Κολόμβο να αποτολμήσουν μακρινά ταξίδια, αφού οι ωκεανοί έπρεπε να είναι στενοί.
* * *
● Εκείνα που αποκτάς την ώρα του διαβάσματος κρατώντας στο χέρι και ένα στυλό μεταμορφώνονται σε σάρκα και αίμα.
● Μερικοί άγραφοι νόμοι είναι πολύ πιο ισχυροί από τους γραμμένους.
● Αν αφαιρέσεις τη φιλοδοξία και τη ματαιοδοξία, πού θα βρεις ήρωες και πατριώτες;
● Να ζεις ανάμεσα στους ανθρώπους σαν να σε βλέπει ο Θεός. Και να μιλάς στο Θεό σαν να σε ακούνε οι άνθρωποι.
● Ζούμε έτσι ώστε αν μας βλέπει κάποιος ξαφνικά, είναι σαν μας έπιασε στα πράσα.
● Εάν θέλεις να ζεις για τον εαυτό σου, πρέπει να ζεις για άλλους.
● Τίποτα δεν εμποδίζει τόσο την υγεία, όσο η συχνή αλλαγή των φαρμάκων.
● Δύσκολο να οδηγείς κάποιον στην καλοσύνη με νουθεσίες, πιο εύκολο να το κάνεις με πράξεις.
● Να μην ενδιαφέρεσαι για το ποσοστό, αλλά για την ποιότητα των θαυμαστών σου: το να μην αρέσεις στους κακόψυχους είναι για τον άνθρωπο έπαινος.
● Ο πεινασμένος λαός δεν προσέχει τη λογική, ούτε ενδιαφέρεται για τη δικαιοσύνη, ούτε υποχωρεί σε παρακλήσεις.
● Έχεις μεγάλη εξουσία, αν κατέχεις τον εαυτό σου.
● Ρωτάς τι κατάφερα; Έγινα φίλος του εαυτό μου!
● Η ασυγκράτητη οργή, είναι πολλές φορές περισσότερο επιζήμια από το αδίκημα που την προκάλεσε.
● Με την οικονομία, τα λίγα είναι αρκετά. Χωρίς οικονομία, τίποτε δεν είναι αρκετό. Η λιτότητα κάνει τον άνθρωπο πλούσιο.
● Φτωχός δεν είναι ο άνθρωπος που έχει λίγα, αλλά εκείνος που επιδιώκει περισσότερα.
● Η μεγάλη περιουσία είναι μεγάλη σκλαβιά.
● Δεν υπάρχει μεγαλοφυΐα χωρίς κάποια δόση τρέλας.
● Ο δρόμος με τις διδασκαλίες, είναι κουραστικός, ενώ με τα παραδείγματα είναι σύντομος και αποτελεσματικός.
● Ο γνωστικός άνθρωπος αναγνωρίζει τον αμαθή, γιατί υπήρξε κι ο ίδιος αμαθής. Αντίθετα, ο αμαθής δεν αναγνωρίζει τον γνωστικό, γιατί αυτός ο ίδιος δεν υπήρξε ποτέ γνωστικός.
● Η τύχη τρέμει τον γενναίο και τρομοκρατεί τον δειλό.
● Οι μικρές λύπες είναι φλύαρες, η μεγάλη οδύνη είναι σιωπηλή.
● Και στα πλέον δυσάρεστα πράγματα, ο υπομονετικός βρίσκει μέσο ν' ανακουφισθεί.
● Εκείνος που τον φοβούνται πολλοί, πρέπει να φοβάται πολλούς.
● Το χρήμα κάνει τα πάντα με ανταμοιβή. Μερικοί είναι ευλαβείς και τίμιοι όσο ευημερούν . Αλλά, αν ο διάβολος τους δώσει περισσότερα, τότε πάνε με το κόμμα του.
● Ένα μικρό ποσό που δόθηκε δανεικά κάνει τον οφειλέτη φίλο, όμως το μεγάλο ποσό, τον κάνει εχθρό.
● Ένα μικρό ποσό που δόθηκε δανεικά κάνει τον οφειλέτη φίλο, όμως το μεγάλο ποσό, τον κάνει εχθρό.
● Τα χρήματα από μόνα τους είναι πράγματα αδιάφορα. Ο πλούτος και η φτώχια δείχνουν στον άνθρωπο τους διάφορους δρόμους προς την αρετή.
● Η ψυχή είναι Θεός που βρήκε καταφύγιο στο σώμα του ανθρώπου.
● Βάζουμε όλες τις δυνάμεις για να κατακτήσουμε το ποθητό. Και πόσες μετά ανησυχίες για να καταφέρεις να το κρατήσεις.
● Εμείς δεν τολμάμε όχι γιατί κάτι είναι δύσκολο, αλλά είναι δύσκολο αφού δεν τολμάμε.
● Να περνάς τον καιρό σου μόνο μ' εκείνους που σε κάνουν καλύτερο. Ν, αφήσεις να σε πλησιάζουν μόνο εκείνοι, τους οποίους εσύ ο ίδιος μπορείς να τους κάνεις καλύτερους.
● Η καθαρή συνείδηση είναι μια διαρκής γιορτή.
● Το χρυσό χαλινάρι δε μπορεί να μετατρέπει το παλιάλογο σε κέλητα.
● Η πρόθεση της φύσης ήταν να μη χρειαζόμαστε ιδιαίτερο εξοπλισμό για να ζούμε ευτυχισμένα. Ο καθένας μας είναι ικανός να φτιάξει τη δικιά του ευτυχία. Τα εξωτερικά αντικείμενα έχουν μικρή σημασία… Ό,τι είναι το καλύτερο για έναν άνθρωπο βρίσκεται πέρα από την επιρροή άλλων ανθρώπων.
● Το περιττό φαΐ εμποδίζει την λεπτότητα του νου.
● Όταν ο νους έπιασε την ουσία της υπόθεσης, τα λόγια έρχονται από μόνα τους.
● Μόνο το μυαλό μπορεί να εξασφαλίσει τη γαλήνη.
● Πιο εύκολο να αποφεύγεις τον καυγά, παρά να βγεις απ’ αυτόν.
● Τι φοβερότερο από το θάνατο μπορείς να ευχηθείς στον εχθρό σου; Ηρέμισε: θα πεθαίνει, αν και ακόμη δεν κουνάς το δαχτυλάκι σου.
● Μεγάλη διαφορά μεταξύ να μη θέλεις και να μη μπορείς να αμαρτήσεις.
● Να ελπίζεις για τη δίκαιη απόφαση, αλλά να είσαι έτοιμος για άδικη.
● Εκείνοι που ζούσαν πριν από μας έκαναν πολλά, αλλά τίποτα δεν αποπεράτωσαν.
● Μέχρι στιγμής που εξουσιάζουμε το θάνατο, κανένας δε μπορεί να μας εξουσιάζει.
● Η φιλοσοφία διδάσκει την πράξη, όχι το λόγο.
● Η αγνωμοσύνη της ψυχής κάνει τον άνθρωπο να νιώθει αιώνια ανικανοποίητος, αιώνια διψασμένος για αλλαγές τρόπου ζωής.
● Όλοι, αν κοιτάξετε την αρχική προέλευση, κατάγονται από τους θεούς.
● Την εύνοια του λαού, εκτός από επαίσχυντα κόλπα δεν θα αποκτήσεις. Μόνο με άσχημους τρόπους μπορείς να κερδίσεις την αγάπη των άσχημων.
Το μεγαλύτερο μέρος των αντίτυπων του πρώτου τόμου του βασικού έργου του Σοπενάουερ
"Ο κόσμος ως βούληση και ως παράσταση" δεν πουλήθηκε και πήγε στα σκουπίδια.
Παρ' όλα αυτά ο φιλόσοφος πίστευε στη σπουδαιότητα και στον νεωτερισμό των ιδεών του. Όλα που έγραψε μετά ήταν ως συμπλήρωση και εκλαΐκευση του κύριου έργου του.
Η θεωρία του για την βούληση διακρίνεται από τις θρησκευτικές αντιλήψεις στο βαθμό που παραδέχεται ότι τον κόσμο τον κατευθύνει μια βούληση τυφλή, που είναι έξω από τα μέτρα κάθε λογικής. Η βούληση είναι αιτία ύπαρξης όλων των όντων, και επειδή ακριβώς είναι τυφλή, η ζωή είναι γεμάτη ανησυχία και πόνο. Η θλίψη και ο πόνος είναι το περιεχόμενο της ύπαρξης του ανθρώπου και ότι και αν ακόμα απαλλαγεί ο άνθρωπος από το άγχος των αναγκών του, πάλι γεμίζει με θλίψη και οδύνη μεγαλύτερη από πρώτα.
Παρ' όλο που η τελευταία του δουλειά, το βιβλίο "Πάρεργα και παραλειπόμενα" είχε την αναγνώριση των φιλοσόφων και το όνομά του έγινε γνωστό, τον Σοπενάουερ ποτέ δεν εγκατέλειψε το αίσθημά της πνευματικής μοναξιάς.
Όσοι τον αποκαλούν μισάνθρωπο, μισογύνη και πεσιμιστή απλώς δεν έχουν διαβάσει ούτε μια αράδα από το έργο του. Ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους όλων των εποχών επέλεξε να ζήσει μόνος και να παραδώσει το έργο του στους εκλεκτούς του μέλλοντος.
Ο Σοπενάουερ θεωρούσε ότι η απόλυτη ελευθερία έρχεται μόνο στον ηθικό επίπεδο, μόνο αν περπατάς το στενό μονοπάτι του ασκητισμού, μόνο αν θανατώσεις τις επιθυμίες και τα πάθη σου.
Ο Λέων Τολστόι έγραφε: "Διαβάζω τον Σοπενάουερ και τον θαυμάζω. Είναι δυνατόν το όνομά του να μην είναι στην πρώτη σειρά των σύγχρονων φιλοσόφων; Η εξήγηση είναι μόνο μία - αυτή που ο ίδιος συχνά επαναλαμβάνει - αυτός ο κόσμος, εκτός από τους ηλιθίους, δεν παράγει τίποτε άλλο…"
* * *
● Η έγνοια της μετριότητας είναι πώς θα σκοτώνει το χρόνο, ο ιδιοφυΐας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί κάθε δευτερόλεπτο.
