HOME

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

Μιχαήλ Λέρμοντοφ

1814 – 1841

       Δεν μπορούσε και δεν ήθελε να κρύψει τη γνώμη του, τα αισθήματά του, ήταν εύπιστος και απρόσεκτος. Περισσότερο, από την ανοιχτή κακία των εχθρών, τον πλήγωσε η φαρμακερή συκοφαντία των φίλων. Το αίσθημα της μοναξιάς, της απομόνωσης, μες στο βασίλειο της αυθαιρεσίας και του σκότους, ήταν για εκείνον αναπόφευκτο και έδινε στην ποίησή του μια τραγική νότα.

Ηράκλι Αντρόνικοφ

Να δυσπιστείς ... 
Τρεις φοίνικες 
Προσευχή
Μονοτονία
Αποσπάσματα
Στον σκοτεινό βορά
Πατρίδα
 

Не верь, не верь себе, мечтатель молодой,
Как язвы, бойся вдохновенья...
Оно - тяжелый бред души твоей больной
Иль пленной мысли раздраженье.
В нем признака небес напрасно не ищи:
То кровь кипит, то сил избыток!
Скорее жизнь свою в забавах истощи,
Разлей отравленный напиток!

Случится ли тебе в заветный, чудный миг
Отрыть в душе давно безмолвной
Еще неведомый и девственный родник,
Простых и сладких звуков полный, -
Не вслушивайся в них, не предавайся им,
Набрось на них покров забвенья:
Стихом размеренным и словом ледяным
Не передашь ты их значенья.

Закрадется ль печаль в тайник души твоей,
Зайдет ли страсть с грозой и вьюгой, -
Не выходи тогда на шумный пир людей
С своею бешеной подругой;
Не унижай себя. Стыдися торговать
То гневом, то тоской послушной,
И гной душевных ран надменно выставлять
На диво черни простодушной.

Какое дело нам, страдал ты или нет?
На что' нам знать твои волненья,
Надежды глупые первоначальных лет,
Рассудка злые сожаленья?
Взгляни: перед тобой играючи идет
Толпа дорогою привычной;
На лицах праздничных чуть виден след забот,
Слезы не встретишь неприличной.

А между тем из них едва ли есть один,
Тяжелой пыткой не измятый,
До преждевременных добравшийся морщин
Без преступленья иль утраты!..
Поверь: для них смешон твой плач и твой укор,
С своим напевом заученным,
Как разрумяненный трагический актер,
Махающий мечом картонным...

Να δυσπιστείς με τον εαυτό σου ποιητή
Την έμπνευση ν’ αποφεύγεις σαν πανούκλα,
Είναι το παραλήρημα ψυχής αρρωστημένης
Και η οργή της σκέψης αιχμαλωτισμένης.
Εκεί το γνώρισμα των ουρανών μάταια μην αναζητάς,
Είναι του αίματος βρασμός, της δύναμης πληθώρα.
Κάλιο την ζωηράδα σου σε έγνοιες να σπαταλάς
Να χύσεις χάμου το ποτό τοξικοφόρο!

Αν θα συμβεί σε μια θαυμάσια στιγμή,
Και η ψυχή σου — από καιρό σιωπηλή — θ’ ακούσει
Μια θεϊκή και ανεξήγητη φωνή,
Ήχους ασύνθετους γλυκούς γεμάτη,
Μην αφουγκράζεσαι , μην επιδίδεσαι σ’ αυτούς.
Να ρίξεις πάνω τους το κάλυμμα της λήθης,
Γιατί με στίχους ρυθμικούς και λόγο παγερό,
Δεν είναι δυνατόν τη σημασία τους να αποδίδεις

Αν γεννηθεί η θλίψη στον κρυψώνα της καρδιάς σου,
Αν έρχεται το πάθος αχαλίνωτο με αστραπή και μπόρα,
Μη βγαίνεις για το γλέντι θορυβώδη των ανθρώπων ,
Με φίλη σου παράφορη και αιμοβόρα
Μην ταπεινώνεσαι, ντροπή σου να πουλάς
Οργή με λύπη και βαθιά οδύνη!
Και το απόστημα των ψυχικών πληγών να δείχνεις
Στον όχλο απαθής που δεν κατέχει ελεημοσύνη.

