Sofia

 70 κείμενα του Multa paucis στις 5  Σεπτεμβρίου  2005

 

34b. Φιλοσοφικά ανέκδοτα και ιστορίες

Κάποτε ο Νασραντίν ήθελε να μάθει κολύμπι. Πήγε σε ένα δάσκαλο και ο δάσκαλος είπε: "Έλα μαζί μου. Πηγαίνω στο ποτάμι. Δεν είναι δύσκολο, θα μάθεις. Είναι απλό, ακόμα και τα παιδιά μπορούν να μάθουν."
Όταν όμως ο Νασραντίν έφτασε στην όχθη, υπήρχε λάσπη εκεί, γλίστρησε, έπεσε και φοβήθηκε πολύ. Αμέσως απομακρύνθηκε τρέχοντας και κάθισε στο σημείο που αισθάνθηκε ασφαλής, κάτω από ένα δέντρο. Ο δάσκαλος τον ακολούθησε. Τον ρώτησε: "Γιατί το 'βαλες στα πόδια; Πού πας;"
Ο Νασραντίν είπε: "Πρώτα να με διδάξεις κολύμπι κι ύστερα θα πλησιάσω. Αυτό είναι επικίνδυνο! Αν κάτι πάει στραβά, ποιος θα είναι υπεύθυνος; Γι' αυτό, θα πλησιάσω το ποτάμι μόνο όταν θα έχω μάθει να κολυμπάω!"

Δύο πολιτικοί μιλούσαν για ένα φίλο τους. Είπε ο ένας: "Αυτός ο άνθρωπος είναι τόσο ανέντιμος, τόσο πονηρός, τόσο χυδαίος, που δεν έχω γνωρίσει ποτέ κανέναν σαν αυτόν. Και μου φαίνεται ότι δεν τον ξέρεις τόσο καλά, όσο τον ξέρω εγώ." Ο άλλος είπε: "Όχι, κάνεις λάθος. Τον ξέρω κι εγώ πολύ καλά."
Ο πρώτος είπε: "Πώς μπορείς εσύ να τον ξέρεις πολύ καλά; Εγώ είμαι ο καλύτερος του φίλος!"


Ο Γκουρτζίεφ συνήθιζε να ρωτάει κάθε αναζητητή, όποιον ερχόταν σ' εκείνον... Η πρώτη ερώτηση που συνήθιζε να κάνει ήταν αν αναζητάς γνώση ή ύπαρξη. "Θέλεις να μάθεις περισσότερα ή θέλεις να είσαι περισσότερο;" Αυτές είναι βασικά διαφορετικές διαστάσεις.
Και αν κάποιος έλεγε, "θέλω να γνωρίσω περισσότερο," ο Γκουρτζίεφ έλεγε: "Αυτή η πόρτα είναι κλειστή. Εγώ δεν βρίσκομαι εδώ για να σου προσφέρω γνώση. Πήγαινε... Υπάρχουν πολλά πανεπιστήμια και κολέγια, που προσφέρουν γνώση. Πήγαινε εκεί. Όταν χορτάσεις με τη γνώση, τότε έλα και χτύπα. Αν είμαι ζωντανός, αυτή η πόρτα θα ανοίξει, ωστόσο, αυτή η πόρτα είναι ανοιχτή μόνο για εκείνους που αναζητούν το είναι."

Ο Νασραντίν ερέθιζε συνεχώς τους φίλους του με την αιώνια αισιοδοξία του. Όσο άσχημη κι αν ήταν μια κατάσταση, εκείνος έλεγε πάντοτε: «Θα μπορούσε να είχε συμβεί κάτι χειρότερο.» Για να τον θεραπεύσουν από αυτή του την ενοχλητική συνήθεια, οι φίλοι του αποφάσισαν να του στήσουν μια κατάσταση τόσο μαύρη, τόσο ζοφερή, που να μην μπορούσε ο Νασραντίν να βρει καμία ελπίδα σ' αυτήν.
Μια μέρα, ένας απ' αυτούς τον πλησίασε στο μπαρ και του είπε: «Νασραντίν, άκουσες τι συνέβη στο Γιώργο; Χθες βράδυ, πήγε στο σπίτι του, βρήκε τη γυναίκα του στο κρεβάτι με έναν άλλο άντρα, τους σκότωσε και τους δύο κι ύστερα αυτοκτόνησε.»
«Τρομερό,» είπε ο Νασραντίν, «θα μπορούσε όμως να είχε συμβεί κάτι χειρότερο.»
«Τί στα κομμάτια θα μπορούσε να είχε συμβεί, που να ήταν χειρότερο απ' αυτό;»
«Αν είχε συμβεί προχθές, τώρα θα μπορούσα να είμαι εγώ ο σκοτωμένος.»


Δυο φίλες που έχουν να συναντηθούν καιρό, πίνουν καφέ σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο και τα λένε. Η μία μιλάει για τον πετυχημένο γάμο της:
«Ο σύζυγος μου, μου αγόρασε ένα καινούργιο σετ διαμάντια, όταν το παλιό μου λερώθηκε. Εγώ δεν μπαίνω ποτέ στον κόπο να τα καθαρίσω.»
«Φανταστικό!» Λέει η άλλη γυναίκα.
«Ναι», λέει η πρώτη, «εμείς αγοράζουμε καινούργιο αυτοκίνητο κάθε δύο μήνες και το παλιό μας το κάνουμε δώρο στον κηπουρό μας και στους υπηρέτες μας.»
«Φανταστικό!» Λέει η άλλη.
«Και το σπίτι μας,» επιμένει η πρώτη, «τέλος πάντως, τι να λέμε τώρα, είναι...»
«Φανταστικό!» Λέει η άλλη.
«Ναι και για πες μου, εσύ τί κάνεις αυτόν τον καιρό;»
«Πηγαίνω σε μια σχολή καλών τρόπων.» Λέει η άλλη.
«Σχολή καλών τρόπων; Τί είναι αυτό; Τί μαθαίνεις εκεί;»
«Α! Μαθαίνω να λέω 'φανταστικό,' αντί για 'μπούρδες!