● Όταν οι άνθρωποι δημιουργούν στενές σχέσεις μεταξύ τους, η συμπεριφορά τους θυμίζει τους ακάνθους που προσπαθούνε να θερμαίνονται μια παγωμένη χειμωνιάτικη νύχτα. Το κρύο τους κάνει να σφίγγονται ο ένας στον άλλον και όσο δυνατά το κάνουν, τόσο περισσότερο πονάνε απ' τα τσιμπήματα που δέχονται και οι δυο. Αναγκασμένοι ν' απομακρύνονται, μετά ξανά ο κρύος τους κάνει να πλησιάζουν ο ένας τον άλλον, και έτσι όλη τη νύχτα.
● Ο άνθρωπος: το μοναδικό ζώο που προκαλεί στους άλλους πόνο και ταυτόχρονα δεν έχει άλλο σκοπό.
● Εκείνα που έχει ο άνθρωπος μέσα του, χωρίς αμφιβολία είναι πολύ πιο σπουδαία από αυτά που έχει ο άνθρωπος.
● Ο κάθε άνθρωπος έχει στον πλησίον του έναν καθρέπτη, όπου μπορεί καθαρά να βλέπει τα δικά του ελαττώματα. Όμως συνήθως ο άνθρωπος ενεργεί σαν σκύλος που γαβγίζει στον καθρέπτη, υποθέτοντας ότι βλέπει όχι τον εαυτό του, αλλά άλλο σκύλο.
● Η όμορφη γυναίκα είναι στολίδι κι η καλή θησαυρός.
● Ο θάνατος είναι το δαιμόνιο που εμπνέει ο μουσηγέτης της φιλοσοφίας. Χωρίς αυτόν, δύσκολα θα μπορούσε να φιλοσοφήσει ο άνθρωπος.
● Οι παλιάνθρωποι είναι πάντοτε κοινωνικοί και το κύριο σημείο, όταν ένας άνθρωπος έχει μέσα του μια στάλα ευγένεια, λίγη είναι η ευχαρίστηση που βρίσκει στη συντροφιά των άλλων.
● Ο θόρυβος είναι η πιο αυθάδης απ' όλες τις μορφές διακοπής. Δεν είναι μόνο διακοπή, αλλά και διάρρηξη της σκέψης.
● Το μίσος πηγάζει απ' την καρδιά, η περιφρόνηση, απ' το κεφάλι.
● Ο γιατρός βλέπει τον άνθρωπο με όλη του την αδυναμία, ο νομικός με όλη την παλιανθρωπιά, ο θεολόγος με όλη την βλακεία του.
● Τιμή: εξωτερική συνείδηση, συνείδηση: εσωτερική τιμή.
● Η ζωή είναι το εκκρεμές που κινείται μεταξύ πόνου και απελπισίας.
● Η πιο φτηνή υπερηφάνεια είναι η εθνική υπερηφάνεια.
● Ο εθνικός χαρακτήρας έχει πολύ λίγα καλά προσόντα: αφού ο εκφραστής του είναι ο όχλος.
● Η μοναχικότητα είναι η μοίρα του κάθε μεγάλου διανοητή, μια μοίρα που θρηνήθηκε κατά καιρούς, αλλά που εξακολουθεί να διαλέγεται σαν το μικρότερο ανάμεσα σε δυο κακά.
● Όποιος δεν αγαπάει τη μοναχικότητα δεν αγαπάει την ελευθερία, γιατί μόνο μέσα στη μοναχικότητα μπορείς να είσαι ελεύθερος.
● Ο μοναδικός άνδρας που πράγματι δεν μπορεί να ζήσει χωρίς γυναίκα είναι ο γυναικολόγος.
● Η μεγαλοφυΐα σε σχέση με τα άλλα προτερήματα, είναι ο άνθρακας σε σχέση με τους πολύτιμους λίθους. Έχει το δικό του φως, ενώ οι άλλοι αντανακλούν δανεικό.
● Η φιλοσοφία καθόλου δε μου έφερε κέρδη, αλλά μ' απάλλαξε από πάρα πολλά έξοδα.
● Εκείνο που οι άνθρωποι ονομάζουν μοίρα στην ουσία είναι ένα σύνολο ανοησιών που έκαναν.
● Δεν υπάρχει πιο λανθασμένος δρόμος για την ευτυχία από τα επίγεια, τα όργια και την υψηλή ζωή.
● Το χρήμα είναι ανθρώπινη ευτυχία σε αφηρημένη μορφή.
● Το πείσμα είναι το αποτέλεσμα όταν η θέληση παίρνει με τη βία τη θέση της λογικής.●
● Πολλοί επικρίνουν την περηφάνια. Αυτοί, ασφαλώς, δεν έχουν τίποτε μέσα τους για να είναι περήφανοι.
● Το να έχεις σταθερές αρχές και να τις ακολουθείς , παρά τις αντίθετες ορμές και τους πειρασμούς, αυτό ακριβώς είναι εκείνο που ονομάζεται εγκράτεια.
● Όταν στήνουν ανδριάντα σε κάποιον εν ζωή, είναι σαν να αναγνωρίζουν, ότι οι απόγονοι δεν πρόκειται να το κάνουν.
● Εάν κρύψω το μυστικό μου τότε είναι αιχμάλωτό μου, αν το αφήνω να βγει τότε είμαι αιχμάλωτός του.
● Εάν το αστείο κρύβεται πίσω από το σοβαρό αυτό είναι ειρωνεία, αν το σοβαρό κρύβεται πίσω από το αστείο αυτό είναι χιούμορ.
● Καλύτερα να αποκαλύψεις την εξυπνάδα σου παραμένοντας σιωπηλός, παρά μιλώντας.
● Οι κοινωνικές σχέσεις του κάθε ανθρώπου είναι αντιστρόφως ανάλογα με την διανοητική του αξία και τα λόγια «αυτός είναι πολύ αντικοινωνικός» ισοδυναμούν με έπαινο: «είναι άνθρωπος με αξιοπρέπεια».
● Η εποχή που γεννήθηκα και εγώ δεν ταιριάζουμε, αυτό είναι ξεκάθαρο.
● Στην καθημερινή ζωή το όφελος από τον μεγαλοφυΐα δεν είναι περισσότερο, παρά από το τηλεσκόπιο στο θέατρο.
● Εκείνα που περιέχει ο άνθρωπος είναι πολύ πιο σπουδαία απ’ αυτά που έχει ο άνθρωπος.
● Εκείνη τη στιγμή όταν οι αδυναμίες του μεγάλου ανθρώπου προξενούν στον όχλο την χαιρεκακία, εκείνος αντίθετα θλίβετε πως αυτές οι αδυναμίες τον συγγενεύουν με τον όχλο.
● Ο άθλιος ανθρωπάκος που δεν έχει τίποτα για να υπερηφανεύεται, πιάνεται από
το μοναδικό εφικτό, την
εθνικότητά του και υπερηφανεύεται με αυτήν.
● Ένας άνθρωπος μπορεί να κάνει ό, τι επιθυμεί, αλλά δεν είναι ελεύθερος να επιθυμεί ό, τι θέλει!
● Αυτό που μας αναστατώνει δεν είναι τα πράγματα, αλλά ερμηνεία μας για τα πράγματα.
● Αν μπορούσαν οι άνθρωποι να δουν από ποια υλικά είναι φτιαγμένο αυτό το πράγμα που ονομάζουν «συνείδηση» - για την οποία έχουν τόσο μεγάλη ιδέα – θα σάστιζαν: μια δόση δειλίας, μια δόση θρησκευτικού φόβου, μια δόση προκατάληψης, μια δόση ματαιοδοξίας και μια τελευταία συνήθειας. Πόσο δίκιο είχε εκείνους που είπε: «Δεν είμαι αρκετά πλούσιος ώστε να μπορώ να συντηρήσω μια συνείδηση».
● Οι πονηροί και ποταποί άνθρωποι είναι πάντα κοινωνικοί. Απεναντίας, το βασικό αναγνωριστικό σημάδι από το οποίο μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι ένας άνθρωπος διαθέτει κάποια ευγένεια, χαρακτήρα είναι η μηδαμινή ευχαρίστηση που αντλεί κάθε είδους συναναστροφή.
● Το κράτος δεν είναι παρά ένα φίμωτρο που στόχο έχει να εξημερώσει το σαρκοβόρο θηρίο που ονομάζεται «άνθρωπος», κάνοντας τον να μοιάζει με άκακο αρνί.
● Η σεξουαλική επιθυμία δεν είναι μόνο η εντονότερη όλων των επιθυμιών, αλλά είναι σαφώς ισχυρότερου είδους από όλες τις άλλες.
● Ζωή είναι ένας θάνατος που αναβάλλεται.
● Δόξα και νιότη είναι πάρα πολλά για έναν θνητό.
● Ένας από τους λόγους που οι συνεδριάσεις συνήθως λαμβάνουν μόνο ηλίθιες
αποφάσεις, είναι ότι κατά της ανοικτή συζήτηση τα σοβαρά επιχειρήματα δεν
μπορούν να εκφραστούν φωναχτά, χωρίς να εκθέτεις τον εαυτό σου σε μεγάλα
προβλήματα.
● Να διώχνεις τις δικές σου σκέψεις, για να δώσεις θέση στα γνωμικά, είναι σαν να πουλήσεις τη γη σου για να πάς να βλέπεις την ξένη γη.
● Μόνο ζαλισμένο από την σεξουαλική παρόρμηση μυαλό του άνδρα θα μπορούσε να ονομάσει το χαμηλό, με στενούς ώμους και πλατύμυρο φύλο των γυναικών ωραίο.
Η σκωπτική πένα του δημοσιογράφου και ποιητή έκανε γνωστό τον Σουίφτ στη χώρα του.
Το σατιρικό μυθιστόρημα "Το ταξίδι του Γκούλιβερ" τον έκανε γνωστό σ' όλο τον κόσμο.
Ένας άνθρωπος που με το ταλέντο του κατάφερε να υψώσει μέσα στην φτώχια και να αποκτήσει την αγάπη του απλού κόσμου και τον σεβασμό της αριστοκρατίας.
Κι όλα αυτά, παραμένοντας τίμιος και ανεξάρτητος.
