47 κείμενα του Multa paucis στις 3  Μάιου  2005

 34a. 

Ένας άνθρωπος πήγε στο γιατρό και του είπε ότι η γυναίκα του δεν έκανε παιδιά.
Ο γιατρός είδε τη γυναίκα, πήρε το σφυγμό της και είπε: «Δεν μπορώ να σου κάνω θεραπεία γονιμότητας, επειδή βλέπω ότι θα πεθάνεις μέσα σε σαράντα μέρες.»
Όταν η γυναίκα το άκουσε αυτό, αναστατώθηκε τόσο πολύ, που δεν μπόρεσε να φάει τίποτα μέσα σ' εκείνες τις σαράντα μέρες. Δεν πέθανε όμως μέσα στον προβλεπόμενο χρόνο, οπότε ο σύζυγος της πήγε στο γιατρό να του ζητήσει εξηγήσεις, που τους έκανε να αναστατώσουν τόσο πολύ.
Ο γιατρός είπε: «Ναι, το ξέρω. Τώρα όμως θα είναι γόνιμη.» Ο σύζυγος ρώτησε από πού βγαίνει αυτό. Ο γιατρός είπε: «Η γυναίκα σου ήταν πολύ βαριά κι αυτό εμπόδιζε τη γονιμότητα. Ξέρω ότι το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να την κάνει να σταματήσει το φαγητό, θα ήταν ο φόβος του θανάτου. Συνεπώς, τώρα θεραπεύτηκε.»

Ένας σπουδαίος βασιλιάς, που κυβερνούσε πολλές περιοχές, βρισκόταν σε τόσο μεγαλειώδη θέση, που μόνο σοφοί εργαζόταν κοντά του. Κι όμως, μια μέρα ένιωσε σύγχυση και κάλεσε τους σοφούς του. Είπε; «Δεν γνωρίζω την αιτία, κάτι όμως με σπρώχνει να αναζητήσω ένα συγκεκριμένο δαχτυλίδι, που να μπορεί να με κρατάει σε ισορροπία. Πρέπει να έχω ένα τέτοιο δαχτυλίδι, που να με κάνε; χαρούμενο όταν είμαι στενοχωρημένος και να με στενοχωρεί όταν είμαι χαρούμενος,»
Οι σοφοί συμβουλεύτηκαν ο ένας τον άλλο και μπήκαν σε βαθύ συλλογισμό. Τελικά, αποφάσισαν ποιο δαχτυλίδι ταίριαζε στο χαρακτήρα του βασιλιά.
Το δαχτυλίδι που επινόησαν, ήταν ένα, πάνω στο οποίο χαράχτηκε η φράση: «Κι Αυτό Θα Περάσει.»

Αναζητώ τη μυστική φόρμουλα, ώστε να μπορώ να γίνω κύριος των διαθέσεών μου κι όταν θέλω, να μπορώ να μεταμορφώνω την ευτυχία μου σε στενοχώρια και τη στενοχώρια μου σε έκσταση. Λέει ότι θέλει να γίνει κύριος των διαθέσεών του, όχι θύμα. Θέλει να μπορεί να κάνει αυτό που θέλει.

Η λύπη έχει ένα βάθος, που δεν μπορεί ποτέ να το έχει η χαρά. Η λύπη έχει μια ομορφιά από μόνη της, μια πολύ απαλή ομορφιά, βαθιά, απαλή. Καμία χαρά δεν μπορεί ποτέ να την έχει αυτή την ομορφιά. Η χαρά είναι ρηχή, έχει μέσα της χυδαιότητα.
Η λύπη έχει βάθος, μεγαλύτερη πληρότητα από ό,τι μπορεί να δώσει οποιαδήποτε χαρά. Εσύ δεν την έχεις απολαύσει, επειδή δεν έχεις μπορέσει να φέρεις προς τα εκεί τη ουνειδητότητά σου. 