34c. Σκέψη

Αυτός ο άνθρωπος δημιούργησε ένα ανήκουστο μοντέλο συμπεριφοράς. Αυτός δεν ζούσε μέσα στο κράτος του, αλλά μέσα στο μοναστήρι του δικού του πνεύματος. Αυτός δεν πάλευε με το καθεστώς. Αυτός δεν το έβλεπε ή ακόμα και δεν γνώριζε ότι κάτι τέτοιο υπάρχει.
Σ. Ντοβλάτοφ*

Κανένας δεν μπορεί να πει "είμαι άδειος," όπως κανένας δεν μπορεί να πει, "είμαι ταπεινός." Αν το πεις, σημαίνει ότι δεν είσαι. Ποιος ισχυρίζεται ότι είναι ταπεινός; Αν είσαι ταπεινός, είσαι ταπεινός, μα δεν το λες. Όχι μόνο δεν μπορείς να το πεις, αλλά δεν μπορείς ούτε καν να νιώσεις πως είσαι ταπεινός, γιατί μόλις το νιώσεις, θα γεννηθεί και πάλι το εγώ. Να είσαι άδειος, αλλά μη σκέφτεσαι πως είσαι άδειος, αλλιώς κοροϊδεύεις τον εαυτό σου.
Όσσο

Μη μαζεύεις πληροφορίες. Αν θέλεις να γνωρίσεις την αγάπη, αγάπησε. Αν θέλεις να γνωρίσεις το Θεό, διαλογίσου. Αν θέλεις να μπεις μέσα στο άπειρο, προσευχήσου. Μην προσπαθείς να συσσωρεύσεις τι έχουν πει οι άλλοι γι' αυτά. Το να μάθεις, δεν θα βοηθήσει. Το να ξεμάθεις, θα βοηθήσει. Παράτα οτιδήποτε ξέρεις, για να μπορέσεις να γνωρίσεις.

Τι είναι η φώτιση; Είναι το να αποκτήσεις επίγνωση του ποιος είσαι. Δεν έχει καμία σχέση με τον εξωτερικό κόσμο. Δεν έχει καμία σχέση με αυτά που έχουν πει άλλοι. Αυτά που έχουν πει οι άλλοι είναι άσχετα. Εσύ βρίσκεσαι εκεί! Γιατί εξακολουθείς να συμβουλεύεσαι τη Βίβλο και το Κοράνι και τη Γκιτά;

Τα ιερά κείμενα, αναπόφευκτα, είναι νεκρά. Τα ιερά κείμενα είναι πτώματα κι εσύ ρωτάς το νεκρό να σου μιλήσει για τη ζωή σου. Αυτό δεν είναι εφικτό.
Ο Κρίσνα δεν θα προσφέρει μεγάλη βοήθεια ούτε ο Ιησούς, εκτός αν γίνεις εσύ Κρίσνα ή Ιησούς. Η ζωή δεν μπορεί να απαντηθεί από τον πεθαμένο. Και αν νομίζεις πως θα βρεις την απάντηση, θα φορτώνεσαι ολοένα και περισσότερο με απαντήσεις και η απάντηση θα παραμένει άγνωστη.

Οτιδήποτε ακούς μέσα από το νου, δεν το ακούς, επειδή ο νους το ερμηνεύει, ο νους το χρωματίζει, ο νους το αλλάζει, βάζοντας μέσα και τον εαυτό του. Και οτιδήποτε σε πλησιάζει, τώρα είναι ήδη παλιό. Ο νους έχει κάνει το κόλπο του. Ο νους έχει δώσει τη δική του σημασία, τη δική του ερμηνεία. Ο νους έχει κάνει τα δικά του σχόλια.

Τα ναρκωτικά για μια στιγμή ή για μερικές στιγμές, βάζουν το νου στην άκρη με χημικό τρόπο.
Κοιτάζεις τον κόσμο. Τώρα τα χρώματα που βλέπεις γύρω σου είναι κάτι θαυμαστό. Ποτέ δεν είχες ξαναδεί κάτι τέτοιο. Ένα συνηθισμένο λουλούδι γίνεται ολόκληρη η ύπαρξη, μεταφέρει ολόκληρη τη λαμπρότητα του Θεϊκού. Ένα συνηθισμένο φύλλο γίνεται τόσο βαθύ, σαν να αποκαλύπτεται ολόκληρη η αλήθεια μέσα από αυτό. Το κάθε τι και τα πάντα αλλάζουν αμέσως. Το ναρκωτικό δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Το ναρκωτικό βάζει απλώς το νου σου στην άκρη, με χημικό τρόπο.
Κι αυτό όμως το συνηθίζεις, εθίζεσαι σ' αυτό. Ο νους απορροφάει ακόμα και το ναρκωτικό. Μόνο μια φορά, στην αρχή, την πρώτη φορά - ή δυο-τρεις φορές - μπορείς να κοροϊδέψεις το νου με χημικό τρόπο. Σιγά - σιγά, ο νους συντονίζεται με το ναρκωτικό και τότε ξαναπαίρνει τον έλεγχο και γίνεται και πάλι ο κύριος.