Όμως μετά… η καυστική του σάτιρα ενόχλησε πολύ την κοινωνία της Αγγλίας και ο Σουίφτ ήταν αναγκασμένος να φύγει στην πατρίδα του στην Ιρλανδία που ήταν αποικία των Άγγλων.
Εκεί πολλαπλασίασε την δράση του ως σατιρογράφος και έγινε τόσο δημοφιλής, ώστε απέκτησε τον τίτλο του αστεφή βασιλιά της Ιρλανδίας.
Είναι αξιοσημείωτο: ο πρωθυπουργός την Αγγλίας διέταξε να τον συλλάβουν, αλλά η κυβέρνηση της Ιρλανδίας αρνήθηκε να το κάνει, με τη δικαιολογία ότι για την πραγματοποίηση αυτής της διαταγής χρειάζεται μια στρατιά των δέκα χιλιάδων φαντάρων.
* * *
● Δεν ευθύνομαι μπροστά στον Θεό για τις αμφιβολίες που γεννήθηκαν στην ψυχή μου, γιατί αυτές η αμφιβολίες είναι η συνέπεια εκείνης της νόησης που ο Ίδιος μου έδωσε.
● Ο λόγος που ελάχιστοι γάμοι είναι ευτυχισμένοι οφείλεται στο γεγονός ότι οι γυναίκες περνούν τον καιρό τους πλέκοντας δίχτυα κι όχι φτιάχνοντας κλουβιά
● Έχουμε αρκετή θρησκεία για να μας κάνει να μισούμε, αλλά όχι αρκετή για να μας κάνει να αγαπάμε ο ένας τον άλλον.
● Φαίνεται πως η θρησκεία με την ηλικία ξαναμωραίνεται και τώρα όπως και στην παιδική ηλικία χρειάζεται να την τρέφουμε με θαύματα.
● Η επίκριση είναι ο φόρος που πληρώνουν στο κοινό οι άνθρωποι επειδή είναι διάσημοι.
● Οι ελέφαντες πάντα εικονίζονται μικρότεροι, παρά είναι στην πραγματικότητα, οι ψύλλοι, αντιθέτως, πάντα μεγαλύτεροι.
● Οι πιο ελκυστική διασκέδαση των ανδρών, των παιδιών και υπόλοιπων άγριων ζώων είναι ο καυγάς…
● Παράξενο αλλά και ολοφάνερο είναι πως οι ποιητές παίρνουν όλη τη δόξα και όχι οι ήρωες τον έργων τους. Θαυμάζουμε περισσότερο τον Όμηρο και Βιργίλιο και όχι τον Αχιλλέα και Έννιο. Με τους ιστορικούς γίνεται το αντίθετο: μας συγκινούν και συναρπάζουν τα γεγονότα και τα πρόσωπα, αλλά οι συγγραφείς μένουν στη σκιά.
● Κόμμα: η τρέλα πολλών για το κέρδος ολίγων.
● Εάν στους ουρανούς εκτιμούσαν τα πλούτη ως αξία, δε θα τα έδιναν στους παλιάνθρωπους.
● Όταν πάνω στη γη εμφανίζεται μια μεγαλοφυΐα, αναγνωρίζεται από το ποσοστό των ξεροκέφαλων που ενώνονται για να τον πολεμήσουν.
● Οι σοφοί άνθρωποι κρύβουν την εξυπνάδα τους πολύ πιο επιμελώς παρά την ανοησία τους.
● Η σάτιρα είναι ένας καθρέφτης που ο καθένας βλέπει οποιοδήποτε πρόσωπο, εκτός από το δικό του.
● Η συκοφαντία συνήθως χτυπάει τους άξιους ανθρώπους, όπως τα σκουλήκια ρίχνονται επάνω στα καλύτερα φρούτα.
● Εκείνος που ποτέ, σε τίποτα δε βασίζεται, ποτέ δε θα είναι απογοητευμένος.
● Εστιατόριο: μέρος, όπου την τρέλα πουλάνε μέσα στα μπουκάλια.
● Ο καθένας που μπορεί να φυτρώσει δυο στάχυα εκεί που φύτρωνε μόνο ένα προσέφερε μεγαλύτερη υπηρεσία στην ανθρωπότητα και έχει μεγαλύτερη αξία για τη χώρα του παρά ολόκληρη φάρα των πολιτικών.
● Παράξενο, αλλά προς τα πάνω σκαρφαλώνουν με την ίδια στάση, με την οποία σέρνονται.
Κριτικός, πεζογράφος, σατιρικός, χιουμορίστας, ένας από τους πιο πνευματώδεις παραδοξογράφους.
Όμως, την παγκόσμια αναγνώριση ο Σω απέκτησε ως μεγαλύτερος δραματουργός της εποχής του.
Τα πιο γνωστά του δραματουργικά έργα είναι: "Ο άνθρωπος και τα όπλα", "Μαθητής του διαβόλου", "Άνθρωπος και υπεράνθρωπος", "Πυγμαλίωνας". Ο Σω έγραψε παραπάνω από 50 θεατρικά έργα και έμεινε στην παγκόσμια κοινή γνώμη ως σύμβολο της ευφυολογίας και του σπινθηροβόλου πνεύματος.
Στην συλλογή μου των εκλεκτών γνωμικών και αποφθεγμάτων ο Σω με σιγουριά κρατάει την πρώτη θέση έχοντας το μεγαλύτερο ποσοστό των γνωμικών (περίπου 80).
Το μεγάλο του ταλέντο του συγγραφέα είχε διεισδύσει στην ουσία της Κοινωνίας και με ασυναγώνιστη δύναμη έδειξε την αναισθησία και το εγωισμό της, την βαθιά ριζωμένη προκατάληψη των κρίσεών της, τις διεφθαρμένες αντιλήψεις της που κρύβονται πίσω από τον καθωσπρεπισμό και σπουδαιοφανή εμφάνιση.
Και τι άλλαξε με αυτήν την κυρία στη δική μας εποχή;
Η κυρία Κοινωνία γέρασε και το πρόσωπό της γέμισε με πιο άσχημες ρυτίδες και απέκτησε νέα βαθιά στραβοζαρώματα.
Στον πρόλογο του βιβλίου "Θεατρικά έργα για τους πουριτανούς" ο Σω αντιτάσσει τα δικά του δημιουργήματα με τα έργα των υπόλοιπων συγγραφέων όπου όλο το ενδιαφέρον στρέφεται γύρο από την ερωτική πλοκή. Αυτό δεν σημαίνει πως ο Σω αποφεύγει να απεικονίζει αισθήματα, αλλά δεν θέλει να δεχτεί ότι στη βάση των πράξεων του ανθρώπου βρίσκονται οι ερωτικές παρορμήσεις, ότι τα αισθήματα αποτελούν την κινητήρια δύναμη στη ζωή του αληθινού ανθρώπου. "Είμαι πουριτανός στις απόψεις μου για την τέχνη. Έχω θετική προδιάθεση απέναντι στα αισθήματα, αλλά θεωρώ την αντικατάσταση με συναισθηματική έκσταση - ένας άλλος σοφός την ονόμασε "συναισθηματική πανούκλα" - όλης της διανοητικής δράσης και τιμιότητας, ως πολύ μεγάλο Κακό".
Ο Σω προσπαθεί να δείξει την ποικιλομορφία της ανθρώπινης δράσεις και αντιπαραθέτει το ευρύς κατανοητό καθήκον και την υπευθυνότητα στις στενές εγωιστικές παρορμήσεις στον τυφλό αισθηματισμό.
Πολύ σπουδαία παρατήρηση, συγκινητικός και συγγενικός - τουλάχιστον για μένα - αυτός ο προβληματισμός του Σω.
Δεν επιβεβαιώνεται ο φόβος του για το μεγάλο Κακό;
Δεν βυθιζόμαστε στον βάλτο της "συναισθηματικής πανούκλας";
* * *
● Η τιμωρία του ψεύτη δεν είναι ότι δεν τον πιστεύουν, αλλά ότι αυτός δεν μπορεί να πιστέψει.
● Η αλήθεια γεννιέται μέσα στη λογομαχία... και θάβεται εκεί.
● Οι άνθρωποι που πάνε μπροστά σ' αυτόν τον κόσμο είναι εκείνοι που σηκώνονται και ψάχνουν για τις συνθήκες που θέλουν και που, άμα δεν τις βρουν, τις δημιουργούν μόνοι τους.
● Ο άνθρωπος είναι σαν ένα φωνόγραφο με μισή ντουζίνα δίσκους. Πολύ σύντομα τους βαριέσαι όλους, κι όμως είσαι αναγκασμένος να κάθεσαι και να τους ακούς, καθώς τους παίζεις σε κάθε νέο επισκέπτη.
● Ο λογικός άνθρωπος προσαρμόζει τον εαυτό του στον κόσμο. Ο παράλογος επιμένει να προσαρμόσει τον κόσμο στον εαυτό του. Γι' αυτό, όλη η πρόοδος στηρίζεται στον παράλογο.
● Οι άνθρωποι μόνο τότε λένε κάτι που έχει ενδιαφέρον, όταν τους αντιλέγεις.
● Περισσότερο απ' όλα τους ανθρώπους ενδιαφέρει εκείνο που καθόλου δεν τους αφορά.
● Να φοβάσαι τον άνθρωπο ο Θεός του οποίου ζει στον ουρανό.
● Τώρα, που μάθαμε να πετάμε στον αέρα σαν πουλιά, να κολυμπάμε κάτω απ' το νερό σαν ψάρια, δεν μας φθάνει μόνο ένα πράμα: να μάθουμε να ζούμε πάνω στη γη σαν άνθρωποι.
● Η λέξη "ηθική", αν την βρίσκαμε μέσα στο Ευαγγέλιο θα μας εξέπλησσε όσο η λέξη τηλέφωνο ή αυτοκίνητο.
● Δεν πρόκειται να γράψετε ένα καλό βιβλίο, εάν δε γράψετε πριν μερικά κατώτερα.
● Εφημερίδα: τυπογραφικό όργανο, το οποίο δεν βλέπει τη διαφορά μεταξύ πτώσης από ποδήλατο και κατάρρευσης πολιτισμού.
● Είμαι εναντίον των εκδοτών: αυτοί μ' έμαθαν να βολεύομαι χωρίς εκείνους και για αυτό θέλω να τους εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου.
