Αν… (№1)

Αν να κρατάς μπορείς το λογικό σου όταν γύρο σου όλοι
το ‘ χουνε χαμένο και ρίχνουνε γι’ αυτό το φταίξιμο σε σένα,
Αν να εμπιστεύεσαι μπορείς τον εαυτό σου,
όταν για σένα αμφιβάλλουν όλοι, αλλά να βρίσκεις ελαφρυντικά ακόμα
και για την αμφιβολία τους αυτή,
Αν να προσμένεις το μπορείς δίχως από την προσμονή ετούτη ν’ αποσταίνεις,
ή Αν και σε συκοφαντούν εσύ να μη βυθίζεσαι στο ψέμα,
ή Αν και σε μισούν το μίσος μέσα σου να μην αφήσεις να φουντώνει,
κι ωστόσο να μην δείχνεσαι πάρα πολύ καλός κι ούτε με πάρα πολλή σοφία να μιλάς,

Αν να ονειρεύεσαι μπορείς δίχως το όνειρο να κάνεις δάσκαλό σου,
Αν να στοχάζεσαι μπορείς δίχως να κάνεις το στοχασμό σκοπό σου,
Αν το μπορείς το Θρίαμβο και την Καταστροφή να αντικρίσεις
και σε αυτούς τους δυο αγύρτες όμοια να φερθείς,
Αν να ακούς αντέχεις την αλήθεια που εσύ είχες ειπωμένη
από πανούργους νοθευμένη ώστε παγίδα για τους άμυαλους να γίνει,
ή να θεωρείς όλα αυτά οπού ‘χεις της ζωή σου αφιερώσει, τσακισμένα,
και πάλι ν’ αρχινάς να τα στυλώνεις με εργαλεία φαγωμένα,

Αν να στοιβάζεις το μπορείς σ’ ένα σωρό όλα εκείνα που ‘χεις κερδισμένα.
Και όλα να τα παίξεις κορόνα γράμματα μεμιάς,
και να χάσεις, και κείθε που έχεις ξεκινήσει πάλι ν’ αρχινήσεις
κι ούτε μπορείς καρδιά και νεύρα και μυώνες ν’ αναγκάσεις
πάλι να σου δουλέψουνε κι ας είναι από καιρό αφανισμένα,
κι έτσι ολόρθος να κρατιέσαι μόλο που τίποτα
δε έχει μέσα σου απομείνει
εξόν από τη θέληση που τους μηνά: «Βαστάτε!»

Αν να μιλάς μπορείς με το λαό κι ωστόσο να κρατάς την αρετή σου,
με βασιλιάδες όντας μη χάνοντας το απλό το φέρσιμό σου,
Αν μήτε εχθροί μήτε και φίλοι ακριβοί μπορούν να σε πληγώσουν,
Αν όλοι οι άνθρωποι σε λογαριάζουν, όμως πάρα πολύ κανένας,
Αν το μπορείς την ώρα που ο θυμός σου θέλει να ξεσπάσει να κρατηθείς νηφάλιος
και την γαλήνη σου την πρώτη να ξαναβρείς, δικιά σου τότε θα ‘ ναι η Γη
κι όλα εκείνα πλου κατέχει, και – ό,τι αξίζει πιο πολύ-
Άντρας σωστός τότε θε να ‘σαι, γιε μου!

                         Αν...(№2)

Αν μπορείς να κρατάς τα λογικά σου όταν όλοι γύρω σου χάνουν
τα δικά τους και ρίχνουν το φταίξιμο σε σένα.
Αν μπορείς να εμπιστευθείς τον εαυτό σου όταν όλοι αμφιβάλλουν για σένα,
αλλά συγχωρείς και την αμφιβολία τους.
Αν μπορείς να περιμένεις και να μην σε κουράζει η αναμονή, ή όταν λένε
ψέματα για σένα να ην ανακατεύεσαι με τα ψέματα, ή όταν σε μισούν
μην αφήνεις να περάσει το μίσος και μ’ όλα αυτά, να μην δείχνεις
υπερβολικά καλός ούτε τον έξυπνο να κάνεις.

Αν μπορείς να ονειρεύεσαι και να μην κάνεις αφέντη σου τα όνειρα.
Αν μπορείς να σκέφτεσαι και να μην κάνεις στόχους τις σκέψεις σου.
Αν συναντήσεις το Θρίαμβο και την Καταστροφή και μπορέσεις
να φερθείς στους δύο απατεώνες με τον ίδιο τρόπο.
Αν μπορείς ν’ αντέξεις την αλήθεια των λόγων σου διαστρεβλωμένη
από απατεώνες για να κάνουν παγίδα για χαζούς,
ή να βλέπεις σε όσα έδωσες τη ζωή σου σπασμένα,
και να σκύψεις να τα ξαναχτίσεις με φθαρμένα εργαλεία.

Αν μπορείς να κάνεις ένα σωρό απ’ όλα σου τα κέρδη και να τα ρισκάρεις
μ’ ένα «κορόνα-γράμματα» και χάσεις και να ξαναρχίσεις πάλι απ’ την αρχή
και να μην πεις ούτε αυτά που έχασες.
Αν μπορείς να επιβάλλεις στη καρδιά, το θάρρος και τα νεύρα σου
να σε υπηρετούν πολύ μετά, αφότου έχουν φύγει, και έτσι να κρατιούνται,
όταν δεν υπάρχει τίποτε άλλο μέσα σου εκτός από τη θέλησή σου
που τους λέει: «ΚΡΑΤΗΘΕΙΤΕ».

Αν μπορείς να μιλάς με το πλήθος και να κρατάς την αρετή σου η να περπατάς
με βασιλιάδες χωρίς να χάνεις την ταπεινή επαφή σου.
Αν ούτε οι εχθροί ούτε οι αγαπητοί φίλοι σου μπορούν να σε πονέσουν.
Αν όλοι μετράνε για σένα, αλλά κανένας πιο πολύ απ’ όσο πρέπει,
Αν μπορείς να γεμίσεις το άτεγκτο λεπτό με τρέξιμο αξίας
εξήντα δευτερόλεπτων.
Δικιά σου είναι η Γη και ότι έχει επάνω της.
Και – το σημαντικότερο – θα γίνεις άντρας γιε μου.