Μόνο ο διαλογισμός μπορεί να σκοτώσει το νου — τίποτε άλλο. Ο διαλογισμός είναι η αυτοκτονία του νου. Αν μπορείς να βάλεις το νου στην άκρη χωρίς κανένα χημικό, χωρίς κανένα υλικό μέσο, τότε γίνεσαι εσύ ο κύριος. Και όταν είσαι εσύ ο κύριος, τότε το κάθε τι είναι καινούργιο. Από την αρχή ως το τέλος, το κάθε τι είναι πάντοτε καινούργιο, νέο, φρέσκο. Δεν υπάρχει θάνατος σ' αυτόν τον κόσμο. Είναι η αιώνια ζωή.

Γιατί δίνεις τόσο μεγάλη αξία στη σκέψη; Έχεις εθιστεί σ' αυτήν. Είναι ναρκωτικό, είναι κάτι χημικό. Να θυμάσαι ότι η σκέψη είναι ένα χημικό, είναι ναρκωτικό. Όποτε αρχίζεις να σκέφτεσαι, βρίσκεσαι σε ένα είδος ύπνωσης, είσαι υπνωτισμένος, κοιμάσαι. Έτσι, έχεις εθιστεί, όπως ακριβώς συμβαίνει με το όπιο. Μπορείς να ξεχάσεις τον κόσμο, τις στενοχώριες, τις ανησυχίες, τις ευθύνες. Φτιάχνεις μέσα σου ένα διαφορετικό κόσμο. Ονειρεύεσαι, σκέφτεσαι.

Ο Ιησούς μπορούσε να βρει μόνο απλούς ανθρώπους: έναν ψαρά, έναν ξυλοκόπο, έναν παπουτσή — απλοί άνθρωποι. Όλοι οι μαθητές του, εκτός από τον Ιούδα, ήταν αμόρφωτοι. Μόνον ο Ιούδας ήταν αληθινά καλλιεργημένος, ένας εκλεπτυσμένος κύριος. Και πούλησε τον Ιησού για τριάντα κομμάτια ασήμι. Αυτό ο καλλιεργημένος, ο εκλεπτυσμένος Ιούδας τον πρόδωσε κι ο Ιησούς ήξερε πως αν κάποιος μπορούσε να τον προδώσει, αυτός ήταν ο Ιούδας. Γιατί; Επειδή η καρδιά μπορεί να προδοθεί μόνο από το κεφάλι. Η αγάπη μπορεί να προδοθεί μόνο από τη λογική. Τίποτε άλλο δεν μπορεί να προδώσει.

Έτσι, όλες οι αντιπαραθέσεις, όλες οι συζητήσεις είναι μάταιες. Δεν οδηγούν πουθενά. Ακόμα κι αν αισθάνεσαι πως φτάνεις σε ένα συμπέρασμα, το συμπέρασμα αυτό είναι εξαναγκασμένο, δεν φτάνεις σ'
αυτό μέσα από τη συζήτηση. Μπορείς να σωπάσεις τον άλλον, μα δεν μπορείς ποτέ να τον πείσεις. Ποτέ! Και το λέω κατηγορηματικά: Ποτέ! Αν ξέρεις μερικά κόλπα της λογικής, μπορείς να σωπάσεις τον άλλον.

Καμία αντιπαράθεση δεν μπορεί να πείσει. Και αν δεν έχει φτάσει στην πειθώ, τότε ποιο είναι το συμπέρασμα; Το συμπέρασμα είναι εξαναγκασμένο, είναι πάντοτε πρόωρο. Μοιάζει περισσότερο με έκτρωση, δεν είναι πραγματική γέννα. Είναι κάτι που το έχεις επιβάλλει εσύ. Δεν γεννιέται ένα υγιές, ένα δυνατό, ένα ζωντανό παιδί, μα ένα παιδί νεκρό.

Οι παπάδες χρησιμοποιούν τόσο ειδική φρασεολογία, χρησιμοποιούν τέτοιους τεχνικούς όρους, που δεν μπορείς να καταλάβεις για τι πράγμα μιλούν. Και όταν δεν μπορείς να καταλάβεις, νομίζεις πως είναι πολύ βαθυστόχαστοι. Όποτε δεν μπορείς να καταλάβεις κάτι, νομίζεις πως είναι πολύ βαθυστόχαστο. "Είναι πέρα από μένα."
Να θυμάσαι αυτό: Ο Βούδας μιλάει σε μια πολύ συνηθισμένη γλώσσα, η οποία μπορεί να γίνει κατανοητή από τον καθένα. Δεν είναι η γλώσσα των παπάδων. Ο Ιησούς μιλάει με μικρές παραβολές, που μπορεί να τις καταλάβει οποιοσδήποτε αμόρφωτος άνθρωπος. Δεν χρησιμοποιεί ποτέ ειδική φρασεολογία. Ο Μαχαβίρας μιλάει, δίνει τις τεχνικές του, στη γλώσσα των πιο συνηθισμένων και καθημερινών ανθρώπων.
Αν ο καθημερινός άνθρωπος δεν μπορεί να καταλάβει, μόνο τότε μπορούν να επιβιώσουν οι παπάδες. Αν ο καθημερινός άνθρωπος καταλαβαίνει τι λένε, τότε εκείνοι χάνουν, επειδή δεν λένε τίποτα.
Ο έξυπνος έχει πάντοτε εκμεταλλευτεί τον καθημερινό άνθρωπο. Γι' αυτό ο Βούδας, ο Ιησούς και ο Μαχαβίρας δεν έγιναν ποτέ σεβαστοί από τους βραχμάνους, τους λόγιους και τους έξυπνους, επειδή ήταν επιβλαβείς. Κατέστρεφαν τις δουλειές τους.