● Το διάβασμα έκανε τον Ντον Κιχώτη ιππότη, αλλά η πίστη σ' αυτά που διάβασε, τον έκανε τρελό.
● Τα παιχνίδια είναι για τους ανθρώπους που δεν ξέρουν ούτε να διαβάζουν, ούτε να σκέφτονται.
● Οι γυναίκες αναστατώνουν τα πάντα. Όταν τις αφήσεις να μπουν στη ζωή σου, ανακαλύπτεις ότι άλλο σκοπό έχουν εκείνες κι άλλον εσύ.
● Δουλειά της γυναίκας είναι να παντρευτεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα και του άντρα να μείνει ανύπαντρος, όσο το δυνατόν περισσότερο.
● Η κοκέτα: μια γυναίκα που με διάφορα μέσα προκαλεί πάθος και καθόλου δεν έχει σκοπό να τον ικανοποιήσει.
● Όταν ο άνθρωπος θέλει να σκοτώσει έναν τίγρη αυτό λέγεται αθλητισμός, όταν ο τίγρης θέλει να σκοτώσει τον άνθρωπο αυτό ονομάζεται σκληρότητα. Δηλαδή, αυτή είναι η διαφορά μεταξύ του εγκλήματος και της δικαιοσύνης;
● Το βραβείο Νόμπελ είναι ένα σωσίβιο, που ρίχνουν στον κολυμβητή, όταν αυτός ήδη έχει φτάσει στην στεριά.
● Αιώνιες διακοπές: ακριβής ορισμός της κόλασης.
● Όλα τα επαγγέλματα είναι συνωμοσία ειδικών κατά των αφελών.
● Ανεξαρτησία; Αυτό είναι βλαστήμια της μέσης τάξης. Εξαρτώμεθα όλοι ο ένας από τον άλλο, όλες οι ψυχές που ζουν σ' αυτή τη γη.
● Επειδή ελευθερία σημαίνει ευθύνη, πάρα πολλοί τη φοβούνται.
● Υπάρχουν δύο τραγωδίες στη ζωή: η μία, ότι δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τις επιθυμίες μας, και η άλλη, όταν τις εκπληρώνουμε.
● Όσο περισσότερο ζω, τόσο περισσότερο υποκύπτω στη σκέψη πως στο ηλιακό μας σύστημα η Γη παίζει το ρόλο του τρελοκομείου.
● Αλκοολισμός: η νάρκωση που επιτρέπει να ξεπεράσει κανείς την εγχείρηση με ονομασία: ζωή.
● Το κύρος του γιατρού δημιουργούν οι διασημότητες που πέθαναν κάτω από την επίβλεψή του.
● Μόνο ο ανόητος μπορεί να γιορτάζει το κάθε χρόνο που πλησιάζει ο θάνατος.
● Τα αισιόδοξα ψέματα έχουν τόσο τεράστια θεραπευτική αξία, ώστε ο γιατρός που δεν ξέρει να τα λέει με πειστικό τρόπο έχει διαλέξει λάθος επάγγελμα.
● Οι ανώριμες ταξινομήσεις και οι λαθεμένες γενικεύσεις είναι η κατάρα της οργανωμένης ζωής.
● Η άποψη ότι ο θρήσκος είναι πιο ευτυχισμένος από τον άθεο είναι το ίδιο άτοπη όπως και η διαδεδομένη πεποίθηση πως ο μεθυσμένος είναι πιο ευτυχισμένος από τον νηφάλιο.
● Μαρτύριο: ο μοναδικός τρόπος ν' αποκτάς διασημότητα, όταν δεν έχεις κάποιο ταλέντο.
● Έζησα μια μακρόχρονη ζωή, αλλά δε γέννησα ούτε ένα αυγό. Αυτό, όμως δε σημαίνει πως δεν έχω και το δικαίωμα να κρίνω την ποιότητα της ομελέτας.
● Μη χάνετε τον καιρό σας με κοινωνικές έρευνες, Εκείνο που ενδιαφέρει τον φτωχό, είναι η φτώχεια. Εκείνο που ενδιαφέρει τον πλούσιο δεν μας ενδιαφέρει.
● Πατριωτισμός είναι η πεποίθηση πως αυτή η χώρα είναι ανώτερη απ' όλες τις άλλες επειδή γεννήθηκες εσύ σ' αυτή.
● Το υγιής έθνος το ίδιο δεν αντιλαμβάνεται την εθνικότητά του, όπως ο υγιής άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται την σπονδυλική στήλη του.
● Υπηρετώ το κοινό, αλλά δεν υποκλίνομαι μπροστά του.
● Η αιτία των διαζυγίων που αποδέχεται η κοινωνία είναι γελοία, αφού ο κακός χαρακτήρας είναι πολύ πιο σοβαρή αιτία, παρά η συζυγική απιστία.
● Η τέχνη της διακυβέρνησης είναι η οργάνωση της ειδωλολατρίας.
● Ακόμα και οι ποιο υψηλές σωματικές και ηθικές αξίες του ανθρώπου δεν μπορούν να εξαλείψουν το κοινωνικό αμάρτημά του: την συμμετοχή στην κατανάλωση χωρίς συμμετοχή στην παραγωγή.
● Να μπορείς ν' αντέξεις τη μοναχικότητα και επιπλέον να την απολαμβάνεις: είναι μεγάλο χάρισμα.
● Όταν οι συγγενείς μας έρχονται στο σπίτι μας, πρέπει να σκεφτόμαστε όλα τα καλά σημεία τους, για να μπορέσουμε να τους αντέξουμε. Όταν είναι μακριά όμως, παρηγοριόμαστε για την απουσία τους, φέρνοντας στο νου μας τα ελαττώματά τους.
● Ο γάμος είναι μια χιονοστιβάδα που γκρεμίζουν πάνω στα κεφάλια τους ένας νέος και μια κοπέλα, όταν τείνουν τα χέρια τους προς ένα λουλούδι.
● Έγινα λόγιος γιατί ο συγγραφέας σπάνια συναντιέται με τους πελάτες του και δεν είναι απαραίτητο να ντύνεται σύμφωνα με τη μόδα.
● Δεν ξέρει τίποτα και πιστεύει ότι τα ξέρει όλα. Αυτό δείχνει ότι θα σταδιοδρομήσει στην πολιτική.
● Δημοκρατία είναι το πολίτευμα που μας εξασφαλίζει πως δεν πρόκειται να κυβερνηθούνε από άτομα καλύτερα από εκείνα που μας αξίζουν.
● Η δημοκρατία αντικαθιστά την εκλογή από τους πολλούς ανίκανους με το διορισμό από τους λίγους διεφθαρμένους.
● Δημοκρατία: όταν η κυβέρνηση δεν διορίζετε από μια χούφτα διεφθαρμένων, αλλά εκλέγεται από αστοιχείωτη πλειοψηφία.
● Ιδεολόγος είναι κάποιος που έβαλε σκοπό του να κάνει τον άνθρωπο καλύτερο από την ανθρωπότητα.
● Οι πλούσιοι άνδρες, στους οποίους λείπουν τα φρονήματα, είναι πιο επικίνδυνοι για τη σύγχρονη κοινωνία, παρά οι φτωχές γυναίκες στις οποίους λείπει η ηθική.
● Η σιωπή είναι η πιο τέλεια έκφραση της περιφρόνησης.
● Πολύ λίγοι άνθρωποι σκέφτονται περισσότερες φορές από δυο η τρεις το χρόνο. Εγώ έχω αποκτήσει διεθνή φήμη σκεπτόμενος μία ή δύο φορές τη βδομάδα.
● Ο μοναδικός τρόπος να γνωρίζεις κάτι, είναι να κάνεις κάτι.
● Ο σοφός άνθρωπος προσαρμόζεται στον κόσμο, ο ανόητος προσπαθεί να προσαρμόζει τον κόσμο στον εαυτό του. Και αφού η πλειοψηφία είναι δεδομένη η "πρόοδος" εξαρτάτε από τους ανόητους.
● Ο αυτοπεριορισμός δεν είναι αρετή, είναι νίκη της σύνεσης κατά της παλιανθρωπιάς.
● Δεν μπορείς να γίνεις ένας πολύ καλός ειδικός αν δεν γίνεις κυριολεκτικά ένας στενόμυαλος βλάκας.
● Ο πραγματικός καλλιτέχνης θα προτιμήσει να πεινάσει η γυναίκα του, να μείνουν τα παιδιά του ξυπόλυτα, να δουλεύει σκληρά η μητέρα του για να τον ζήσει στα εβδομήντα της, παρά να ασχοληθεί με τίποτε άλλο εκτός από την τέχνη του.
● Δεν είμαι οπαδός της τέχνης για την τέχνη, και δεν θα κουνήσω το δαχτυλάκι μου για να γράψω κάτι που δε θα έχει τίποτα, εκτός από καλλιτεχνικές αρετές.
● Ο πίνακας τον οποίον επαινούν περισσότερο από δέκα τοις εκατό θεατές, αξίζει να καεί.
● Χορός: η κάθετη έκφραση των οριζόντιων επιθυμιών.
● Μια ολόκληρη ζωή γεμάτη ευτυχία! Κανένας άνθρωπος δε θα μπορούσε να την αντέξει, θα κατέβαινε η κόλαση στη γη.
● Δεν έχουμε δικαίωμα ν' αναλώνουμε ευτυχία χωρίς να δημιουργούμε, όπως και σπαταλάμε πλούτο χωρίς να τον παράγουμε.
● Δυστυχώς έχω την ικανότητα να προβλέπω πολύ μακριά, για να προσπαθήσω να χαρίσω σε μια γυναίκα την ευτυχία. Μα εμείς οι επιφανής άντρες δεν έχουμε ανάγκη την ευτυχία, έτσι δεν είναι; Το καθήκον του δημιουργού, μόνο αυτό μας ενδιαφέρει.
● Το μυστικό της επιτυχίας συνιστάται στο ότι, να θίγεις όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους.
● Η ζωντανή αποτυχία είναι προτιμότερη από το νεκρό αριστούργημα.
● Δεν έχουμε δικαίωμα να καταναλώνουμε την ευτυχία, όταν δεν την παράγουμε.
● Όποιος μπορεί κάνει. Όποιος δεν μπορεί, μαθαίνει τους άλλους.