                         Αν…(№3)

Αν να κρατάς καλά μπορείς το λογικό σου, όταν τριγύρω σου όλοι
τάχουν χαμένα και σ’ εσέ της ταραχής τους ρίχνουν την αιτία.
Αν να εμπιστεύεσαι μπορείς τον ίδιο τον εαυτό σου όταν ο κόσμος
δε σε πιστεύει κι’ αν μπορείς να του σχωρνάς αυτή τη δυσπιστία.
Να περιμένεις αν μπορείς δίχως να χάνεις την υπομονή σου,
κι’ αν άλλοι σε συκοφαντούν να μην καταδεχτείς ποτέ το ψέμμα,
κι’ αν σε μισούν, εσύ ποτέ σε μίσος ταπεινό να μην ξεπέσεις,
μα να μην κάνεις τον καλό η τον πολύ σοφό στα λόγια.

Αν να ονειρεύεσαι μπορείς και να μην είσαι δούλος των ονείρων,
αν να στοχάζεσαι μπορείς δίχως να γίνει ο στοχασμός σκοπός σου,
αν ν’ αντικρύζεις σου βαστά το θρίαμβο και τη συμφορά παρόμια
κι’ όμοια να φέρνεσαι σ’ αυτούς τους δυό τυραννικούς απατεώνες,
αν σου βαστά η ψυχή ν’ ακούς όποιαν αλήθεια εσύ είχες ειπωμένη,
παραλλαγμένη απ’ τους κακούς, για να ναι για τους άμυαλους παγίδα
η συντριμένα να θωρείς όσα σούχουν ρουφήξει τη ζωή σου
και πάλι να ξαναρχινάς να χτίζεις μ’ εργαλεία πούναι φθαρμένα.

Αν όσα αποχτήσες μπορείς σ’ ένα σωρό μαζύ να τα μαζέψεις
και δίχως φόβο, μονομιάς κορώνα η γράμματα όλα να τα παίξεις
και να τα χάσεις και απ’ αρχής, ατράνταχτος να ξεκεινήσεις πάλι
και να μη βγάλει και μιλιά γι’ αυτό τον ξαφνικό χαμό σου.
Αν νεύρα και καρδιά μπορείς και σπλάχνα και μυαλό όλα να τα σφίξεις
να σε δουλέψουν ξαναρχής, κι’ ας είναι από πολύν καιρό σωσμένα
και να κρατιέσαι πάντα ορθός, όταν δεν σούχει τίποτε απομείνει
παρά μονάχα η θέληση, κράζοντας σε όλα αυτά «βαστάτε».

Αν με τα πλήθη να μιλάς μπορείς και να κρατάς την αρετή σου,
με βασιλιάδες να γυρνάς, δίχως απ’ τους μικρούς να ξεμακρύνεις.
Αν μήτε φίλοι, μήτ’ εχθροί μπορούνε πιά ποτέ να σε πειράξουν,
όλο τον κόσμο αν αγαπάς, μα και ποτέ παρά πολύ κανένα.
Αν του θυμού σου τις στιγμές, που φαίνεται αδυσώπητη η ψυχή σου,
μπορείς ν’ αφήσεις να διαβούν την πρώτη ξαναβρίσκοντας γαλήνη,
δική σου θάναι τότε η Γη, μ’ όλα  και μ’ ό,τι πάνω της κι’ αν έχει
και κάτι ακόμα πιο πολύ: Άντρας αληθινός θάσαι, παιδί μου.

                      Αν…(№4)

Εάν μέσα στην αναστάτωση κρατάς την ψυχραιμία,
Ομοίως υποδέχεσαι τη δόξα και το κραχ…
Και ξεπερνάς αδιάφορος την ύπουλη συκοφαντία
Με σιγουριά εκπέμποντας το δίκαιο σαν πατισάχ.
Εάν μπορείς μ’ υπομονή να περιμένεις ως την ορισμένη ώρα,
Μες στον ωκεανό ψευτιάς να μείνεις αψευδής.
Εάν δαμάζεις μέσα σου την μισαλλοδοξία την αιμοβόρα,
Και δεν εκθέτεις τον εαυτό σου ως πολύξερο και αμαθή.

Εάν του ονείρου απατηλού δεν καταντάς να γίνεις σκλάβος,
Δε λογαριάζεις τη ροή της σκέψης σου σαν ύψιστο αυτοσκοπό,
Την ήττα και τη νίκη που σου στέλνει η ζωή απρόβλεπτη σαν χάος
Τις δέχεσαι αδιάφορος και ήρεμος με ύφος αρρενωπό.
Εάν έχεις τη δύναμη να συγκρατιέσαι, όταν κλέβουν το δικό σου λόγο
Για ν’ αμαυρώσουν την αλήθεια σου οι επιδέξιοι απαγωγείς.
Εάν το έργο της ζωής γκρεμίζεται από την τυφλή μοίρα
Και πάνω στα ερείπια μπορείς ξανά θεμέλιο να ανοικοδομείς.

Εάν ρισκάρεις και ποντάρεις στην κορώνα, όμως βγαίνει: γράμματα,
Όλο το βιος σου χάνεις μες σε μια στιγμή
Και το ειρωνικό χαμόγελο, και η μεγάλη στενοχώρια
Δε θίγουν με τη σκιά τους ούτε το πρόσωπό σου, ούτε την ψυχή.
Εάν σε μια κακή στιγμή απελπισίας, φρικτού πόνου,
Όταν από το κατακουρασμένο σώμα είναι έτοιμη να φύγει η ζωή,
Εσύ μπορείς να επιβάλλεις στην καρδιά τη σιδερένια θέλησή σου
Και το κορμί σου να ορθώσεις με ανελέητο: Εμπρός!