Δεν μπορείς να εξαπατήσεις μέσα από το σώμα. Το σώμα σου είναι πιο αληθινό από το νου σου. Και όλες οι θρησκείες που έχουν επινοηθεί από τους παπάδες, σού λένε: «Να είσαι εναντίον του σώματος και υπέρ του νου.»

Τώρα έχω μάθει τι σημαίνει εκκλησία. Σημαίνει απλώς να είσαι σιωπηλός και να ακούς. Αυτό μπορεί να γίνει οπουδήποτε και είναι προτιμότερο να γίνει κάπου αλλού, επειδή στην εκκλησία πηγαίνουν πολλοί άλλοι άνθρωποι, οι οποίοι φλυαρούν και με ενοχλούν. Είναι καλύτερα κάτω από ένα δέντρο. Είναι καλύτερα κάτω από τον ουρανό.

Όσο περισσότερους σκοτώνεις, τόσο πιο σπουδαίος είσαι. Όσο πιο αγενής είσαι, τόσο πιο μεγάλος πολεμιστής είσαι.
Και πίσω στη χώρα σου θα σας υποδεχτούν σαν ήρωες, θα σας δώσουν μετάλλια. Επειδή υπήρξες σπουδαίος φονιάς, σου δόθηκε αυτό το μετάλλιο από τη χώρα σου. Και ονομάζουμε αυτές τις χώρες πολιτισμένες — και οι φονιάδες αποκτούν αναγνώριση, οι φονιάδες γίνονται σεβαστοί. Αυτό όμως συμβαίνει μόνο με τις μαζικές δολοφονίες. Οι ατομικές δολοφονίες δεν επιτρέπονται. Τότε ο δολοφόνος οδηγείται στη φυλακή.
Όταν ολόκληρη η κοινωνία τρελαίνεται, αυτό ονομάζεται πόλεμος. Το κάθε τι παραμερίζεται και επιτρέπεται η αληθινή σου φύση. Γι' αυτό, όλοι νιώθουν χαρούμενοι, όταν υπάρχει πόλεμος.
Θα έπρεπε να είναι αλλιώς, να μη νιώθει κανένας χαρούμενος, όταν γίνεται πόλεμος. Όλοι όμως νιώθουν χαρούμενοι, επειδή τώρα σας επιτρέπεται να είστε ζώα. Ο πολιτισμός σας, η ετικέτα σας, οι τρόποι σας είναι απλώς λουστραρισμένοι τρόποι για να κρύψετε από πίσω το ζώο.

Ένας παντρεμένος άντρας, με έξι παιδιά, ήρθε ο' εμένα, μόλις πριν από λίγες μέρες, και είπε: "Ποτέ στη ζωή μου δεν κοίταξα άλλη γυναίκα. Ποτέ! Τ συμβαίνει όμως; Διαλογίζομαι και για πρώτη φορά οι γυναίκες έχουν γίνει πολύ ελκυστικές. Και είμαι σαράντα οκτώ ετών, με γυναίκα και έξι παιδιά και όλα πάνε καλά. Τι να κάνω; Τώρα φοβάται. Πρέπει να το καταπίεζε συνεχώς αυτό, επί σαράντα οκτώ χρόνια. Τώρα, ξαφνικά, έχει μάθει πώς να χαλαρώνει. Όταν όμως χαλαρώνεις, χαλαρώνεις απόλυτα. Έτσι, όλα εκείνα που έχουν καταπιεστεί, χαλαρώνουν κι αυτά.

Με έναν καταπιεσμένο νου, η χαλάρωση είναι το πιο επικίνδυνο πράγμα. Έρχεσαι σ' εμένα και ρωτάς: "Πώς να χαλαρώσω;" Δεν ξέρεις τι ζητάς, επειδή η κοινωνία σου σε έχει εκπαιδεύσει να μη χαλαρώνεις, η κοινωνία σου σε έχει διδάξει πώς να ελέγχεις κι εγώ βρίσκομαι εδώ να σε διδάσκω πώς να χαλαρώνεις. Αυτό είναι απόλυτα αντικοινωνικό.
Η κοινωνία σου είναι δημιουργημένη από παθολογικούς νους σαν το δικό σου. Έχουν φτιάξει κανόνες και διατάξεις και οι παθολογικοί άνθρωποι είναι πάντοτε πολύ αποτελεσματικοί στο να φτιάχνουν κανόνες και διατάξεις.

Υπάρχει μια δυναμική, ένας εσωτερικός νόμος, ότι οι άνθρωποι που σε σέβονται, κατά βάθος νιώθουν επίσης και έλλειψη σεβασμού. Οι άνθρωποι που σε αγαπούν, σε μισούν επίσης, επειδή μέσα τους είναι χωρισμένοι. Δεν είναι ένα. Έτσι, αφού σε βοηθήσουν να φτάσεις στο θρόνο, ένα κομμάτι έχει τελειώσει, το κομμάτι της αγάπης. Τώρα τι θα συμβεί στο κομμάτι που μισεί; Αμέσως, αρχίζει να λειτουργεί το κομμάτι που μισεί.