● Σοβαρότητα: μάταια προσπάθεια μικρού ανθρώπου να αποκτήσει μεγαλείο.
● Μόδα: κατευθυνόμενη επιδημία.
● Ο γάμος δεν είναι λαχείο, γιατί στα λαχεία υπάρχουν πάντα νικητές.
● Τώρα χρειαζόμαστε τρελούς. Κοιτάξτε γύρω σας για να δείτε που μας οδήγησαν οι λογικοί.
● Αυτό είναι το μυστικό του ηρωισμού: να μην επιτρέπεις στον φόβο να συνοδεύει τη ζωή σου.
● Πέρασαν 50 χρόνια από την ημέρα όταν το γιατρικό συμβούλιο εγγυήθηκε
το θάνατό μου, εάν δε θα τρώω κρέας.
ο Μπ. Σώ, χορτοφάγος*
● Αλκοόλ – αναισθητικό φάρμακο, που μας βοηθάει ν’ αντέξουμε την εγχείρηση της ζωής.
● Οι προκαταλήψεις μας είναι τόσο βαθιά ριζωμένες, ώστε ποτέ δεν τις βλέπουμε ως προκαταλήψεις, αλλά τις ονομάζουμε «κοινός νους».
● Η ανατροφή των παιδιών είναι πολύ σπουδαίο επάγγελμα, αλλά ούτε ένα τεστ καταλληλότητας ποτέ δεν υπολόγισε τα συμφέροντα των παιδιών.
● Η ανατροφή του άνδρα και της γυναίκας δοκιμάζεται με τη συμπεριφορά τους μέσα στον καυγά.
● Οι ηγέτες δε γεννιούνται ηγέτες. Οι περισσότεροι είναι κατασκευάσματα της κοινής γνώμης.
● Ο κόσμος αποτελείται από τους τεμπέληδες που θέλουν να έχουν λεφτά χωρίς να δουλεύουν και ηλίθιους έτοιμους να δουλεύουν χωρίς να πλουτίσουν.
● Η διαμονή μου στο σχολείο είχε επιφέρει μεγάλη ζημιά και καθόλου όφελος: ήταν ένα οδυνηρό τράβηγμα της παιδικής ψυχής μέσα στις ακαθαρσίες.
● Αλκοόλ: είναι μια αναισθησία που επιτρέπει να ξεπερνάμε την εγχείρηση που λέγεται ζωή.
● Χριστούγεννα – ημερομηνία όταν πρέπει ν’ αγοράσουμε άχρηστα πράματα και να τα χαρίσουμε στους ανθρώπους που δε μας αρέσουν.
● Ο πόλεμος είναι λύκος και μπορεί να ‘ρθεί και στο δικό σου κατώφλι.
● Οι συμβουλές μοιάζουν με το φιλί: δεν κοστίζει τίποτε και το δίνεις με ευχαρίστηση.
● Το μυστικό να είσαι δυστυχισμένος: να έχεις χρόνο για να φλυαρείς πάνω στο θέμα αν είσαι ευτυχισμένος ή όχι.
● Η δολοφονία είναι η πιο ακραία μορφή λογοκρισίας…
● Η ομορφιά μετά από τρεις μέρες γίνεται βαρετή όχι λιγότερο από την αρετή.
● Και στην φιλία, και στην αγάπη τελικά έρχεται ο χρόνος για ξεκαθάρισμα λογαριασμών.
● Κανένας άνδρας δεν αξίζει μια γυναίκα, αν πράγματι είναι μια καλή γυναίκα.
● Θα συμβεί ένα απ’ τα δυο: ή από το σκότος θα ‘ρθει καινούριο πλάσμα και θα μας διώξει, έτσι όπως εμείς διώξαμε τα ζώα, ή ο ουρανός με οργή θα πέσει πάνω μας και θα μας εξοντώσει.
● Όλες οι ασθένειες του σώματος προκαλούνται από μυαλά που υποχρησιμοποιούνται.
● Γιατί οι γυναίκες προτιμάνε τους άνδρες των άλλων γυναικών; Και γιατί οι αλογοκλέφτες πάντα προτιμάνε τα δαμασμένα άλογα παρά τα άγρια;
● Στην χώρα των ηλιθίων ο μεγαλοφυΐης γίνεται θεός, όλη μπροστά του υποκλίνονται και κανένας δεν τον ακολουθεί.
● Ο άνδρας που όλη τη ζωή του αγαπούσε μια γυναίκα πρέπει να πάει στο γιατρό ή στην κρεμάλα.
● Η σοβαρότητα είναι το τελευταίο καταφύγιο των επιφανειακών ανθρώπων.
● Ένας άνδρας ολίγον τίμιος, με μια γυναίκα ολίγον πιστή, αμφότεροι ολίγον πότες, σε ένα σπίτι ολίγον φωτεινό: ιδού η εικόνα της αστικής τάξης.
● Ένα άτομο με πονόδοντο θεωρεί ευτυχισμένους όλους εκείνους που έχουν υγιή δόντια. Εκείνος που υποφέρει από φτώχεια εξίσου λάθος νομίζει για τους πλούσιους.
● Επιτρέψτε στο φόβο μπροστά στην πείνα να διοικεί τη ζωή σας και ως βραβείο θα έχετε να φάτε, αλλά θα πάψετε να ζείτε.
● Στην δύσκολη στιγμή πρέπει να κάνεις τους ανθρώπους να γελάσουν, για να τους αποσπάς από τον σκοπό να σε κρεμάσουν.
● Είχαμε εμπνεύσει στους ασθενείς πίστη στο φάρμακο, και τώρα δεν πηγαίνουν στους γιατρούς, αλλά στους φαρμακοποιούς.
● Η ζωή γεμάτη λάθη είναι όχι μόνο πιο έντιμη, αλλά και πιο χρήσιμη από μια ζωή της αδράνειας.
● Η φήμη μου μεγάλωνε με κάθε αποτυχία μου.
Ο Λέων Τολστόι ήταν μεγάλος στοχαστής και συγγραφέας που ανήκει όχι μόνο στο ρωσικό λαό, αλλά σε όλη την ανθρωπότητα.
"Πολλοί είναι εκείνοι που αναζητούν την Αλήθεια, ενώ για τον εαυτό μου μπορώ να πω: όλα αυτά που γράφω δεν είναι μόνο λόγια, με αυτά ζω, αυτά αποτελούν την ευτυχία μου, με αυτά θα πεθαίνω".
Ο θάνατός του απέδειξε την ειλικρίνειά του.
Ογδόντα δυο ετών κάνει μια απεγνωσμένη απόδραση για ν' απελευθερωθεί από τα δεσμά της μικροαστικής οικογενειακής ζωής και σαν γηραιός τυφλός αετός εντείνοντας τις τελευταίες του δυνάμεις ορμάει για πτήση, για να πέφτει με σπασμένα φτερά και να πεθαίνει μακριά από τη φωλιά του.
Η απαγόρευση της Εκκλησίας των μνημόσυνων για τον πεθαμένο δείχνει πόσο λίγο κοινό έχουν ο χριστιανισμός του Τολστόι και της επίσημης Εκκλησίας. Λίγα χρόνια πριν η Εκκλησία με κατάρες και ανάθεμα αντιμετώπισε το μοναδικό αληθινό Χριστιανό της Ρωσία ύστερα από την έκδοση του μεγάλου του μυθιστορήματος "Ανάσταση".
Το μεγάλο θέμα που όλη τη ζωή απασχολούσε τον Τολστόι ήταν οι αδικίες της κοινωνίας: η δύσκολη ζωή των φτωχών, η αργόσχολη και χυδαία κενότητα της ζωής των πλουσίων, οι απαράδεκτες ασχήμιες των πολιτικών, το τρομερό πρόσωπο του πολέμου, η ψευτιά του μικροαστικού γάμου, η ανειλικρίνεια και δογματισμός του ιερατείου, η καταπίεση των φόρων και της γραφειοκρατίας, η αγωγή, η παιδεία, η τέχνη, η επιστήμη, τις οποίες η σύγχρονη κοινωνία παραμορφώνει και διαφθείρει, όλα αυτά ο Τολστόι υποβάλλει σε δηκτική ανάλυση και ανελέητη κριτική.
Κι όπως πάντα γινόταν στην ιστορία η σκληρή κριτική του Τολστόι του κράτους και της Εκκλησίας, της κοινωνικής αδικίας εξυπηρέτησε τους κακούς δαίμονες της εποχής, τους μπολσεβίκους που επωφελήθηκαν από το κύρος και το πνευματικό άθλο του αγνού μαχητή. Κι αυτό έγινε, παρ' όλο που
ο Τολστόι πολλές φορές είχε καταδικάσει τις επαναστάσεις και την ταξική πάλη και με πείσμα του μεγάλου και βαθιά πεπεισμένου προφήτη είχε κηρύσσει ως ιδανικό την εσωτερική αναζήτηση μέσω του χριστιανισμού.
Όμως… κάποτε ο μεγάλος συγγραφέας ισχυρίστηκε πως τα θρησκευτικά φρονήματα των συγχρόνων του ανθρώπων, όλων, και των ιθυνόντων και των απλών ανθρώπων είναι σε τέτοιο βαθμό διαστρεβλωμένα, ώστε στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν, άρα μπορούμε να περιμένουμε απ' τους ανθρώπους οποιεσδήποτε θηριωδίες, σκληρότητες και αδικίες.
Και τώρα θυμηθείτε μια τρομοκρατική οργάνωση των ημερών μας, μια "θρησκόληπτη" οικογένεια…
Όπως λέει ένας δημοσιογράφος: "Η ομοιότητα με
την εποχή μας είναι εντελώς τυχαία και πέραν των προθέσεων του ιστορικού".
* * *
● Το πιο πιστό γνώρισμα της αλήθειας είναι η απλότητα και η σαφήνεια. Το ψέμα πάντα είναι περίπλοκο, πολύλογο και έχει εξεζητημένο ύφος.
● Η ξεσκεπασμένη ψευτιά είναι το ίδιο σπουδαία απόκτηση για το καλό της ανθρωπότητας, όπως και η πανηγυρικοί αλήθεια.
● Δεν υπάρχει μεγαλείο εκεί που δεν υπάρχει απλότητα, καλοσύνη και αλήθεια.