Εγώ ξέρω μια άλλη εκδοχή της ιστορίας και μου φαίνεται πως η άλλη εκδοχή είναι καλύτερη. Η άλλη εκδοχή είναι ότι δεν μπορούσαν να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα. Κι αυτό φαίνεται πιο σωστό.
Πώς μπορούν οι ειδικοί να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα; Μπορούν να διαφωνούν και να επιχειρηματολογούν, μα δεν μπορούν να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα. Έχεις ποτέ γνωρίσει ανθρώπους που να είναι φιλόσοφοι, θεολόγοι; Έχεις μάθει ποτέ να έχουν καταλήξει σε κανένα συμπέρασμα; Όχι. Ακόμη κι αν τους δώσεις ένα συμπέρασμα, εκείνοι θα διαφωνούν και θα κινούνται σε διαφορετικές διαστάσεις. Έτσι συμβαίνει πάντοτε.
Συνέβη σε αυτόν τον αιώνα με τον Φρόιντ, έναν άνθρωπο με πολλή γνώση, που δεν ήταν όμως σοφός—δεν ήταν σοφός με την έννοια που είναι σοφός ένας βούδας, με βάθος και διεισδυτικότητα σκέψης. Σιγά σιγά, όλοι του οι μαθητές, ο Γιουνγκ, ο Άντλερ και οι άλλοι, οι οποίοι θεωρούσαν ότι ο ίδιος είχε καταλήξει σε ένα συμπέρασμα, πως είχε βρει κάτι, απλώς αποδείχθηκε ότι βρισκόταν σε ένα σταυροδρόμι, στο οποίο χωρίστηκαν. Όλοι οι μαθητές του πήραν διαφορετικές κατευθύνσεις. Εκείνοι που έμειναν μαζί του ήταν οι μετριότητες. Ούτε μία μεγαλοφυΐα δεν έμεινε μαζί του. Όλες οι μεγαλοφυές έφυγαν διαφωνώντας. Έφυγαν κι έγιναν εχθροί.
Είναι αδύνατο για έναν άνθρωπο της γνώσης να καταλήξει σε
οποιοδήποτε συμπέρασμα. Η άλλη εκδοχή λέει ότι δεν μπορούσαν
να καταλήξουν σε μια απόφαση, οπότε πήγαν σε ένα σούφι άγιο και
ζήτησαν τη συμβουλή του. Ο σούφι άγιος είχε ήδη το δαχτυλίδι — οι
σοφοί άνθρωποι έχουν πάντοτε έτοιμο το δαχτυλίδι.
Απλώς έβγαλε το δαχτυλίδι από το δάχτυλό του, τους το έδωσε και τους είπε: «Δώστε το στο βασιλιά. Πείτε του όμως ότι υπάρχει μόνο ένας όρος: Μόνο όταν νιώσει ότι είναι αδύνατο να αντέξει άλλο, τότε πρέπει να ανοίξει το δαχτυλίδι. Το μήνυμα είναι κρυμμένο κάτω από την πέτρα, δεν πρέπει όμως να το ανοίξει μόνο από περιέργεια, επειδή τότε θα χάσει το μήνυμα. Το μήνυμα βρίσκεται εκεί, χρειάζεται όμως η σωστή στιγμή για να το συναντήσει. Δεν είναι ένα νεκρό μήνυμα, που μπορεί να το ανοίξει και να το διαβάσει. Είναι γραμμένο κάτω από την πέτρα, πρέπει όμως να εκπληρωθεί ο όρος: Όταν έχουν χαθεί τα πάντα και ο νους δεν μπορεί να αντέξει άλλο, όταν η σύγχυση είναι πλήρης, η αγωνία απόλυτη και δεν μπορείς να κάνεις τίποτε άλλο, όταν είσαι εντελώς αβοήθητος, μόνο τότε πρέπει να ανοιχτεί το δαχτυλίδι και το μήνυμα θα βρίσκεται εκεί.»


Ένας αυτοκράτορας είχε μεγάλη αγωνία να μάθει σχετικά με το θάνατο και τη ζωή μετά το θάνατο. Ρώτησε τους σοφούς του παλατιού του. Εκείνοι είπαν: «Αν ξέραμε, δεν θα ήμασταν εδώ. Είμαστε τόσο αδαείς, όσο είσαι κι εσύ. Εσύ όμως είσαι πλούσιος κι εμείς είμαστε φτωχοί. Αυτή είναι η μόνη μας διαφορά. Δεν ξέρουμε. Αν θέλεις στ' αλήθεια να μάθεις, θα πρέπει να βγεις από το παλάτι και να πας να ανα-
ζητήσεις δασκάλους. Ο δάσκαλος δεν μπορεί να έρθει σ' εσένα, θα πρέπει να πας εσύ στο δάσκαλο.»
Ο αυτοκράτορας πήγε σε όλους τους διάσημους ανθρώπους. Ασφαλώς αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο αναζητάει κανείς. Πήγε σε όλους τους γνωστούς αγίους, μα δεν έμεινε ικανοποιημένος. Ήρθε και πάλι στο παλάτι και είπε στους σοφούς του: «Έψαξα σ' ολόκληρη τη χώρα.»
Εκείνοι οι άνθρωποι είπαν: «Και πάλι ψάχνεις με λάθος τρόπο. Πηγαίνεις στους διάσημους. Είναι δύσκολο να βρεις ένα δάσκαλο μ' αυτόν τον τρόπο, επειδή είναι πολύ δύσκολο να γίνει διάσημος ένας αληθινός δάσκαλος. Συμβαίνει πολύ σπάνια. Ένας αληθινός δάσκαλος προσπαθεί να κρυφτεί με πολλούς τρόπους, ώστε μόνο οι αληθινοί αναζητητές να τον πλησιάζουν κι όχι οι περίεργοι, οι οποίοι θα ήθελαν, μια και τους δόθηκε η ευκαιρία, να ρωτήσουν κάτι. Αναζητούσες σε λάθος μέρη.»