Το σεξ είναι το πιο θεϊκό πράγμα στον κόσμο. Γιατί όμως εσύ το ονομάζεις αμαρτία; Επειδή από την αρχή -αρχή, έχεις διδαχθεί πως είναι αμαρτία. Έχεις ξεχάσει εντελώς πως έχεις έρθει από αυτό. Κι έχεις ξεχάσει εντελώς το γεγονός πως όταν η σεξουαλική ενέργεια τελειώνει μέσα σου, θα πεθάνεις. Ζωή είναι η σεξουαλική ενέργεια που πάλλεται μέσα σου.

Έτσι, όλοι οι θρησκευτικοί άνθρωποι, όλοι οι δάσκαλοι έχουν επινοήσει τρόπους για να σε βγάλουν έξω από τη λογική. Το Ζεν έχει τη δική του ιδιαίτερη τεχνική κι αυτή η τεχνική είναι γνωστή ως κόαν.
Το κόαν είναι ένας παράλογος γρίφος. Δεν μπορείς να τον λύσεις. Όσο κι αν προσπαθείς εσύ, η προσπάθεια σου είναι άσχετη. "Πιο εντατικά! Πιο εντατικά!" θα λέει συνέχεια ο δάσκαλος. "Δεν προσπαθείς αρκετά εντατικά!" Και σε κοροϊδεύει, επειδή, οτιδήποτε κι αν κάνεις, δεν είναι ποτέ αρκετό για να λύσεις το πρόβλημα.
Επειδή το πρόβλημα είναι άλυτο! Δεν εξαρτάται από το αν εργάζεσαι εντατικά ή όχι. Αν όμως το κάνεις με όλο σου τον εαυτό, ξαφνικά θα αποκτήσεις επίγνωση του παράλογου. Ποτέ πριν. Ξαφνικά, θα αρχίσεις να γελάς. Το όλο πράγμα ήταν ανοησία. Κι αν μπορείς να αρχίσεις να γελάς με τρελό γέλιο, που έρχεται όταν δεν λειτουργεί η λογική...

Το φαγητό μπορεί να σου δώσει σεξουαλική ευχαρίστηση, επειδή το σεξουαλικό κέντρο και το στόμα συνδέονται. Γι' αυτό το φιλί είναι κάτι σεξουαλικό. Αλλιώς, γιατί; Κι αν φιλάς κάποιον με πάθος, αμέσως θα αισθανθείς να ανεβαίνει σεξουαλική ενέργεια. Γιατί; Αφού το στόμα και το σεξ βρίσκονται τόσο μακριά! Δεν βρίσκονται μακριά, είναι συνδεδεμένα. Είναι οι δύο πόλοι της ίδιας ενέργειας.

Δημιουργώντας συνεχώς ένα συγκεκριμένο ήχο, μπορείς να παράγεις τόση πολλή ζέστη... Μπορείς να το δοκιμάσεις και μόνος σου. Μια νύχτα που κάνει κρύο, στάσου έξω και απλώς κάνε όμκαρ. Πάλλε το Ωμ μέσα σου, όσο πιο πολύ μπορείς, ώστε το Ωμ να ηχεί από τα δάχτυλα των ποδιών σου, μέχρι το κεφάλι σου. Ξαφνικά, θα αισθανθείς ότι το κρύο έχει εξαφανιστεί, το σώμα είναι ζεστό. Και αν το συνεχίσεις αυτό,
σύντομα, σε μια πάρα πολύ κρύα, παγωμένη νύχτα, εσύ θα αρχίσεις να ιδρώνεις.
Με αυτόν τον τρόπο έζησε γυμνός ο Μαχαβίρας. Με αυτόν τον τρόπο οι βουδιστές μοναχοί ζουν γυμνοί στο Θιβέτ, όπου η παγωνιά είναι κάτω από το μηδέν. Κάθονται όλη τη νύχτα κάτω από τον ουρανό, χιονίζει κι εκείνοι ιδρώνουν. Δημιουργούν συνεχώς ένα συγκεκριμένο ήχο.

Κοίτα τη ζωή σου, οτιδήποτε κάνεις. Αν την αφήσεις, τι θα χαθεί; Τίποτα δεν κερδίζεις μέσα από αυτήν. Ασήμαντα πράγματα, από το πρωί ως το βράδυ. Και τότε κουράζεσαι από αυτά, τότε πας για ύπνο και το πρωί είσαι και πάλι έτοιμος να κάνεις τα ίδια ανούσια πράγματα. Είναι ένας φαύλος κύκλος. Το ένα ανούσιο πράγμα οδηγεί στο άλλο ανούσιο πράγμα. Συνδέονται μεταξύ τους.

Έρχονται σ' εμένα άνθρωποι που νομίζουν ότι η αναζήτηση τους είναι θρησκευτική. Η αναζήτηση τους είναι απλώς διανοητική. Κινούνται στις σκοτεινές κοιλάδες του νου, εξακολουθούν να ακούν το νου, ελπίζουν. Είχαν στηρίξει την ελπίδα τους στο χρήμα και απέτυχαν. Είχαν στηρίξει την ελπίδα τους στο σεξ και απέτυχαν. Είχαν στηρίξει την ελπίδα τους σε πάρα πολλά και όλα απέτυχαν.

Να το θυμάσαι αυτό. Όταν φτάνεις στο εσώτατο κέντρο σου, δεν είσαι μόνος, είσαι μοναχικός. Κι αυτή η μοναχικότητα δεν είναι κενό, είναι πληρότητα. Αυτή η μοναχικότητα δεν είναι άδεια, πλημμυρίζει. Αυτή η μοναχικότητα δεν είναι άδεια, είναι το παν.