● Ο άνθρωπος είναι σαν το κλάσμα, ο αριθμητής είναι αυτό που είναι στην πραγματικότητα, ενώ ο παρονομαστής είναι αυτό που νομίζει για τον εαυτό του. Όσο μεγαλύτερος ο παρονομαστής τόσο μικρότερο και το κλάσμα.
● Να διώχνεται τη σκέψη πως έχετε τέτοιες αρετές που δεν έχουν οι άλλοι.
● Η διαφορά μεταξύ των πραγματικών και πνευματικών δηλητηρίων είναι πως τα πραγματικά δηλητήρια έχουν και απαίσια γεύση, αλλά τα πνευματικά, όπως τα κακά βιβλία, δυστυχώς είναι ελκυστικά.
● Όλο το εμπόριο των πολυτελειών του κόσμου υπάρχει μόνο χάρη στις απαιτήσεις της γυναίκας.
● Η γυναίκα που θέλει να μοιάζει στους άντρες, είναι εξίσου δύσμορφη, όπως και ο θηλυπρεπής άντρας.
● Τίποτε άλλο δεν ενθαρρύνει την τεμπελιά τόσο, όσο οι συζητήσεις περί ανέμων και υδάτων.
● Εκείνος που δεν κάνει τίποτα έχει πολλούς βοηθούς.
● Η ζωή έχει μόνο δυο πραγματικές συμφορές: τις τύψεις της συνείδησης και τις αρρώστιες.
● Όσο καλός είναι ο άνθρωπος, τόσο λιγότερο φοβάται το θάνατο.
● Οι άνθρωποι τιμωρούνται όχι για τις αμαρτίες τους, αλλά από τις αμαρτίες τους και αυτή είναι η πιο βαριά και σωστή τιμωρία.
● Μην ακούτε ποτέ αυτούς που κακολογούν τους άλλους και λένε καλά λόγια για σας.
● Κάνοντας καλό σε κάποιον μην ξεχάσεις να τον ευχαριστήσεις.
● Πριν να μιλάμε για τα καταναλωτικά αγαθά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε: είναι άραγε αγαθά τα καταναλωτικά προϊόντα;
● Ας είναι η επιδοκιμασία των ανθρώπων το επακόλουθο της πράξης σου, αλλά όχι ο σκοπός.
● Ο καθένας ονειρεύεται να αλλάξει τον κόσμο, αλλά κανένας δεν έχει σκοπό ν' αλλάξει τον εαυτό του.
● Όταν οι νέοι ενός έθνους είναι συντηρητικοί, έχει χτυπήσει ήδη η πένθιμη καμπάνα του
● Όσο και παράξενο αν φαίνεται: τα πιο σταθερά και ακλόνητα φρονήματα συνήθως είναι και τα πιο επιπόλαια. Οι βαθιές πεποιθήσεις πάντα είναι ευκίνητες.
● Εάν μια φορά λυπηθείς που δε μίλησες, εκατό φορές θα μετανιώσεις πως δεν έμεινες σιωπηλός.
● Όταν μιλάς οι λέξεις πρέπει να είναι καλύτερες από την σιωπή.
● Να σκέφτεσαι θετικά και οι σκέψεις σου θα ωριμάσουν σε καλές πράξεις.
● Όλοι σκέφτονται ν' αλλάξουν τον κόσμο, αλλά κανείς δε σκέφτεται ν' αλλάξει τον εαυτό του.
● Ο ένας σιωπά γιατί δεν έχει να πει τίποτα, ο άλλος, γιατί σκέφτεται.
● Για να μπορείς να δεχθείς τις σκέψεις των άλλων, πρέπει να μην έχεις δικές σου.
● Η γνώση μόνο τότε είναι αληθινή γνώση, όταν αποκτηθεί με την προσπάθεια της δικιά σου σκέψης και όχι τη βοήθεια της μνήμης.
● Στην υπόθεση της πονηριάς ο ανόητος ξεπερνά τον έξυπνο.
● Χωρίς ελληνομάθεια δεν υπάρχει παιδεία.
● Δεν είναι ευτυχία να κάνεις πάντα αυτό που θέλεις, αλλά πάντα να θέλεις εκείνο που κάνεις.
● Την καλή διάθεσή σου πρέπει να δημιουργείς ο ίδιος, την κακή θα την εξασφαλίσουν οι άλλοι.
● Μια από της ιδιότητες του έξυπνου ανθρώπου: υπομονετικά να υποφέρει τις αδυναμίες των ανθρώπων που τον περιβάλλουν.
● Είναι καλό να νιώθεις ντροπή μπροστά στον κόσμο, όμως καλύτερα είναι να ντρέπεσαι μπροστά στον εαυτό σου.
● Ένας από τους πιο κοινούς πειρασμούς ο οποίος όμως οδηγεί στις μεγάλες συμφορές είναι ο πειρασμός των λέξεων: "Όλοι έτσι κάνουν".
● Για την γενναιότητα περισσότερο απ' όλους μιλάει ο δειλός, ενώ για την ευγένεια ο αγενής.
● Η αγοραπωλησία της γης, αυτής που δημιούργησε ο Πλάστης, είναι μια μεγάλη κουταμάρα. Αλλά στον αργυρώνητο αιώνα μας…
● Όλες οι συμφορές των ανθρώπων προέρχονται όχι τόσο απ' αυτό που δεν κάναμε εκείνο που θα έπρεπε να κάνουμε, αλλά απ' αυτό που κάνουμε εκείνο που δε θα έπρεπε να κάνουμε.
● Νομίζουμε πως μας αγαπάνε αφού είμαστε καλοί και δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πως μας αγαπάνε γιατί είναι καλοί αυτοί που μας αγαπάνε.
● Η απλότητα είναι η βασική προϋπόθεση ηθικής ομορφιάς.
● Εκκλησία είναι το όνομα της απάτης με την οποία οι μεν θέλουν να εξουσιάζουν τους δε.
● Το να λες ότι μπορείς να αγαπάς έναν άνθρωπο όλη σου τη ζωή, είναι σαν να λες ότι ένα κερί μπορεί να παραμείνει αναμμένο για το υπόλοιπο της ζωής σου.
● Να παντρεύεσαι όχι από αγάπη, αλλά από συμφέρον, με ελπίδα πως η μελλοντική σύζυγος θα σε βοηθήσει και όχι θα σε εμποδίσει να ζεις μια ανθρώπινη ζωή.
● Τα πλούτη όπως και η κοπριά δε μυρίζει καλά όταν είναι σε μια στοίβα, αλλά όταν είναι σκορπισμένα βελτιώνουν το έδαφος.
● Να περιγράφεις τις ζωές των ανθρώπων, και να διακόψεις της περιγραφή τη στιγμή του γάμου, θα είναι σαν να περιγράφεις ταξίδι ενός ανθρώπου τη στιγμή που ο ταξιδιώτης πέφτει στα χέρια των ληστών.
● Δεν υπάρχει καμία πράξη, η οποία δεν θα καταδικάζεται από κάποιο μέρος της ψυχής.
● Φαίνεται πάντα ότι μας αγαπάνε για αυτό που ήμαστε καλοί, αλλά δεν καταλάβαμε, ότι είναι καλοί αυτοί που μας αγαπάνε.
● Η γνώση ταπεινώνει τους σοφούς, εκπλήσσει τους απλούς και φουσκώνει τον μικρό άνθρωπο.
● Να τελειώσει ένα βιβλίο εκεί που ο ήρωας παντρεύεται είναι το ίδιο σαν ένα βιβλίο για έναν ταξιδιώτη να διακοπεί εκεί που ο ήρωας πέφτει στα χέρια των ληστών.
● Για να ζεις έντιμα, πρέπει να σχιστείς, να μπερδευτείς, να κάνεις λάθη, να αρχίζεις και να εγκαταλείπεις,... Και η αδιαφορία είναι ψυχική ατιμία.
● Οι αναρχικοί έχουν δίκιο σε όλα, αλλά είναι κατάφοροo λάθος να νομίζουν ότι η αναρχία μπορεί να εγκατασταθεί από την επανάσταση. Αναρχία μπορεί να εγκατασταθεί μόνο από το γεγονός ότι θα υπάρχουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι οι οποίοι δεν θα χρειάζονται την προστασία της κυβέρνησης, δε θα χρησιμοποιήσουν τους οργανισμούς που συνδέονται με το κράτος και όλο και περισσότεροι άνθρωποι δεν θα θέλουν να υποστηρίζουν την εξουσία.
● Ηθικός, ενάρετος πολιτικός έχει την ίδια εσωτερική αντίφαση, ως αγνή πόρνη ή ταπεινός ληστής.
● Δεν υπάρχει μεγαλείο εκεί που δεν υπάρχει απλότητα, καλοσύνη και αλήθεια.
● Οι αφορισμοί ίσως είναι η καλύτερη μορφή για την παρουσίαση των φιλοσοφικών κρίσεων.
Έζησε μια περιπετειώδη ζωή κάνοντας διάφορα επαγγέλματα. Τα γραπτά του χαρακτηρίζονται από ένα παράξενο χιούμορ, το παράδοξο που συχνά φτάνει στα όρια του παράλογου και κάποια δόση απαισιοδοξίας.
Ο «εύθυμος» συγγραφέας Μαρκ Τουέϋν έζησε μια τραγική ζωή, όταν οι βλέψεις ενός μεγάλου δημιουργού τον καλούν να ασχοληθεί με σοβαρή λογοτεχνία, η κατανόηση της πραγματικότητας τον τραβάει προς τη σάτιρα, ενώ η δόξα του συγγραφέα τον αναγκάζει να παραμείνει χιουμορίστας.
Τη μεγαλύτερη του επιτυχία ως συγγραφέας ο Τουέϋν χρωστάει στην επιστροφή του στα παιδικά χρόνια, χάρη στο οποίο εμφανίστηκαν τα πιο σπουδαία του βιβλία: « Τομ Σόγιερ», « Η ζωή στη Μισισιπή» και «Οι περιπέτειες του Γέκλμπερη Φιν»
* * *
● Σ' αγαπώ αληθινά … όπως οι δροσοσταλίδες αγαπούν τ' αεράκι, όπως οι μητέρες αγαπούν το πρωτότοκο τους, όπως η μνήμη αγαπά πρόσωπα απ' το παρελθόν, όπως η παλίρροια το φεγγάρι, όπως οι άγγελοι αγαπούν τους αγνούς στην καρδιά.