Εάν μπορείς με τους ιθύνοντες να συζητάς μ’ αξιοπρέπεια, στα ίσια,
Να λες στο μανιασμένο πλήθος την αλήθεια την πικρή,
Εάν το μίσος των εχθρών σου και των φίλων η αγάπη είναι γνήσια,
Καμιά φορά δε συμφωνείς να είσαι ουραγός μα ούτε φαβορί.
Εάν γεμίζεις κάθε δευτερόλεπτο με νόημα και κόπο
Καταλαβαίνοντας της ανεπίστρεπτης ζωής το γρήγορο ρυθμό,
Όλο το Σύμπαν με τα λαμπερά του άστρα, είναι δικό σου, είσαι Άνδρας,
Και να δεχθείς και την αγάπη μου και τον απέραντό μου σεβασμό.

                         Αν…(№5)

Αν μπορείς να κρατιέσαι νηφάλιος όταν όλοι γύρο σου τα’ χουν χαμένα
και εσένα φωνάζουνε φταίχτη…
Αν μπορείς να πιστεύεις στον εαυτό σου ενώ όλοι για σένα δυσπιστούνε,
και ανέχεσαι όλους που αμφιβάλλουν για σένα…
Αν μπορείς να υπομένεις, χωρίς ποτέ να χάνεις το κουράγιο σου
κι’ αν σε μπλέξουν οι ψεύτες δεν μπλέξεις εσύ με το ψέμα,
κι’ αν μισημένος απ’ όλους, την ψυχή σου κρατάς κλεισμένη στο μέσος,
κι’ συνετός δεν είσαι μόνο στα λόγια…

Αν μπορείς να σκέφτεσαι λογικά χωρίς τη σκέψη να κάνεις σκοπό της ζωής σου…
αν μπορείς να ονειρεύεσαι χωρίς ποτέ να γίνεσαι σκλάβος στα όνειρα σου…
αν μπορείς να ανταμώσεις το θρίαμβο η την ήττα
και να τα δέχεσαι ολόιδια και τα δυο..
Αν μπορείς την πιο δυνατή αλήθεια να τη βλέπεις διεστραμμένη
απ’ αχρείους κα βλάκες…
κι αν όλο της ζωής σου το έργο μπορείς να το βλέπεις συντρίμμια
κι’ έχεις τη δύναμη να σκύβεις για να το ξαναφτιάξεις
με φθαρμένα εργαλεία…

Αν μπορείς τα κέρδη και το βιός σου σε μια στοίβα να σωριάζεις,
και με μια μόνο ζαριά να ρισκάρεις τα πάντα,
και σαν χάνεις, πάλι ν’ αρχίζεις και να αρχίζεις απ’ το άλφα,
χωρίς ποτέ να μετανιώσεις και να βαρυγκωμήσεις τα κέρδη σου που πάνε…
Αν μπορείς να αναγκάσεις τα νεύρα σου, τους μυς, την καρδιά σου,
να δουλεύουν ακόμα για σένα, και αν έχουν σπάσει
και έχουν παραλύσει, εσύ μπορείς να αντέχεις ακόμα…
Αν δεν υπάρχει τίποτ’ άλλο μέσα σου, πέρα απ’ τη θέληση
που προστάζει Βάστα ΑΕΡΑ,
αν μέσα στο πλήθος φυλάξεις ολάκερη την αρετή σου…

Αν με ξεφτίλες παρέα, το μυαλό σου φυλάξεις,
και αν δεν μπορούν να σε πλήξουν
ούτε εχθροί, ούτε και φίλοι…
και αν λογαριάζεις πολλούς αλλά κανένα παραπάνω απ’ όσο πρέπει…
Και αν μπορείς να διατρέχεις σε κάθε λεπτό, που ποτέ δε γυρνάει,
ολάκερα το δρόμο, που πρέπει να διατρέξεις, σι μια ώρα…
ΤΟΤΕ όλη η γη είναι δική σου
ΤΟΤΕ πια έγινες άντρας, παιδί μου…

                    Αν...(№6)

Αν μπορείς να κρατιέσαι νηφάλιος, σαν όλοι τριγύρο
τα 'χουν χαμένα και φταίχτη σε κράζουν για τούτο.
Αν μπορείς να πιστεύεις σε σένα, σαν όλοι για σένα αμφιβάλλουν,
μα και ν' ανέχεσαι εσύ ν' αμφιβάλλον για σένα.
Αν μπορείς να προσμένεις, χωρίς ν' αποκάνεις ποτέ καρτερώντας.
Κι αν, σα σε μπλέξουνε ψεύτες, εσύ σε ψευτιές δεν ξεπέσεις.
Κι αν μισημένος, κρατείς την ψυχή σου κλεισμένη στο μίσος,
μα χωρίς και να δείχνεις ποτέ περισσή καλωσύνη
κι ουδέ πάρα πολύ συνετός στις κουβέντες σου να 'σαι.

Αν μπορείς να ονειρεύεσαι, δίχως ωστόσο να γίνεις
των ονείρων σου σκλάβος ποτέ. Κι αν στοχάζεσαι πάντα,
μα χωρίς και να κάνεις τη Σκέψη σκοπό σου.
Αν μπορείς ν' ανταμώνεις τον Θρίαμβο κ' είτε την Ήττα
και να φέρνεσαι πάντα στους δυο κατεργάρους αυτούς ολοΐδια
Αν μπορείς να υποστείς μίαν αλήθεια που λες, να τη βλέπεις,
διαστρεμμένη απ' αχρείους, να γίνει για βλάκες παγίδα.
Κι αν της ζωής σο το έργο, μπορείς να το βλέπεις συντρίμμια,
και να σκύβεις ξανά, να το χτίζεις ξανά, με φθαρμένα εργαλεία.

Αν μπορείς να σωριάζεις μια στίβα τα κέρδη, το βιός σου,
και σε μια ζαριά να ρισκάρεις τα πάντα, μια κ' έξω,
και να χάνεις, και πάλιν ν' αρχίζεις απ' τ' άλφα,
δίχως ποτέ μια κουβέντα να πεις για τα κέρδη που πάνε.
Αν μπορείς ν' αναγκάσεις τα νεύρα, τους μυς, την καρδιά σου,
να δουλεύουν ακόμα για σε κι αφού σπάσουν, κι αφού παραλύσουν,
κι έτσι μπορείς να κρατήσεις ακόμα, σα μέσα σου πια δεν υπάρχει
τίποτα – ξον απ' τη θέληση που τους προστάζει: «Βαστάτε!».