Καθόλου δεν τους αφορά γιατί και πόσο υποφέρεις
Γιατί να ξέρουνε τις αγωνίες σου και τις αθέμιτες σου σχέσεις,
Για τις ανόητες ελπίδες των χρόνων  των νεανικών 
Και του μυαλού τις πονηρές προθέσεις;
Κοίτα: μπροστά σου πλήθος ζωηρό περνά,
Κρατά το δρόμο το συνηθισμένο,
Τα πρόσωπά τους γελαστά, αμέριμνα,
Αδύνατον να βλέπεις μάτι δακρυσμένο.

Στο μεταξύ, είναι απίθανο να βρεις κανένα
Απ’ τη μαρτυρική ζωή μη χτυπημένο,
Που έζησε μέχρι παράκαιρων ρυτίδων,
Χωρίς κάποιο κακούργημα, χαμούς, με βίο στερημένο.
Πίστεψέ με, τους διασκεδάζουν οι δικοί σου στεναγμοί
Κι ο λόγος σου, ο φλογερός , με ύφος.
Είσαι σαν τραγικός ηθοποιός φτιασιδωμένος
Που άτεχνα κουνά, απ’ το καρτόνι το ξίφος.

В песчаных степях аравийской земли
Три гордые пальмы высоко росли.
Родник между ними из почвы бесплодной,
Журча, пробивался волною холодной,
Хранимый, под сенью зеленых листов,
От знойных лучей и летучих песков.

И многие годы неслышно прошли;
Но странник усталый из чуждой земли
Пылающей грудью ко влаге студеной
Еще не склонялся под кущей зеленой,
И стали уж сохнуть от знойных лучей
Роскошные листья и звучный ручей.

И стали три пальмы на бога роптать:
"На то ль мы родились, чтоб здесь увядать?
Без пользы в пустыне росли и цвели мы,
Колеблемы вихрем и зноем палимы,
Ничей благосклонный не радуя взор?..
Не прав твой, о небо, святой приговор!"

И только замолкли - в дали голубой
Столбом уж крутился песок золотой,
Звонком раздавались нестройные звуки,
Пестрели коврами покрытые вьюки,
И шел, колыхаясь, как в море челнок,
Верблюд за верблюдом, взрывая песок.

Мотаясь, висели меж твердых горбов
Узорные полы походных шатров;
Их смуглые ручки порой подымали,
И черные очи оттуда сверкали...
И, стан худощавый к луке наклоня,
Араб горячил вороного коня.

И конь на дыбы подымался порой,
И прыгал, как барс, пораженный стрелой;
И белой одежды красивые складки
По плечам фариса вились в беспорядке;
И с криком и свистом несясь по песку,
Бросал и ловил он копье на скаку.

Вот к пальмам подходит, шумя, караван:
В тени их веселый раскинулся стан.
Кувшины звуча налилися водою,
И, гордо кивая махровой главою,
Приветствуют пальмы нежданных гостей,
И щедро их поит студеный ручей.

Но только что сумрак на землю упал,
По корням упругим топор застучал,
И пали без жизни питомцы столетий!
Одежду их сорвали малые дети.
Изрублены были тела их потом,
И медленно жгли до утра их огнем.

Когда же на запад умчался туман,
Урочный свой путь совершал караван;
И следом печальный на почве бесплодной
Виднелся лишь пепел седой и холодный;
И солнце остатки сухие дожгло,
А ветром их в степи потом разнесло.

И ныне все дико и пусто кругом -
Не шепчутся листья с гремучим ключом:
Напрасно пророка о тени он просит -
Его лишь песок раскаленный заносит
Да коршун хохлатый, степной нелюдим,
Добычу терзает и щиплет над ним.