Οι φωτισμένοι είναι πάντα αλλοπρόσαλλοι. Η λογική συνέπεια είναι πάντοτε του νου. Μπορείς να βρεις έναν σκεπτόμενο με λογική συνέπεια, μα δεν μπορείς να βρεις ένα βούδα με λογική συνέπεια. Κάθε στιγμή, συμπεριφέρεται με έναν καινούργιο τρόπο, επειδή η συμπεριφορά του δεν βγαίνει από το παρελθόν, αλλά ανταποκρίνεται στην παρούσα στιγμή. Και ήταν τόσο απροσδόκητο, που ο νους δεν μπορούσε να λειτουργήσει και ξαφνικά υπήρχε σκοτάδι παντού.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, που αντιμετωπίζει αναπόφευκτα όποιος ταξιδεύει στο μονοπάτι, είναι το να κάνει μια ξεκάθαρη διάκριση ανάμεσα στην αγάπη και την προσκόλληση. Φαίνονται ίδιες, αλλά δεν είναι. Μοιάζουν ίδιες, αλλά δεν είναι. Μάλιστα, το μίσος μοιάζει περισσότερο με την αγάπη, από ό,τι η προσκόλληση.
Η προσκόλληση είναι ακριβώς το αντίθετο. Στην πραγματικότητα, κρύβει το μίσος και εμφανίζεται σαν αγάπη. Η προσκόλληση σκοτώνει την αγάπη. Τίποτε άλλο δεν μπορεί να είναι τόσο δηλητηριώδες, όσο η προσκόλληση, όσο η κτητικότητα. Προσπάθησε λοιπόν να το καταλάβεις αυτό κι ύστερα μπορούμε να μπούμε σ’ αυτή την όμορφη ιστορία.

Το να αγαπάς, σημαίνει ότι ο άλλος έχει γίνει τόσο σημαντικός, που μπορείς να χάσεις τον εαυτό σου. Η αγάπη είναι δόσιμο χωρίς όρους, επειδή, αν υπάρχει ακόμα κι ένας όρος, τότε ο σημαντικός είσαι εσύ, όχι ο άλλος. Τότε είσαι εσύ το κέντρο, όχι ο άλλος. Και αν είσαι εσύ το κέντρο, τότε ο άλλος είναι απλώς το μέσο. Χρησιμοποιείς τον άλλο, εκμεταλλεύεσαι τον άλλο, βρίσκεις ικανοποίηση, βρίσκεις ευχαρίστηση, βρίσκεις πληρότητα μέσα από τον άλλο, μα ο στόχος είσαι εσύ.

Όλη σου η ποίηση, όλα σου τα τραγούδια για την αγάπη είναι απλώς υποκατάστατα, ώστε να μπορείς να τραγουδάς, χωρίς να μπαίνεις μέσα σ' αυτήν, ώστε να μπορείς να νιώθεις ότι αγαπάς, χωρίς να αγαπάς. Και η αγάπη είναι μια τόσο βαθιά ανάγκη, που δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς αυτήν. Χρειάζεται είτε το αληθινό είτε κάποιο υποκατάστατο.
Το υποκατάστατο μπορεί να είναι ψεύτικο, αλλά τουλάχιστον για κάποιο διάστημα, σου δίνει την αίσθηση ότι βρίσκεσαι μέσα στην αγάπη. Και ακόμα και το ψεύτικο είναι απολαυστικό. Αργά ή γρήγορα, θα αντιληφθείς πως είναι ψεύτικο. Τότε, δεν πρόκειται να αλλάξεις την ψεύτικη αγάπη σε αληθινή. Τότε, θα αλλάξεις απλώς τον εραστή ή την ερωμένη.

Ιδιαίτερα στη Δύση, όπου η αγάπη έχει σκοτωθεί εντελώς, οι άνθρωποι είναι ερωτευμένοι με αντικείμενα ή με ζώα — σκυλιά, γάτες, σπίτια, αυτοκίνητα. Είναι πιο εύκολο να αγαπήσεις ένα αντικείμενο ή ένα ζώο. Ο σκύλος είναι πιο πιστός από ό,τι μπορεί να είναι μια σύζυγος. Δεν μπορείς να βρεις πιο πιστό ζώο από το σκύλο. Μένει πάντοτε πιστός, δεν υπάρχει κίνδυνος.

Αν θέλεις να κάνεις κτήμα σου τον άλλο, τον σκοτώνεις. Και τη στιγμή που το έχεις πετύχει, χάνεται όλη η δόξα, επειδή τώρα ο άλλος δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Ο άλλος μπορεί να ανταποκριθεί μόνο μέσα σε ελευθερία, εσύ όμως δεν μπορείς να επιτρέψεις ελευθερία, επειδή δεν αγαπάς. Η αγάπη δεν είναι ποτέ κτητική. Δεν μπορεί να είναι, από την ίδια της τη φύση.

Στους παπάδες δεν άρεσε ποτέ ο Βούδας, όσο ήταν ζωντανός, δεν τους άρεσε ποτέ ο Ιησούς, όσο ήταν ζωντανός. Όσο ήταν ζωντανός, ήταν πάντοτε εναντίον του. Όταν είναι νεκρός, αμέσως έρχονται και οργανώνονται γύρω του, κάνουν ένα ναό κι αρχίζουν να σε εκμεταλλεύονται.