Αν με τα πλήθη μιλώντας, φιλάξεις την πάσα αρετή σου.
Κι αν με Ρηγάδες παρέα, δεν χάσεις το νου σου.
Κι αν ούτε εχτροί, μα ούτε φίλοι ακριβοί, να σε πλήξουν μπορούνε.
Κι αν λογαριάζεις τους πάντες, αλλά και κανέναν περίσσια.
Και αν μπορείς να διατρέχεις στο κάθε λεφτό, που αδυσόπητο φεύγει.
όλο τον δρόμο που πρέπει να γίνεται μες στους εξύντα τους χτύπους,
τότε δική σου θα' ναι όλη η Γη, κι ό,τι μέσα της κλείνει,
και – τρανότερο! – τότε πια γένηκες Άντρας, παιδί μου!

                    Αν...(№7)

Αν μπορείς στην πλάση ετούτη να περιφρονείς τα πλούτη
κι΄ αν οι έπαινοι των γύρω δεν σου παίρνουν το μυαλό,
αν μπορείς στην τρικυμία να κρατήσεις ψυχραιμία
κι΄ αν μπορείς και στους εχθρούς σου να σκορπίζεις το καλό.
Αν μπορείς μεμιάς να παίξεις κάθε τι πού 'χεις κερδίσει
στην καταστροφή ν' αντέξεις και να δόσεις κάποια λύση…
Αν μπορείς να υποτάξεις σώμα πνεύμα και καρδιά,
αν μπορείς όταν σε βρίζουν να μη βγάζεις τσιμουδιά... 

Αν μπορείς στην καταιγίδα να μην χάνεις την ελπίδα
κι αν μπορείς να συγχωρέσεις όταν σ' έχουν αδικήσει…
Αν μπορέσεις τ΄ όνειρό σου να μη γίνει ο όλεθρός σου
κι αν μπορέσεις ν΄ αγαπήσεις όσους σ΄ έχουνε μισήσει…
Αν μπορέσεις να είσαι ο ίδιος στη χαρά και στην οδύνη
αν η πίστη στην ψυχή σου μπρος σε τίποτε δεν σβήνει…
Αν μιλώντας με τα πλήθη τη συνείδηση δεν χάνεις.

Αν μπορέσεις να χωνέψεις πως μια μέρα θα πεθάνεις…
Αν ποτέ δεν σου μεθύσει του θριάμβου το κρασί,
αν στα ψέματα των άλλων δεν λες ψέματα κι εσύ,
αν μπορείς σε ηρεμία δίχως νεύρα ή δυσφορία
και τα ίδια σου τα λόγια να τ΄ ακούς παραλλαγμένα.
Αν μπορείς κάθε λεπτό σου να 'ναι μια δημιουργία
και ποτέ σου να μην μένεις με τα χέρια σταυρωμένα.

Αν οι φίλοι κι οι εχθροί σου δεν μπορούν να σε πληγώσουν,
αν οι σχέσεις με μεγάλους τα μυαλά δεν σου σηκώσουν,
αν τους πάντες λογαριάζεις μα κανέναν χωριστά,
αν μπορέσεις να φυλάξεις και τα ξένα μυστικά.
Έ…. Παιδί μου τότε πια θα μπορέσεις ν΄ απολαύσεις
όπως πρέπει τη ζωή σου θα 'σαι ΑΝΘΡΩΠΟΣ σπουδαίος
κι όλη η γη θα 'ναι δική σου.

Την μετάφραση βρήκε και μου έστειλε ο Ευάγγελος Μωραίδης

                    Αν...(№8)

 Αν μπορείς να σαι ατάραχος όταν τριγύρω οι άλλοι,
σε σένα ρίχνουν τ άδικο μέσα στην παραζάλη.
Αν μπορείς όταν δισταγμούς για σε θα 'χουν εκείνοι,
Να 'χεις στη δύναμή σου εσύ κρυφή εμπιστοσύνη.
Αν μπορείς να σαι ακούραστος όταν προσμένεις κάτι,
Με ψέμα να μην απαντάς στων άλλων την απάτη, 
Αν σε μισούν να μη μισείς κι ας είσαι πληγωμένος 
Να μην είσαι ευκολόπιστος μήτε πονηρεμένος.

Αν μπορείς να ονειρεύεσαι και τα όνειρα να ορίζεις,
να σκέπτεσαι χωρίς ζωή στη σκέψη να χαρίζεις.
Αν στον Θρίαμβο και στη Καταστροφή έχεις την ίδια γνώμη,
Κι άσειστη θέληση να λες "βάστα καρδιά μου ακόμη".
Αν μπορείς την αλήθεια που 'χεις πει να δεις σακατεμένη,
Μια παγίδα για αφελής μα συ να επιμένεις.
Αν ότι αγάπησες μπορείς ρημάδι ν' αντικρίσεις,
με χαλασμένα σύνεργα το έργο να ξαναρχίσεις.

Αν όσα πλούτοι κέρδισες μπορείς να τα σωριάσεις, 
σ' ένα παιγνίδι τολμηρό να μη τα λογαριάσεις,
κι όταν χαθούν αχάλαστη να 'ναι η ζωή σου εσένα, 
χωρίς να παραπονεθείς ποτέ για τα χαμένα.
Αν σκλάβα σου ν' έχεις μπορείς στη πράξη την καρδιά σου
Να βρεις το θάρρος που έμεινε πολύ καιρό μακριά σου.

Αν μες το πλήθος είσαι αγνός χωρίς να φεύγεις πέρα,
Κι αν όταν συναντάς και βασιλείς είναι μια ίδια μέρα.
Κι αν δεν μπορεί φίλος η εχθρός πίκρες να σε ποτίζει,
Κι αν εκτιμάς κάθε άνθρωπο μονάχα όσο αξίζει.
Κι αν το γοργό καιρό μπορείς σωστά να τον μετρήσεις 
Και μέσα του κάθε στιγμή τους θησαυρούς να κλίσεις.
Όλα δικά σου γίνονται τότε σ΄ αυτή τη πλάση 
κι είσαι άντρας άξιος που κανείς ποτέ δεν θα σε ξεπεράσει.