Στης Αραβίας της ερήμου την απλωσιά
Τρεις φοίνικες υψώθηκαν με την περήφανη κορμοστασιά
Ανάμεσά τους κελαρύζοντας από τη γη στεγνή
Ανάβλυζε μια κρήνη κρυσταλλένια, δροσερή.
Προστατευόμενη από τη φυλλωσιά την πράσινων,
Από τον καυτερό ήλιο και την άμμο χρυσοκόκκινη.

Αθόρυβα τα χρόνια τα αχόρταγα κυλούσανε,
Όμως προσκυνητές καθόλου δεν περνούσανε,
Για να γευτούν το κρύο το νερό ανάβρας της μικρής,
Και ν’ απολαύσουν τη δροσιά της σκιάς της ελαφρύς.
Άρχισαν να ξεραίνονται από τον ήλιο καυτερό
Τα φύλλα μεγαλοπρεπή και το ρυάκι ηχηρό.

Κι άρχισαν στον Θεό οι φοίνικες να παραπονιούνται:
Για πιο σκοπό τα δέντρα , τα φυτά γεννιούνται;
Για να μαραίνονται χωρίς κανένα όφελος στην ερημιά;
Αυτή είναι η μοίρα μας και η κληρονομιά;
Να μη χαρεί κανενός η ματιά ευνοϊκή;
Τότε δεν είναι δίκαιη, ω! Ύψιστε η κρίση σου ιερή!

Και μόλις να μιλάνε έπαψαν, αποκοντά
Σαν στήλη στροβιλιζόταν η άμμος στον ορίζοντα,
Των κουδουνιών ακούγονταν συγκεχυμένοι ήχοι
Και ήταν ήδη ορατή της πρώτης κάμηλος η ράχη.
Έρχονταν κυματίζοντας, σαν βάρκες μες το πέλαγο
Η κάμηλος πις’ απ’ την κάμηλο και δίπλα τους τα άλογα.

Κουνώντας κρέμονταν μέσα στις υψηλές καμπούρες, βαθμηδόν
Οι άκρες ξομπλιαστές των κινητών σκηνών.
Καμιά φορά τους σήκωνε μελαχρινό χεράκι,
Και μάτια παιχνιδιάρικα άστραφταν στο μουτράκι
Και το ξερακιανό κορμί του σκύβοντας ελαφρά,
Ο Άραβας ερέθιζε τον καθαρόαιμο καρά.

Ενίοτε, στα πισινά τα πόδια σηκωνόταν χτυπημένος
Κι αναπηδούσε ζωηρά σαν τίγρης πληγωμένος.
Των άσπρων ρούχων οι όμορφες πτυχές
Κρέμονταν απ’ τους ώμους του νομάδα με άτακτες γραμμές.
Και κάλπαζε σφυρίζοντας σαν σφαίρα
Εκτόξευσε και έπιανε το δόρυ στον αέρα

Να που στα φοινικόδεντρα πλησίασε το καραβάνι για ραχάτι,
Στη σκιά τους στήθηκε η κατασκήνωση κεφάτη.
Γεμίσανε οι στάμνες ηχηρά με δροσερό νερό,
Και σκύβοντας περήφανα το μαλλιαρό ξερό,
Το τρίο των φοινικιών τους επισκέπτες επιθυμητούς καλωσορίζει,
Και το ρυάκι γάργαρο τους γενναιόδωρα ποτίζει.

Μα μόλις να σουρουπώνει άρχισε, ησύχασε ο σαματάς,
Πάνω σε ρίζες χτύπησε ο ανελέητος μπαλτάς,
Και έπεσαν ολόνεκρα τα θρέμματα αιώνων
Και τη στολή τους έσχισαν τα άτακτα παιδιά των ξένων.
Μετά κομμάτιασαν τα πτώματά τους άγρια, γοργά
Και μέχρι το πρωί τα έκαιγαν σιγά σιγά.