Όταν γεννιέται ένα παιδί, εσύ αρχίζεις να κατευθύνεις την αγάπη του: "Εγώ είμαι ο πατέρας σου, αγάπα με." Λες και η αγάπη είναι ένα λογικό συμπέρασμα: "Εγώ είμαι ο πατέρας σου, συνεπώς αγάπα με." "Εγώ είμαι η μητέρα σου, συνεπώς αγάπα με." "Αυτός είναι ο αδελφός σου, συνεπώς αγάπα τον." Και η αγάπη δεν γνωρίζει 'συνεπώς.' Η αγάπη δεν είναι συμπέρασμα.

Έτσι, πριν συμβεί το αυθόρμητο, εμείς αρχίζουμε να πιέζουμε το παιδί. Και το παιδί πρέπει να υποχωρήσει, επειδή είναι αβοήθητο. Έτσι, αρχίζει να πουλάει την αγάπη του και γεννιέται η πολιτική. Γίνεται πολιτικός, χαμογελάει, στο βάθος όμως είναι θυμωμένο. Δείχνει αγάπη του και στο βάθος δεν υπάρχει αγάπη.

Υπάρχει μια φράση του Ιησού, από τις πιο μυστηριώδεις, αδύνατον να την εναρμονίσεις με το νου του Ιησού και πολύ επικίνδυνη. Και η διατύπωση είναι επίσης επικίνδυνη. Ο Ιησούς λέει στους μαθητές του: "Αν δεν μισήσεις τον πατέρα σου και τη μητέρα σου, δεν μπορείς να έρθεις μαζί μου."
Ένας άνθρωπος σαν τον Ιησού, που λέει ότι η αγάπη είναι το μονοπάτι, που λέει ότι ο Θεός είναι αγάπη, που ανυψώνει την αγάπη στην υψηλότερη δυνατή κορυφή και την κάνει ισοδύναμη με το διαλογισμό, λέει: "Αν δεν μισήσεις τον πατέρα σου και τη μητέρα σου, δεν μπορείς να έρθεις μαζί μου." Έχει δίκιο, επειδή αν δεν γίνει ο Ιησούς ο πατέρας σου και η μητέρα σου...
Δεν μπορείς να έρθεις σε ένα δάσκαλο, αν δεν έχεις αφήσει εντελώς τον πατέρα σου και τη μητέρα σου. Αυτοί είναι το παρελθόν σου, περασμένοι συσχετισμοί, περασμένες σχέσεις.

Αν γνωρίζεις την αγάπη, δεν υπάρχει κανένας φόβος. Αν δεν γνωρίζεις την αγάπη, τότε ο φόβος γίνεται το κέντρο της ζωής σου. Πώς να προστατέψεις τον εαυτό σου; Έτσι, φτιάχνεις κάστρα, φτιάχνεις τραπεζικούς λογαριασμούς.
Αυτά είναι απλώς προστασίες εναντίον του θανάτου. Και όταν φοβάσαι το θάνατο, φοβάσαι να ζήσεις, επειδή το να ζεις είναι πάντοτε επικίνδυνο. Να ζεις σημαίνει να κινείσαι σε άγνωστα μονοπάτια. Και υπάρχει κίνδυνος. Σε κάθε γωνιά μπορεί να περιμένει ο θάνατος.
Ο άνθρωπος που φοβάται το θάνατο, σιγά - σιγά συρρικνώνεται κι αρχίζει επίσης να φοβάται και τη ζωή. Δεν μπορεί να πετάξει με το αεροπλάνο, δεν μπορεί να μπει στο τρένο, επειδή μπορεί να συμβεί ατύχημα, δεν μπορεί να γίνει φίλος με έναν άγνωστο, επειδή ποιος ξέρει; Δεν μπορεί να ερωτευτεί με καμία γυναίκα, επειδή ποιος ξέρει αν τον εξαπατήσει ή όχι; Δεν μπορεί να πιστέψει.

Οι δάσκαλοι δεν απαντούν ποτέ σε αυτό που ρωτάς. Απαντούν σε αυτό που εννοείς, όταν ρωτάς. Δεν απαντούν ποτέ στην ερώτηση σου, επειδή αυτή είναι άσχετη. Πάντοτε απαντούν σε αυτό που είναι κρυμμένο πίσω από την ερώτηση σου — επειδή εσύ πάντα τα κρύβεις αυτά τα πράγματα.

Σ’ αυτή την κοινωνία ακόμα κι αν δεν είσαι τρελός, κάνε τον τρελό, επειδή η τρέλα είναι το νόμισμα που ισχύει, αυτή είναι η νομισματική μονάδα. Μην είσαι παρείσακτος μέσα στο τρελοκομείο, αλλιώς οι τρελοί θα μαζευτούν όλοι μαζί και θα σε σκοτώσουν. Αν πεις ότι εσύ δεν είσαι τρελός, αυτό σημαίνει ότι προσπαθείς να τους πεις: "εσείς είστε τρελοί." Κι αυτό δεν μπορούν να το αντέξουν.

Αυτό συμβαίνει μ' εμένα κάθε μέρα: αν έρθει ένας φιλόσοφος, αν έρθει ένας ψυχίατρος, ένας άνθρωπος που έχει σπουδάσει ψυχολογία, φιλοσοφία και θρησκεία σε κάποιο πανεπιστήμιο, είναι δύσκολο, σχεδόν ανέφικτο να έχει οποιαδήποτε επικοινωνία μαζί μου. Μπορείς να συζητάς, μα δεν μπορείς να συναντηθείς. Θα κινείσαι παράλληλα. Μπορεί να φαίνονται κοντά, επειδή χρησιμοποιείς τις ίδιες λέξεις, μα αυτό είναι απλώς εξωτερικό.
Αν το πρωί αγαπάς έναν άνθρωπο υπερβολικά, το βράδυ πρέπει να τον μισήσεις, αλλιώς θα πέσεις κάτω από το σχοινί. Είναι περπάτημα πάνω σε τεντωμένο σχοινί. Αν αγαπάς έναν άνθρωπο υπερβολικά, έχεις γείρει υπερβολικά προς τα αριστερά. Τώρα θα πέσεις. Για να ισορροπήσεις, πρέπει να γείρεις προς τα δεξιά.
Οι εραστές πάντοτε καυγαδίζουν. Αυτό είναι ένα είδος ισορροπίας, δεν είναι τίποτα σοβαρό, είναι φυσικό. Εκτός αν πέσεις κάτω από το σχοινί, αυτό είναι άλλο θέμα.