Την μετάφραση βρήκε και μου έστειλε ο Δημήτρης Μουρμουράς
(Μήπως γνωρίζετε το ονοματεπώνυμο του μεταφραστή;)

                    Αν...(№9)

Αν να ονειρεύεσαι μπορείς δίχως κύριους τα όνειρα να κάνεις
Αν να στοχάζεσαι μπορείς δίχως οι σκέψεις σου να γίνουν ο σκοπός σου
Αν το μπορείς το θρίαμβο και την καταστροφή να συναντάς
Και όμοια να φέρεσαι σ’ αυτές τις δυο απάτες
Αν την αλήθεια που είπες ν’ ακούς αντέχεις
Από πανούργους στρεβλωμένη παγίδα για να γίνει των μωρών
Ή να κοιτάς αυτά που ‘χεις χαρίσει τη ζωή σου να τσακίζουν
Και σκύβεις και τα χτίζεις με τα εργαλεία φθαρμένα

Αν όσα απέκτησες ένα σωρό μπορείς να τα μαζέψεις
Και τα ρισκάρεις στο κορώνα-γράμματα μεμιάς
Και χάσεις και πάλι απ’ την αρχίσεις
Χωρίς κουβέντα μια να πεις για την απώλεια
Αν ν’ αναγκάσεις το μπορείς καρδιά, νεύρα και σφρίγος
Να λειτουργούν και ας είναι από καιρό σωσμένα
Και έτσι ν’ αντέχεις όταν δεν έχει τίποτα απομείνει σε σένα
Παρά μονάχα η θέληση που τα οδηγεί: «βαστάτε»!

Αν το μπορείς τα πλήθη να μιλάς δίχως την αρετή ν’ αφήνεις
Με βασιλιάδες περπατάς και απλότητα δεν χάνεις.
Αν μήτε εχθροί μήτε και φίλοι αγαπημένοι να σε πληγώσουν το μπορούν
Όλο τον κόσμο αν αγαπάς μα πιο πολύ κανένα
Αν το μπορείς να δώσεις στο λεπτό που τρόπο για συγχώρεση δεν βρίσκει
Εξήντα δευτερόλεπτα να βιωθούν που αξίζουν
Δική σου τότε θα είναι η Γη και ό, τι πάνω της έχει
Και κάτι που είναι πιο πολύ: Άνθρωπος θα ‘σαι γιε μου

                    Αν...(№10)

Αν μπορείς να κρατάς τα λογικά σου όταν όλοι γύρω σου τα δικά τους χάνουν 
και για το χάσιμο αυτό το φταίξιμο σε σένα ρίχνουν. 
Αν μπορείς να εμπιστευθείς τον εαυτό σου όταν όλοι σε αμφισβητούν, 
αλλά και για την αμφισβήτηση αυτή , περιθώριο ν’ αφήνεις. 
Αν μπορείς να περιμένεις χωρίς η αναμονή να σε κουράζει ,... 
ή όταν σε συκοφαντούν να μην σ’ απασχολούν τα ψέματα, 
ή όταν σε μισούν, έδαφος στο μίσος να μη δίνεις 
και μόλα αυτά ούτε ιδιαίτερα καλός ούτε σοφός να δείχνεις

Αν μπορείς να ονειρεύεσαι και τα όνειρά σου αφέντες να μη βάζεις. 
Αν να σκέφτεσαι μπορείς και αυτές τις σκέψεις σου στόχους να μην τις κάνεις. 
Αν Θρίαμβο και Καταστροφή μπορείς να αντιμετωπίζεις 
και με τον ίδιο τρόπο και στους δυό αυτούς απατεώνες να φέρεσαι,
Αν μπορείς ν’ αντέχεις να ακούς τις αλήθειες που είπες
στραβωμένες από ανθρώπους δίχως έρμα που παγίδα για χαζούς τις φτιάχνουν 
ή να βλέπεις αυτά που τη ζωή σου τους έδωσες, να κοίτωνται κομμάτια γκρεμισμένα, 
και πάλι εσύ να σκύβεις να τα χτίσεις με εργαλεία παλιά, φθαρμένα. 

Αν μπορείς να κάνεις ένα σωρό απ’ όλα σου τα κέρδη, 
και «κορόνα-γράμματα» όλα να τα παίζεις , 
και να χάνεις και απ’ την αρχή πάλι ν’ αρχίζεις
και λέξη να μην λες ποτέ για την απώλεια σου αυτή. 
Αν μπορείς να επιβάλλεις στην καρδιά στα νεύρα και τη δύναμή σου
να δουλεύουν για σένα ακόμα κιόταν έχουν πια εξαντληθεί, 
και να κρατιούνται, όταν το μόνο πού μέσα σου έχει μείνει
είναι η θέλησή σου που τους λέει: «Αντέξτε». 

Αν μπορείς με το πλήθος να μιλάς και να κρατάς την αρετή σου
η αν με βασιλιάδες περπατάς να μην αφήνεις να χαθεί με τα απλά και ταπεινά η επαφή σου. 
Αν ούτε εχθροί ούτε και φίλοι αγαπητοί μπορούν να σε πονέσουν. 
Αν όλοι είναι σημαντικοί για σένα, μα κανένας πιό πολύ, 
Αν μπορείς να γεμίσεις το λεπτό που τίποτα δε συγχωράει 
με την αξία μιας διαδρομής εξήντα δευτερόλεπτων. 
Δικιά σου είναι η Γη και ότι έχει επάνω της. 
Και – ακόμα πιο πολύ – θα είσαι άνθρωπος γιε μου.