Συνέβη στη ζωή ενός σπουδαίου Ινδού μουσικού, του Τάνσεν. Ήταν στην αυλή του μεγάλου βασιλιά Ακμπάρ. Κάποτε ο Ακμπάρ τον ρώτησε: «Δεν μπορώ να φανταστώ ότι μπορεί να σε ξεπεράσει κανένας. Μοιάζει ανέφικτο. Έχεις πάντα την τελευταία λέξη. Όποτε όμως το σκέφτομαι αυτό, μπαίνει στο νου μου η σκέψη ότι πρέπει να έχεις μαθητεύσει σε ένα δάσκαλο από τον οποίο έμαθες και ποιος ξέρει, μπορεί εκείνος να σε ξεπερνάει. Ποιος είναι ο δάσκαλος σου; Είναι ακόμη ζωντανός; Αν είναι ζωντανός, προσκάλεσε τον στην αυλή.»
Ο Τάνσεν είπε: «Είναι ζωντανός, μα δεν μπορώ να τον προσκαλέσω στην αυλή, επειδή είναι άγριο ζώο. Δεν είναι άνθρωπος της κοινωνίας, είναι σαν τους ανέμους, σαν τα σύννεφα. Δεν έχει ρίζες μέσα στην κοινωνία. Είναι ένας περιπλανώμενος άστεγος. Και επιπλέον, δεν μπορείς να του ζητήσεις να τραγουδήσει ή να παίξει. Αυτό δεν είναι εφικτό. Τραγουδάει όποτε το νιώθει, χορεύει όποτε το νιώθει. Θα πρέπει να πας εσύ σ' εκείνον και να περιμένεις υπομονετικά.»
Ο Ακμπάρ γοητεύτηκε. «Αξίζει τον κόπο! Όπου κι αν βρίσκεται,» είπε ο Ακμπάρ, «θα πάω.» 
Ήταν ένας περιπλανώμενος φακίρης. Το όνομα του ήταν Χάρι-ντας.Έτσι, ο Τάνσεν έστειλε ανθρώπους να ψάξουν να μάθουν πού βρισκόταν. Τον βρήκαν σε μια καλύβα, κοντά στον ποταμό Τζαμούνα. Ο Ακμπάρ και ο Τάνσεν πήγαν να τον ακούσουν. Οι χωρικοί είπαν: «Μερικές φορές, γύρω στις τρεις τη νύχτα, τραγουδάει και χορεύει, όλη μέρα όμως κάθεται σιωπηλός.»
Έτσι, μέσα στη νύχτα, ο Ακμπάρ και ο Τάνσεν, κρυμμένοι σαν τους κλέφτες, περίμεναν πίσω από ένα κοτέτσι, επειδή αν τους έβλεπε, μπορεί και να μην τραγουδούσε. Ο Χάριντας όμως άρχισε να τραγουδάει κι ύστερα άρχισε να χορεύει. Ο Ακμπάρ ήταν σαν υπνωτισμένος. Δεν μπορούσε να αρθρώσει ούτε λέξη, επειδή δεν είχε λόγια για να εκφράσει το θαυμασμό. Έκλαιγε συνεχώς. Κι όταν το τραγούδι σταμάτησε και πήραν το δρόμο του γυρισμού, έμεινε σιωπηλός. Από τα μάτια του κυλούσαν δάκρια.
Όταν ήρθε στο παλάτι, είπε στον Τάνσεν: «Νόμιζα ότι κανένας δεν μπορούσε να σε ξεπεράσει, νόμιζα πως είσαι μοναδικός, τώρα όμως... Τώρα όμως πρέπει να πω πως δεν είσαι τίποτα, συγκρινόμενος με το δάσκαλο σου. Γιατί τόση διαφορά;»
Ο Τάνσεν είπε: «Η διαφορά είναι απλή. Εγώ τραγουδάω, παίζω για να κερδίσω κάτι άλλο — χρήματα, κύρος, σεβασμό. Η μουσική μου εξακολουθεί να είναι ένα μέσο για έναν άλλο σκοπό. Κι ο δάσκαλος μου τραγουδάει επειδή έχει ήδη κάτι. Αυτή είναι η διαφορά. Εκείνος τραγουδάει μόνο όταν έχει κάτι μέσα του. Τότε ρέει το τραγούδι, τότε χορεύει. Όταν είναι γεμάτος με το θεϊκό και δεν μπορεί να το χωρέσει, τότε μόνο τραγουδάει. Το τραγούδι του είναι από μόνο του ένας σκοπός. Το γλεντάει!»