● Εκείνος που πεθαίνει για την αλήθεια είναι άξιος μεγαλύτερων τιμών από 'κείνον που πεθαίνει για την πατρίδα, γιατί ο ένας πεθαίνει για τη χώρα του, ενώ ο άλλος για όλον τον κόσμο.
● Μερικές φορές ο άνθρωπος που ποτέ δεν είπε ψέματα αρχίζει να κρίνει τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα.
● Ο καλύτερος τρόπος να δίνεις κουράγιο στον εαυτό σου είναι να δίνεις κουράγιο στους άλλους.
● Η σεμνότητα πέθανε, όταν γεννήθηκε η ενδυμασία.
● Κλασικό είναι ένα βιβλίο που ο καθένας θα ήθελε να είχε διαβάσει και κανένας δεν θέλει να διαβάσει.
● Είναι προτιμότερο να αξίζεις τιμές και να μην τις έχεις παρά να τις έχεις και να μην τις αξίζεις.
● Στη ζωή μου έχω περάσει από φρικτές καταστάσεις, μερικές μάλιστα συνέβησαν στην πραγματικότητα.
● Καλοί φίλοι, καλά βιβλία και νυσταλέα συνείδηση: αυτή είναι η ιδανική ζωή.
● Τίποτα δεν εκπλήσσει τόσο όσο το θαύμα, μόνο ίσως η αφέλεια με την οποία δέχεται ο κόσμος αυτό το θαύμα.
● Η βλασφημία δίνει τέτοια ανακούφιση, που ούτε η προσευχή μπορεί να δώσει.
● Καλύτερα να είσαι άξιος τιμής και να μην την έχεις, παρά να την έχεις και να μην είσαι άξιος.
● Μπορώ να ζήσω δυο μήνες με ένα καλό κομπλιμέντο.
● Τώρα τα παλάτια του παραδείσου θερμαίνονται από τα καλοριφέρ που συνδέονται με τους λέβητες της κόλασης. Τα βάσανα των αμαρτωλών επιδεινώνονται από την συνειδητοποίηση πως η φωτιά που τους τρώει, ταυτόχρονα εξασφαλίζει ανέσεις στους τίμιους.
● Όποιος έχει τους ηλιθίους με το μέρος του, έχει και την πλειοψηφία. Θα κυβερνήσει!
● Η δημοσιογραφία συνίσταται στο να αναγγέλλεις ότι κάποιος πέθανε σε εκατομμύρια ανθρώπους που δεν ήξεραν ότι ζούσε.
● Η φήμη είναι καπνός, η δημοτικότητα είναι σύμπτωση. Η μόνη βεβαιότητα είναι η λήθη.
● Η δόξα είναι καπνός, η διασημότητα τυχαία, και το μόνο εγγυημένο πάνω στη γη είναι η λήθη.
● Πολιτισμός είναι ο άνευ ορίων πολλαπλασιασμός άχρηστων αναγκών.
● Εάν εσείς φιλοξενείτε ένα πεινασμένο αδέσποτο σκυλί και του φτιάχνετε μια άνετη ζωή, να είστε σίγουρη ότι δεν πρόκειται να σας δαγκώσει ποτέ. Εδώ είναι η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και σκύλου.
● Μπορώ να διδάξω οποιονδήποτε πώς να πετύχει αυτό που θέλει. Το πρόβλημα είναι πως δεν μπορώ να βρω κανέναν που να ξέρει τι θέλει.
● Δε μ' αρέσει να προβληματίζομαι μεταξύ του παράδεισου και της κόλασης. Βλέπεις, έχω φίλους και στα δύο μέρη.
● Τράπεζα είναι το ίδρυμα που σου δανείζει λεφτά αν μπορείς ν' αποδείξεις ότι δε σου χρειάζονται.
● Η βροντή είναι καλή, η βροντή εντυπωσιάζει, όμως όλη τη δουλειά κάνει ο κεραυνός.
● Ο καλύτερος τρόπος να δίνεις κουράγιο στον εαυτό σου, είναι να ενθαρρύνεις κάποιον.
● Τι πρέπει να κάνουμε με τον άνθρωπο που πρώτος γιόρτασε τα γενέθλιά του; Να τον σκοτώσεις, λίγο είναι.
● Κάποτε ήταν καλό ξενοδοχείο, αλλά και εγώ κάποτε ήμουν καλό αγόρι.
● Εάν βλέπετε πως είστε με το μέρος της πλειοψηφίας, αυτό είναι μια ισχυρή ένδειξη ότι πρέπει ν' αλλάξετε.
● Ο θυμός είναι ένα οξύ που κάνει περισσότερη ζημιά στο δοχείο που το περιέχει, παρά σε οτιδήποτε χύνεται.
● Η ζωή θα ήταν πολύ πιο ευτυχισμένη, εάν θα γεννιόμασταν ογδοντάχρονοι και σιγά σιγά φτάναμε στα δεκαοχτώ.
● Καλοσύνη: η γλώσσα που ακούν οι κωφοί και βλέπουν οι τυφλοί.
● Εξήντα χρόνια πριν ο «αισιόδοξος» και ο «βλάκας» δεν ήταν συνώνυμα.
● Χρειάζομαι πάνω από τρεις εβδομάδες για να ετοιμάσω μια αυθόρμητη ομιλία.
● Ποτέ δεν επέτρεψα την κρατική εκπαίδευση να εμποδίζει την μόρφωσή μου.
● Πίστη είναι να πιστεύεις σε αυτό που ξέρεις πως δεν είναι αλήθεια.
● Έχεις ταλέντο; Θα μείνεις μόνος.
● Το πρόβλημα της αριστεράς είναι ότι οι περισσότεροι που έγιναν κομμουνιστές το διάλεξαν από μίσος για τους πλούσιους και όχι από αγάπη για τους φτωχούς.
● Ένα ψέμα μπορεί να έχει κάνει το γύρο του κόσμου, όσο η αλήθεια βάζει ακόμη τα παπούτσια της.
● Όλα τα πολιτικά κόμματα τελικά πεθαίνουν, πνίγοντας από τα ψέματά τους
● Η δόξα είναι καπνός, η επιτυχία είναι τυχαίο γεγονός! Το μόνο αξιόπιστο πράγμα εδώ στη γη είναι η αφάνεια.
● Οι σωστές λέξεις μπορούν να επιδράσουν, αλλά τίποτα δεν επιδρά τόσο αποτελεσματικά, όπως η εγκρατής παύση.
● Τα ρούχα κάνουν τον άνθρωπο. Οι γυμνοί άνθρωποι έχουν μικρή ή μηδαμινή επιρροή στην κοινωνία.
Η φτώχια και η ανάγκη τον προέτρεψαν να γράφει χιουμοριστικά διηγήματα, ανέκδοτα, πνευματώδη άρθρα στα φτηνά χιουμοριστικά περιοδικά.
Η αληθινή αναγνώριση ήρθε στον ακόμη νέο Τσέχοφ ύστερα από την δημοσίευση της νουβέλας "Η
στέπα". Συνήθως πίσω από τη χιουμοριστική πλοκή βρισκόταν η οδυνηρή αντίληψη του Τσέχοφ για τη ζωή.
Ο προβληματισμός, ο πόνος του συγγραφέα για την ανάξια ζωή του ανθρώπου προκάλεσαν ηθική κρίση διάρκειας περίπου δύο ετών. Αυτή η περίοδος είχε μεγάλη σημασία για την διαμόρφωση μελλοντικού κορυφαίου δραματουργού. Παρ' όλο που ήταν ουσιαστική η επίδραση πάνω του των ηθικών αντιλήψεων του Τολστόι, ο Τσέχοφ δε προσχώρησε σε κάποια ομάδα ή κίνημα ούτε φιλελεύθερο, ούτε συντηρητικό, γιατί
είχε μια πεποίθηση.
Η αγάπη μου για τον Τσέχοφ ως συγγραφέα απέκτησε πιο μεγάλη διάσταση, όταν διάβασα για
την βασική του πεποίθηση για τη ζωή, ως ανθρώπου.
Αυτή η πεποίθηση μου (και η πεποίθηση του) που διαμορφώθηκε στα 48 μου χρόνια λέει, ότι
για την θεραπεία των κοινωνικών πληγών χρειάζονται
προσωπικές προσπάθειες και όχι οργανωμένη δράση.
Αυτή η πεποίθηση έσπρωξε τον Τσέχοφ σ' ένα ταξίδι
μήκους 14 χιλιάδες χιλιόμετρα, στην άλλη άκρη της Ρωσίας, στο νησί Σαχαλίν, όπου εξορισμένοι ζούσαν οι κατάδικοι των κάτεργων. Στην επιστροφή έγραψε ένα βιβλίο-έκθεση, για την ζωή των κατάδικων, που είχε μεγάλη επιτυχία.
Ύστερα από το ταξίδι στο Σαχαλίν ο Τσέχοφ ασχολήθηκε με φιλανθρωπική δράση: θεράπευσε χωρίς αμοιβή τους αγρότες της περιοχής, βοηθούσε τους πεινασμένους, έχτιζε σχολεία για τους φτωχούς. Σταμάτησε την ανθρωπιστική του δράση μόνο λόγω της κλονισμένης υγείας του.
Πέθανε 44 ετών από φυματίωση.
Τα ρεπερτόρια των μεγαλύτερων θεάτρων του κόσμου ακόμη περιέχουν τα θεατρικά του έργα: "Ιβανόφ", "Ο
γλάρος", "Θείος Βάνιας", "Οι τρεις αδελφές", "Βυσσυνόκυπος" και άλλα.
* * *
● Η αγάπη, η φιλία και ο σεβασμός δεν συνδέουν τους ανθρώπους τόσο, όσο το κοινό μίσος απέναντι σε κάτι.
● Στον άνθρωπο όλα πρέπει να είναι ωραία: και το πρόσωπο, και η ενδυμασία, και η ψυχή, και οι σκέψεις.
● Δεν υπάρχει άνθρωπος όσο και τέρας και να είναι που να μη βρει το ταίρι του, και δεν υπάρχει καμιά ανοησία που να μη βρει τον αντίστοιχο αναγνώστη.