(Μήπως γνωρίζετε το ονοματεπώνυμο του μεταφραστή;)

                         Αν...(№11)

Αν είναι δυνατό το λογικό σου να κρατάς όταν τριγύρω
χαμένα τα έχουν όλοι και πάνω σου ρίχνουν τής ταραχής τα αίτια 
Αν είναι δυνατό στον εαυτό σου να πιστεύεις όταν για σένα 
οι άλλοι αμφιβάλλουν κι αυτή την δυσπιστία τους να συγχωρείς 
Αν είναι δυνατό να προσμένεις δίχως να στερεύει η υπομονή σου
Αν είναι δυνατό το ψέμα να το αρνείσαι και αν ακόμα σε συκοφαντούν 
οι άλλοι να απέχεις από το μίσος, και όταν σε μισούν να μη δείχνεις 
πώς είσαι ο καλός και ο σοφός στα λόγια μόνο. 

Αν είναι δυνατόν να ονειρεύεσαι , μα σκλάβος των ονείρων να μη γίνεσαι 
και να στοχάζεσαι μπορείς δίχως να γίνετε σκοπός ο στοχασμός σου 
Αν είναι δυνατό το θρίαμβο και την συμφορά μαζί να αντικρίζεις και όμοια να φέρεσαι αν μπορείς σε τούτες τις δύο πλάνες 
Αν το αντέχεις να ακούς αλήθειες σου από παλιά ειπωμένες διαστρεβλωμένες από μυαλά πανούργα ,παγίδες για να γίνουν ανόητων , τσακισμένα να θεωρείς 
όλα κείνα πού την ζωή σου την ρουφήξανε, και πάλι ν' αρχινάς. 

Αν άφοβα μπορείς σορό να συγκεντρώσεις όσα αποκτήσεις, 
κορώνα γράμματα να τα παίξεις και να τα χάσεις και απ΄ την αρχή
να ξεκινήσεις πάλι δίχως μιλιά για τα χαμένα 
Αν είναι δυνατό να σφίξεις καρδιά, νεύρα, μυαλό από καιρό σωσμένα πάλι
να σου δουλέψουνε και να κρατιέσαι όρθιος χωρίς να σου έχει μείνει τίποτα 
παρά μονάχα θέληση πού σου φωνάζει "Βάστα!"

Αν είναι δυνατό με πλήθη να μιλάς χωρίς την αρετή να χάνεις με βασιλείς να τριγυρνάς δίχως να ξεμακραίνεις από τους ανθρώπους τους απλούς 
Αν είναι δυνατό να μη μπορούν ποτέ να σε πληγώνουν οι φίλοι και οι εχθροί 
και όλο τον κόσμο να αγαπάς, όμως κανέναν από τούς άλλους πιο πολύ 
Αν ήρεμος να μένεις μπορείς σαν ο θυμός σου θέλει να ξεσπάσει 
Τότε δική σου θα είναι η ζωή και ό, τι είναι πάνω απ’ αυτήν 
και – το σπουδαιότερο – Άνθρωπος αληθινός θα είσαι!

Την μετάφραση βρήκε και μου έστειλε η Ωραιοζήλη Παπακώστα 
(Μήπως γνωρίζετε το ονοματεπώνυμο του μεταφραστή;) 

                    Αν...(№12)

Αν μπορείς τα λογικά σου να κρατάς όταν όλοι γύρω σου
τα έχουνε χαμένα και γι’ αυτό κατηγορούν εσένα.
Αν μπορείς τον εαυτό σου να εμπιστεύεσαι όταν οι πάντες
αμφιβάλλουνε για σένα, αλλά περιθώρια στην αμφιβολία τους ν’ αφήνεις?
Αν μπορείς να περιμένεις χωρίς η προσμονή να σε κουράσει,
ή όταν σε ψευδολογούν, ψεύτης εσύ μη γίνεις,
κι ακόμα το ποσό είσαι καλός, αυτό να μην το δείχνεις,
ούτε με περισσή σοφία να μιλάς:

Αν μπορείς να ονειρεύεσαι και να μην κάνεις τα όνειρά δυνάστη σου?
Αν μπορείς να στοχάζεσαι και να μην κάνεις τους στοχασμούς σκοπό σου?
Αν μπορείς με τον Θρίαμβο και τον Όλεθρο να βρεθείς
και το ίδιο στους δυο πλάνους να φερθείς?
Αν μπορείς ν’ αντέχεις την αλήθεια που εσύ είχες ειπωμένη
να την ακούς, από αγύρτες στρεβλωμένη,
και παγίδα για ανόητους στημένη, ή, αυτά που την ακμάδα σου ρουφήξαν,
να τα βλέπεις πλέον ρημαγμένα, και να σκύβεις κ’ απ’ την αρχή
αυτά να κτίζεις με εργαλεία παλιωμένα:

Αν μπορείς τα όσα έχεις αποκτήσει όλα σε σωρό να τα μαζέψεις
και με μιας αυτά κορώνα-γράμματα να παίξεις και να χάσεις,
και πάλι απ’ την αρχή να ξεκινήσεις
κι άχνα ποτέ για τον χαμό σου να μη βγάλεις?
Αν μπορείς την καρδιά, τα νεύρα τους μυώνες σου, που είναι
από καιρό αχρηστεμένα, να τα’ αναγκάσεις να εργαστούν για σένα,
κι έτσι όρθιο αυτά να σε κρατήσουν, όταν τίποτα δεν έχει σου απομείνει
εκτός από τη Θέληση που λέει σ’ αυτά: «Βαστάτε!»

Αν μπορείς με το πλήθος να μιλάς και την αρετή σου να κρατάς,
ή, με βασιλιάδες περίπατο να πας,
χωρίς με τους απλούς την επαφή σου να ξεχνάς,
Αν ούτε εχθροί, ούτε φίλοι αγαπητοί μπορούν να σε πληγώσουν,
αν όλοι δίπλα σου βαδίζουν, μα πολύ κοντά κανένας?
Αν μπορείς να γεμίζεις το αδυσώπητο λεπτό του χρόνου
με την αξία που έχουν εξήντα δεύτερα σ’ έναν αγώνα δρόμου,
Τότε δική σου θα ‘ναι η Γη και ό, τι σ’ αυτήν υπάρχει,
και – κάτι ακόμα – πιο πολύ: Άνθρωπος θα ‘σαι, γιε μου!