Κι όταν στη δύση έφυγε η καταχνιά,
Το καραβάνι θορυβώδες σήκωσε τα πανιά,
Και σαν σημάδι πένθιμο στη γη αμμουδερή,
Μονάχα έμεινε η τέφρα γκρίζα και ψυχρή.
Ο ήλιος τα υπόλοιπα ξερά κατάκαψε,
Κι ο άνεμος μετά παντού τα σκόρπισε.

Τώρα ολόγυρα κυριαρχεί η ερημιά,
Άλλο δεν ψιθυρίζουν , τα φύλλα και η κρουνιά.
Τον ουρανό μάταια ικετεύει το πηγάδι για τη σκιά,
Μονάχα το σκεπάζει η άμμος πυρωμένη χωρίς σπλαχνιά.
Κι ο κίρκος της ερήμου το αγρίμι
Δίπλα μαδάει και σχίζει το ψοφίμι.

В минуту жизни трудную
Теснится ль в сердце грусть:
Одну молитву чудную
Твержу я наизусть.

Есть сила благодатная
В созвучье слов живых,
И дышит непонятная,
Святая прелесть в них.

С души как бремя скатится,
Сомненье далеко -
И верится, и плачется,
И так легко, легко...

Σε μια στιγμή ζωής, στιγμή απελπισίας,
Όταν γεμίζει την καρδιά μου πόνος και καημός,
Μια προσευχή απλή και θαυμαστή
Απ’ έξω ξαναλέω καθημερινώς.

Υπάρχει δύναμη ευλογημένη
Στο δέσιμο των λόγων ζωντανών
Και αναπνέει από μέσα τους,
Μια γοητεία ανεξήγητη ήχων θεϊκών.

Το βάρος πέφτει από πάνω μου,
Η στενοχώρια φεύγει πιο μακριά,
Πιστεύω, κλαίω, χαίρομαι
Και νιώθω την ψυχή μου ελαφριά.

И скучно и грустно, и некому руку подать
В минуту душевной невзгоды...
Желанья!.. что пользы напрасно и вечно желать?..
А годы проходят - всё лучшие годы!

Любить... но кого же?.. на время - не стоит труда,
А вечно любить невозможно.
В себя ли заглянешь? - там прошлого нет и следа:
И радость, и муки, и всё там ничтожно...

Что страсти? - ведь рано иль поздно их сладкий недуг
Исчезнет при сова рассудка;
И жизнь, как посмотришь с холодным вниманьем вокруг, -
Такая пустая и глупая штука...

Αισθάνομαι βαθιά μονοτονία, και δεν έχω σε ποιόν ν’ ανοίξω την καρδιά μου,
Την ώρα που κατέχομαι από οδύνη ψυχική.
Όνειρα!.. Τι τ’ όφελος, μάταια συνεχώς να λαχταράς,
Αλλά τα χρόνια τρέχουν, τρέχουν μη επιεική.

Ν’ αγαπάς .., μα ποιά; Προσωρινά , αξίζει άραγε τον κόπο;
Αλλά αδύνατον ν’ αγαπάς διαρκώς.
Αν μέσα σου θα ρίξεις μια ματιά, θα δεις την ερημιά
Τα βάσανα και οι χαρές , είναι όλα εκεί ασήμαντα και τιποτένια.

Τα πάθη;.. Μα η φαρμακερή τους γλύκα αργά ή γρήγορα,
Κατά τη σκέψη λογική θα εξαφανισθεί,
Και η ζωή , αν θα κοιτάξεις με βλέμμα ήρεμο, ψυχρό,
Θα δείς, πως είναι ένα πικρό και άνοστο αστείο.

Την τέφρα μας με αυστηρότητα του δικαστή και του πολίτη
θα την προσβάλλει ο απόγονος με στίχους περιφρονητικούς, 
γεμάτους χλευασμό πικρό του εξαπατημένου γιου
ενάντια στον κατασπάταλο κι ανεύθυνο πατέρα.