● Ο άνθρωπος αγαπά να μιλάει για τις ασθένειές του, ενώ είναι το πιο ανιαρό θέμα στη ζωή του.
● Ο νέος πόνος πάντα μειώνει τον παλιό. Πατήστε την ουρά της γάτας η οποία πάσχει από τα δόντια της και αμέσως θα νιώσει ανακούφιση.
● Ο καλός άνθρωπος μπορεί να έχει τύψεις απέναντι και στο σκυλί.
● Για έναν διανοούμενο άνθρωπο είναι εξ ίσου απρεπές να μιλάει για κάποιον με κακά λόγια, όπως και η ανικανότητα να διαβάζει και να γράφει.
● Συμβουλή στον συγγραφέα: δώσε ελευθερία στην φαντασία σου, αλλά μάζεψε την πένα σου.
● Ν' αποφεύγεις την λεπτότητα στη γλώσσα. Η γλώσσα πρέπει πάντα να έχει την κομψότητα της απλότητας.
● Το πανεπιστήμιο δίνει τις δυνατότητες να εξελίσσονται όλες οι ιδιότητες, μεταξύ των οποίων και η ανοησία.
● Η αφηγηματική μορφή είναι η νόμιμη σύζυγος, αλλά η δραματική μορφή είναι η εντυπωσιακή, θορυβώδη, θρασύτατη και κουραστική ερωμένη.
● Εκείνος που δεν ξέρει να κατακτήσει με την καλοσύνη, δε θα κατακτήσει και με τη δύναμη.
● Εκείνος που γνώρισε την ηδονή της δημιουργικότητας δεν ενδιαφέρεται για τις άλλου είδους ηδονές.
● Η τέχνη να γράφεις είναι η τέχνη να συντομεύεις.
● Ναι, μάλιστα ο θάνατος φοβίζει, αλλά η κατανοήσει πως θα ζεις πάντα θα ήταν πιο τρομερή.
● Η ψείρα τρώει τα φυτά, η σκουριά το σίδερο, αλλά η ψευτιά την ψυχή.
● Ο έξυπνος θέλει να μάθει, αλλά ο ανόητος να μαθαίνει τους άλλους.
● Εάν θέλεις να γίνεις αισιόδοξος άνθρωπος και να καταλαβαίνεις τη ζωή, τότε πάψε να πιστέψεις σ' αυτά που λένε και γράφουν, αλλά να παρατηρήσεις και να αναλύσεις μόνος σου.
● Τους ανθρώπους δεν συνδέει τόσο η φιλία και η αγάπη, όσο το μίσος για κάτι.
● Εάν θέλεις να γίνεις ένας αισιόδοξος άνθρωπος και να καταλάβεις τη ζωή, τότε πάψε να πιστεύεις σ' αυτά που λένε και γράφουν, αλλά να παρατηρήσεις και να αναλύσεις.
● Αν σηκωθήκατε από το τραπέζι πεινασμένος τότε φάγατε, αν σηκωθήκατε χορτασμένος τότε παραφάγατε, αν φάγετε πολύ τότε δηλητηριαστήκατε.
● Λένε πως στο τέλος η αλήθεια θα θριαμβεύσει, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια.
● Η άπιστη γυναίκα είναι σαν μια κρύα μπριζόλα την οποία δε θέλεις ούτε να αγγίζεις, γιατί κάποιος την ήδη κρατούσε στα χέρια του και είναι δαγκωμένη.
● Παρατήρησα πως οι άνδρες που παντρεύτηκαν παύουν να έχουν περιέργεια.
● Όταν εμφανίζονται τα παιδιά, τότε άνετα δικαιολογούμε: την συμβατικότητα, τον μικροαστισμό, την ανεντιμότητα, την απατεωνιά, με λέξεις «Πρέπει να φροντίσω τα παιδιά μου».
● Ο όμορφος, καθαρός και ταλαντούχος άνθρωπος σ’ αυτήν την βρωμοκοινωνία δεν μπορεί να μείνει αμόλυντος.
● Όποιος φοβάται τη μοναξιά, δεν πρέπει να παντρεύεται.
● Στον δικό μου συζυγικό ουρανό θα ήθελα μια σελήνη που θα την έβλεπα όχι κάθε μέρα.
● Οι ευτυχισμένοι και χαρούμενοι άνθρωποι είναι οι πιο κουραστικοί και βαρετοί άνθρωποι.
● Για την θεραπεία των κοινωνικών πληγών χρειάζονται προσωπικές προσπάθειες και όχι οργανωμένη δράση.
Χωρίς αμφιβολία, ο Σερ Γουίνστον Τσώρτσιλ ήταν ένα από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του 19ου & 20ου αιώνα. Υπήρξε στρατιώτης στη νιότη του, έξοχος δημοσιογράφος, ασυνήθιστος πολιτικός, μέγας στρατηλάτης και πρωθυπουργός, δηλαδή ένας "καλός πολιτικός", όσο μπορεί να είναι καλός ο άνθρωπος που ασχολείται με την πολιτική. Υπήρξε ένας προφήτης της εποχής του. Πέθανε στην ηλικία των 90 χρόνων και κηδεύτηκε επίσημα, μετά από μια ζωή αφιερωμένη στην υπηρεσία της πατρίδας του.
Μόνο δυο επίκαιρες απόψεις του:
«Μια εκφυλισμένη σεξουαλικότητα στερεί από αυτή τη ζωή την γοητεία και την λεπτότητά της, δίπλα στην αξιοπρέπεια και την ιερότητά της. Το γεγονός ότι στον μωαμεθανικό νόμο η κάθε γυναίκα οφείλει να ανήκει σε κάποιον άνδρα ως απόλυτη περιουσία του, είτε ως τέκνο, σύζυγος ή ως παλλακίδα, ασφαλώς θα καθυστερεί την οριστική εξόντωση της σκλαβιάς, μέχρις ότου η πίστη στο Ισλάμ παύσει να είναι μια μεγάλη δύναμη στον κόσμο».
«Ο μωαμεθανισμός έχει κιόλας εξαπλωθεί στην κεντρική Αφρική, μαζεύοντας άφοβους πολεμιστές σε κάθε βήμα και εάν δεν έβρισκε ο Χριστιανισμός καταφύγιο στα δυνατά μπράτσα της επιστήμης…»
* * *
● Εάν η αλήθεια είναι πολύπλευρη, το ψέμα είναι πολύφωνο.
● Φανατικός είναι ο άνθρωπος που δεν αλλάζει γνώμη, αλλά ούτε και θέμα συζήτησης.
● Αυτός ο άνθρωπος έχει όλες τις αρετές που απεχθάνομαι και κανένα από τα βίτσια που θαυμάζω.
● Ο μόνος οδηγός του ανθρώπου είναι η συνείδησή του. Η μόνη ασπίδα της μνήμης του είναι η ευθύτητα κι η ειλικρίνεια των πράξεών του.
● Όλοι όσοι τον ήξεραν, τον αγαπούσαν. Αυτό το τελευταίο όμως, είναι αμφίβολο προσόν.
● Το βασικό μειονέκτημα του καπιταλισμού: η άνιση κατανομή των αγαθών. Το βασικό πλεονέκτημα του σοσιαλισμού: η ίσια κατανομή των στερήσεων.
● Ο σοσιαλισμός εισήγαγε την ιδέα ότι το να έχεις κέρδη είναι ντροπή. Για μένα η πραγματική ντροπή είναι να έχεις ζημιές.
● Δεν έχω να σας προσφέρω παρά αίμα, μόχθο, δάκρυα και ιδρώτα.
( πρωθυπουργικός λόγος)
● Πολιτική είναι η ικανότητα να παρουσιάζεις σήμερα τι θα γίνει αύριο και να εξηγείς αύριο γιατί δεν έγινε.
● Μπορούμε να τον περιγράψουμε καλύτερα σαν ένα ρήτορα, που προτού σηκωθεί δεν ξέρει τι πρόκειται να πει, όσο μιλάει δεν ξέρει τι λέει, και αφού καθίσει δεν ξέρει τι είπε.
● Μερικοί έχουν το χάρισμα να συμπιέζουν μια τεράστια ποσότητα λέξεων στην πιο ελάχιστη ποσότητα σκέψης.
● Ειρηνοποιός είναι αυτός που τρέφοντας έναν κροκόδειλο, νομίζει ότι θα φαγωθεί τελευταίος.
● Η επιτυχία είναι βάδισμα από την αποτυχία σε αποτυχία, χωρίς να χάνεις ενθουσιασμό.
● Ο απαισιόδοξος βλέπει δυσκολίες σε κάθε ευκαιρία και ο αισιόδοξος βλέπει ευκαιρίες σε κάθε δυσκολία.
● Εάν νέος δεν ήσουν ριζοσπάστης, τότε δεν έχεις καρδιά.
Εάν ώριμος δεν έγινες συντηρητικός, τότε δεν έχεις μυαλό.
● Τα μεγαλύτερα ψέματα λέγονται πριν από ένα γάμο, κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, μετά από ένα κυνήγι και κατά ενός κυνηγιού ψήφων.
● Στην ήττα: περιφρόνηση. Στη νίκη: μεγαλοψυχία.
● Η επιτυχία είναι μια ικανότητα μη χάνοντας τον ενθουσιασμό σου, να πας από την μια αποτυχία στην άλλη.
● Είναι πιο εύκολο να κυβερνάς ένα έθνος, παρά να ανατρέφεις τέσσερα παιδιά.
● Το εγγενές χαρακτηριστικό του καπιταλισμού είναι ο άνισος καταμερισμός του πλούτου. Η εγγενής ιδιότητα του κομμουνισμού είναι ο ίσος καταμερισμός της μιζέριας.
● "Χωρίς σχόλια" - η τέλεια έκφραση! Εγώ πάντα της χρησιμοποιώ.
● Οι κομμουνιστές διεξάγουν ατέλειωτο πόλεμο ενάντια στον πολιτισμό, προκειμένου να καταστρέψουν όλα τα όργανα της εξουσίας, όλες τις κυβερνήσεις, όλα τα κράτη στον κόσμο. Επιδιώκουν να δημιουργήσουν μια διεθνή συμμαχία ζητιάνων, εγκληματιών, ανίκανων, επαναστατών, άρρωστων, βλάκων και ανόητων, που θα πρέπει να καλύπτει ολόκληρο τον κόσμο.