                         Αν...(№13)

Αν ημπορείς την παλαβή να κάνεις, όταν οι άλλοι
σου κάνουνε το γνωστικό κι όλοι σε λένε φταίχτη
αν δεν πιστεύεις τίποτα κι άλλοι δε σε πιστεύουν
αν σχωρνάς όλα τα δικά σου, τίποτα των άλλων
κι αν το κακό, που πας να κάνεις, δεν το αναβάλλεις
κι αν σ' όσα ψέματα σου λεν με πιότερ' απανταινείς•
κι αν να μισείς ευφραίνεσαι κι όσους δε σε μισούνε
κι αν πάντα τον πολύξερο και τον καλόνε κάνεις.

Αν περπατάς με την κοιλιά κι ονείρατα δεν κάνεις
κι αν να στοχάζεσαι μπορείς μονάχα το ιντερέσο
το νικημένο αν παρατάς και πάντα διπλαρώνεις
το νικητή, μα και τους δυο ξετσίπωτα προδίνεις•
αν ό,τι γράφεις κι ό,τι λες, το ξαναλέν κι οι άλλοι
γι' αληθινό - να παγιδεύουν τον κουτό κοσμάκη•
αν λόγια κι έργα σου καπνόν ο δυνατός αέρας
τα διαβολοσκορπά κι εσύ ξαναμολάς καινούριον.

Αν όσα κέρδισες μπορείς να τα πληθαίνεις πάντα
και την πατρίδα σου κορώνα γράμματα να παίζεις•
κι αν να πλερώνεις την πεντάρα, που χρωστάς, αρνιέσαι
και μόνο να πληρώνεσαι σωστό και δίκιο το 'χεις•
αν η καρδιά, τα νεύρα σου κι ο νους σου εν αμαρτίαις
γεράσανε κι όμως εσύ τα στύβεις ν' αποδίδουν
αν στέκεις πάντα δίβουλος και πάντα σου σκυμμένος
κι όταν φωνάζουν οι άλλοι «εμπρός!» εσύ φωνάζεις «πίσω!»

Αν στην πλεμπάγια να μιλάει αρνιέται η αρετή σου
κι όταν ζυγώνεις δυνατούς, στα δυο λυγάς στη μέση•
κι αν μήτε φίλους μήτ' εχθρούς ποτέ σου λογαριάζεις
και κάνεις πως τους αγαπάς, αλλά ποτέ κανέναν
αν δεν αφήνεις ευκαιρία κάπου να κακοβάνεις
και μόνο, αν κάνεις το κακό, η ψυχή σου γαληνεύει,
δικιά σου θα 'ναι τούτ' η Γης μ' όλα τα κάλλη που 'χει
κι έξοχος θα 'σαι Κύριος, αλλ' ʼάνθρωπος δε θα 'σαι!

                    Αν...(№14)

 Αν μπορείς στον κόσμο τούτο να περιφρονείς τον πλούτο
κι΄ αν οι έπαινοι τριγύρω δεν σου αλλάζουν το μυαλό…
αν μπορείς στην τρικυμία να κρατήσεις ψυχραιμία
κι΄ αν μπορείς και στους εχθρούς σου ν’ απαντάς με το καλό.
Αν μπορείς μεμιάς να δώσεις κάθε τι πού 'χεις κερδίσει
στην καταστροφή ν' αντέξεις και να βρεις μια νέα λύση…
Αν μπορείς να πειθαρχήσεις στόμα πνεύμα και καρδιά,
αν μπορείς όταν σε θιγούν να κρατάς σιωπή βαθιά... 

Αν μπορείς στην καταιγίδα να ‘χεις πάντα την ελπίδα
κι αν μπορείς να συνεχίσεις όταν σ' έχουν αδικήσει…
Αν μπορέσεις τ΄ όνειρό σου να μη γίνει ο χαλασμός σου
κι αν αγάπη συ προσφέρεις σ’ όσους σ’ έχουνε μισήσει…
Αν μπορέσεις να μείνεις ίδιος στη χαρά μα και στην οδύνη
αν η πίστη στο εγώ σου μπρος σε τίποτε δεν σβήνει…
Αν μιλώντας με τα πλήθη τη συνείδηση δεν χάνεις
κι αν μπορέσεις να πιστέψεις πως μια μέρα θα πεθάνεις…

Αν ποτέ δεν σε ζαλίσει του θριάμβου το κρασί,
κι αν σε ψέματα των άλλων δε λες ψέματα και σύ…
Αν μπορείς με ψυχρεμία δίχως νεύρα ή δυσφορία
και τα ίδια σου τα λόγια να τ’ ακούς παραλλαγμένα…
Αν μπορείς κάθε στιγμή σου να 'ναι μια δημιουργία
και ποτέ σου να μην δείχνεις τεμπελιά κι αδιαφορία…
Αν οι φίλοι κι οι εχθροί σου δεν μπορούν να σε πληγώσουν,
αν οι σχέσεις με μεγάλους τα μυαλά δεν σου φουσκώσουν…

Αν τους γύρω λογαριάζεις μα κανέναν χωριστά,
κι αν μπορέσεις να κρατήσεις και τα ξένα μυστικά…
Έ…. Παιδί μου, μ’ όλα αυτά
θα μπορέσεις να τη ζήσεις όπως πρέπει τη ζωή
θα 'σαι ΑΝΘΡΩΠΟΣ σπουδαίος
και κυρίαρχος στη Γη!