34g. Ευχές και κατάρες, προσευχές και διαλογισμοί

Διαλογισμός 
Ένας από τους μαθητές του Βούδα ο Ατίσα, βρήκε μια μέθοδο για να μετασχηματίσει τον πόνο. Άκου προσεκτικά είναι μία από τις καλύτερες μεθόδους.
Όταν εισπνέεις, φαντάσου πως εισπνέεις όλα τα βάσανα, όλο τον πόνο, όλων των ανθρώπων στον κόσμο. Εισπνέεις όλο το σκοτάδι, όλη την άρνηση, όλη την κόλαση που υπάρχει παντού. Άφησε την καρδιά σου να τα απορροφήσει. Όταν εισπνέεις, εισέπνεε όλο τον πόνο και όλα τα βά- σανά ολόκληρης της ύπαρξης — του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος.
Όταν εκπνέεις, βγάλε προς τα έξω όλη τη χαρά που έχεις, όλη την ευτυχία, όλη την ευλογία. Να εκπνέεις αφήνοντας τον εαυτό σου να χυθεί μέσα στην ύπαρξη. Αυτή είναι η μέθοδος της συμπόνιας. Πάρε μέσα σου όλο τον πόνο και δώσε προς τα έξω όλες τις ευλογίες.
Όταν το κάνεις, θα εκπλαγείς. Από τη στιγμή που θα πάρεις μέσα σου όλο τον πόνο του κόσμου, δεν θα είναι πια πόνος. Η καρδιά αυτόματα μεταμορφώνει την ενέργεια Η καρδιά είναι μεταλλακτική δύναμη. Πιες τον πόνο και θα μεταμορφωθεί σε ευτυχία. Ύστερα, άφησε την ευτυχία να χυθεί προς τα έξω.

Διαλογισμός 
Ο Γκουρτζίεφ έλεγε: «Όταν πέθανε ο πατέρας μου, ήμουν εννέα ετών. Με φώναξε να πάω κοντά του, δίπλα από το κρεβάτι του και μου είπε: Γιε μου, δεν σου αφήνω πολλά, αλλά έχω να σου πω κάτι, που μου είπε ο πατέρας μου, όταν πέθαινε. Με βοήθησε τρομερά. Ήταν ο θησαυρός μου. Δεν έχεις μεγαλώσει ακόμα και μπορεί να μην το καταλάβεις, αλλά κράτησε το, να το θυμάσαι. Μια μέρα, θα μεγαλώσεις και τότε μπορεί να το καταλάβεις. Αυτό είναι ένα κλειδί, που ξεκλειδώνει τις πόρτες των μεγάλων θησαυρών.»
Και ο πατέρας του είπε κάτι πολύ απλό. Είπε: «Όταν κάποιος σε προσβάλλει, γιε μου, πες του ότι θα διαλογιστείς πάνω σ' αυτό για είκοσι τέσσερις ώρες και τότε θα έρθεις και θα του απαντήσεις.»
0 Γκουριζίεφ λέει ότι πολύ αργότερα ανακάλυψε όχι αυτά τα λόγια ήταν πράγματι ένα σπουδαίο κλειδί.
Και λέει: «Αν σε πουν βλάκα, διαλογίσου πάνω σ' αυτό για είκοσι τέσσερις ώρες και αν ο άνθρωπος που σε πρόσβαλλε είχε δίκιο, πήγαινε και πες του: Κύριε, σας ευχαριστώ, είχατε δίκιο. Είμαι βλάκας. Μπορεί όμως να διαλογιστείς για είκοσι τέσσερις ώρες και να φτάσεις στο συμπέρασμα ότι αυτό που ειπώθηκε είναι ψέμα. Αν όμως κάτι είναι ψέμα, τότε γιατί να αμυνθείς; Οπότε, μην πας να του πεις πως ήταν ψέμα. Το ψέμα είναι ψέμα, οπότε γιατί ν' ασχολείσαι μ' αυτό;»


34i. Χρησιμούλες

Θέλεις να σταματήσεις το κάπνισμα;
Όποτε θα έχεις την επιθυμία να καπνίσεις, πρώτα ανάπνευσε βαθιά, για πέντε λεπτά. Άρχισε με την εκπνοή. Κάνε βαθιά εκπνοή. Πάρε βαθιά εισπνοή και κάνε βαθιά εκπνοή, δώσε όμως περισσότερη έμφαση στην εκπνοή παρά στην εισπνοή. Ζούληξε όλο σου το αναπνευστικό σύστημα, ώστε να βγει όλος ο αέρας έξω. Κάνε το αυτό για πέντε λεπτά πριν από κάθε τσιγάρο. Και αν μετά από αυτά τα πέντε λεπτά έχει εξαφανιστεί η επιθυμία σου για κάπνισμα, δεν υπάρχει λόγος να καπνίσεις. Αν η επιθυμία παραμένει, τότε κάπνισε.