                    Αν...(№15)

Εάν μπορείς να συγκρατείς το λογικό σου όταν όλοι τριγύρω σου 
Χάνουνε το δικό τους και επιρρίπτουν τις ευθύνες πάνω σου, 
Εάν, μπορείς να εμπιστευτείς τον εαυτό σου όταν όλοι τους αμφιβάλλουνε για σένα 
Κι ανέχεσαι και τις αμφιβολίες τους επίσης, 
Εάν, μπορείς να περιμένεις χωρίς να κουράζεσαι απ' την αναμονή, 
Ή όταν σε συκοφαντούν, να μην ανταπαντάς με ψέμα, 
Ή όταν σε μισούν, να μην παρασυρθείς στο μίσος, 
Κι ακόμα να μην παριστάνεις τον πολύ καλό ή να μιλάς με υπερφίαλη σοφία, 

Εάν μπορέσεις να ονειρευτείς - και να μην μετατρέψεις τα όνειρά σου σε Δυνάστη, 
Εάν, μπορέσεις να σκεφτείς - και να μην κάνεις τους συλλογισμούς σκοπό σου, 
Εάν μπορέσεις να σταθείς μπροστά στον Θρίαμβο και την Καταστροφή 
Και τους φερθείς τους δύο αυτούς απατεώνες το ίδιο, 
Εάν μπορέσεις ν' ανεχτείς ν' ακούσεις την αλήθεια που είπες 
Παραλλαγμένη από αγύρτες και κακούς, παγίδα για να στήσουν στους ανόητους, 
Ή ν' αντικρίσεις όλα για όσα τη ζωή σου αφιέρωσες, συντρίμμια, 
Και σκύψεις και τα ξαναχτίσεις με φθαρμένα εργαλεία, 

Εάν μπορέσεις όλα τα κέρδη σου να κάνεις μία στοίβα 
Και να ρισκάρεις όλα στη στιγμή σ' ένα κορώνα-γράμματα, 
Και χάσεις, κι αρχίσεις πάλι απ' την αρχή 
Κι ούτε ποτέ αφήσεις να ξεφύγει λέξη για το χάσιμο, 
Εάν, μπορέσεις ν' αναγκάσεις την καρδιά, τα νεύρα και τους μυς 
Να σε υπηρετήσουνε ξανά, ακόμα κι αν από καιρό είναι παραλυμένα, 
Κι έτσι να καταφέρεις να βαστάς όταν δεν σου 'χει μείνει τίποτε 
Εκτός από τη θέληση που τους μιλά: «Γερά κρατάτε!» 

Εάν μπορέσεις µε τα πλήθη να µιλάς χωρίς την αρετή σου να ξοδεύεις, 
Ή να γυρνάς µε Βασιλείς - χωρίς να χάσεις επαφή, µε τους κοινούς ανθρώπους, 
Εάν ούτε οι φίλοι ούτε οι εχθροί µπορούν να σε πληγώσουν, 
Αν όλους τους µετράς, αλλά ποτέ υπέρµετρα κανέναν, 
Εάν µπορείς να ξεπεράσεις τ' ασυγχώρητο λεπτό 
Με ένα τρέξιµο που εξήντα δευτερόλεπτα θα διαρκέσει, 
Τότε δική σου θα' ναι η Γη κι όλα όσα κατέχει, 
Και -κάτι ακόµα πιω πολύ- Άντρας θα έχεις γίνει, γιε µου!

                    Αν...(№16)

Αν μπορείς να κρατάς το κεφάλι ψηλά όταν γύρω σου όλοι
τον εαυτό τους εχάσαν δειλά, και για τούτο μαζί σου τα βάζουν,
στον εαυτό σου αν μπορείς να 'χεις πίστη όταν όλοι για σένα αμφιβάλλουν
μα κι αδιάφορος να 'σαι κι ορθός στις δικές τους μπροστά αμφιβολίες,
αν μπορείς να υπομένεις χωρίς ν' αποστάσεις ποτέ καρτερώντας,
ή μπλεγμένος με ψεύτες, μακριά να σταθείς, αν μπορείς απ' το ψέμα
κι αν γενείς μισητός, να μη δείξεις στρατί στο δικό σου το μίσος,
κι ούτε τόσο καλός να φανείς κι ούτε τόσο σοφά να μιλήσεις,

αν μπορείς να ονειρεύεσαι δίχως να γίνεις του ονείρου σου σκλάβος,
αν μπορείς να στοχάζεσαι δίχως τη σκέψη να κάνεις σκοπό σου,
αν μπορείς την λαμπρήν ανταμώνοντας Νίκη ή τη μαύρη φουρτούνα,
να φερθείς με τον ίδιο τον τρόπο στους δυο κατεργάρηδες τούτους,
αν μπορείς να υποφέρεις ν' ακούς την αλήθεια που ο ίδιος σου είπες,
στρεβλωμένη από αχρείους, να γενεί μια παγίδα για ηλίθιους ανθρώπους,
ή αν τα όσα η ζωή σού έχει δώσει αντικρίσεις συντρίμμια μπροστά σου,
κι αφού σκύψεις, ν' αρχίσεις ξανά να τα χτίζεις με σκάρτα εργαλεία,

αν μπορείς να σωριάσεις μαζί τ' αγαθά και τα κέρδη σου όλα,
κι αν τολμήσεις με μια σου ζαριά όλα για όλα να παίξεις
και να χάσεις τα πάντα και πάλι απ' την πρώτη σου αρχή να κινήσεις,
και να μην ψιθυρίσεις ποτές ούτε λέξη για τα όσα έχεις χάσει,
κι αν μπορείς ν' αναγκάσεις με βία, την καρδιά σου, τα νεύρα, το νου σου,
να δουλέψουν για σέναν ακόμα κι αφού τσακιστούνε στο μόχθο,
και ν' αντέξεις σ' αυτό σταθερά όταν τίποτε εντός σου δεν θα 'χεις
άλλο εξόν απ' τη θέληση που όρθια θα κράζει σε τούτα «Κρατάτε»,

αν μπορείς να μιλάς με τα πλήθη κι ακέριος στο ήθος να μένεις,
ή αν βρεθείς με ρηγάδες χωρίς τα μυαλά σου να πάρουν αέρα,
κι αν ποτέ, ούτε οι φίλοι ούτε οι εχθροί να σε κάνουν μπορούν να πονέσεις,
τον καθένα αν ζυγιάζεις σωστά και κανέναν πιο πρόσβαρα απ' άλλον,
αν μπορείς να γεμίζεις το αμείλιχτο ένα λεφτό της κάθε ώρας
στην αξία των εξήντα μοιραίων δευτερόλεφτων της διαδρομής του,
τότε θα 'ναι όλη η Γη σα δικιά σου, ως και κάθε που υπάρχει σε τούτη,
και —περισσότερο ακόμα— θε να 'σαι ένας άνθρωπος πλέριος, παιδί μου.