Κάπου στην Κίνα γινόταν μια μεγάλη γιορτή κι είχαν μαζευτεί πολλοί άνθρωποι. Υπήρχε ένα ανοιχτό πηγάδι, χωρίς κανένα τοίχο γύρω του κι ένας άνθρωπος έπεσε μέσα.
Φώναζε δυνατά, όμως η γιορτή ήταν πολύ μεγάλη και το πλήθος ήταν πολύ μεγάλο κι έκανε τόσο θόρυβο, που δεν μπορούσε κανένας να τον ακούσει. Τότε, ήρθε στο πηγάδι ένας βουδιστής μοναχός, ένας μπίκκου. Ο άνθρωπος έκλαιγε και φώναζε κι έλεγε: «Σώσε με!»
Ο μπίκκου, ο βουδιστής μοναχός, είπε: «Κανένας δεν μπορεί να σώσει κανέναν. Αυτό έχει πει ο Βούδας. Να είσαι φως για τον εαυτό σου. Κανένας δεν μπορεί να σώσει κανέναν. Αυτό είναι αδύνατον. Μην περιμένεις κάτι τέτοιο. Και επιπλέον, ο Βούδας έχει πει επίσης ότι κάθε ένας πρέπει να υποφέρει τα δικά του κάρμα. Πρέπει να έχεις κάνει κάποιες αμαρτίες στο παρελθόν και πρέπει να υποφέρεις. Να
υποφέρεις λοιπόν σιωπηλά. Μην κλαις και μην κάνεις τόση φασαρία, επειδή με το να κλαις και να φωνάζεις, δημιουργείς κάρμα.»
Ο άνθρωπος είπε: «Σώσε με πρώτα κι ύστερα θα ακούσω το κήρυγμα
σου. Αυτή τη στιγμή, μου είναι αδύνατο να σε ακούσω.» 
Ο βουδιστής μοναχός όμως συνέχισε το δρόμο του, επειδή ο Βούδας έχει πει: «Μην παρεμβαίνεις στο κάρμα κανενός.»
Ύστερα ήρθε στο πηγάδι ένας κομφουκιανός, ένας άλλος μοναχός.
Ο άνθρωπος φώναζε: «Σώσε με! Πεθαίνω και δεν φαίνεται να ακούει
κανένας.» 
Ο κομφουκιανός είπε: «Πόσο δίκιο έχει ο Κομφούκιος! Ο Κομφού- κιος έχει πει ότι κάθε πηγάδι πρέπει να έχει ένα τοίχο γύρω του. Μην ανησυχείς! Θα πιέσουμε την κυβέρνηση να χτίσει τοίχους γύρω από όλα τα πηγάδια της χώρας. Μην ανησυχείς!»
Ο άνθρωπος είπε: «Μέχρι τότε, εγώ θα έχω πεθάνει. Και πώς θα με βοηθήσει εμένα αυτό; Εγώ ήδη βρίσκομαι μέσα στο πηγάδι.»
Ο κομφουκιανός είπε: «Δεν είναι εκεί το ζήτημα. Το ζήτημα δεν είναι το άτομο. Τα άτομα έρχονται και φεύγουν. Το ζήτημα είναι η κοινωνία. Μπορείς όμως να πεθάνεις με τη βαθιά παρηγοριά ότι δεν πρόκειται να ξανασυμβεί σε κανέναν άλλον.»
Ύστερα ήρθε ένας χριστιανός ιεραπόστολος. Κοίταξε στο πηγάδι. Πριν ο άνθρωπος πει κουβέντα, ο ιεραπόστολος άνοιξε την τσάντα του κι έβγαλε ένα σχοινί. Ο χριστιανός ιεραπόστολος είναι πάντα έτοιμος να προσφέρει, πριν ακόμα του ζητηθεί. Ο ιεραπόστολος πέταξε το σχοινί και φώναξε: «Κρατήσου και θα σε τραβήξω.»
Ο άνθρωπος ήταν πολύ ευγνώμων. Όταν βγήκε έξω από το πηγάδι, στα πόδια του ιεραπόστολου και είπε: «Εσύ είσαι ο μόνος θρησκευτικός άνθρωπος!» O χριστιανός ιεραπόστολος είπε: «Μην πλανιέσαι. Ο Ιησούς είπε ότι αν δεν υπηρετήσεις μέχρι τον τελευταίο, τον έσχατο, δεν θα φτάσεις στο βασίλειο του Θεού. Μέσα από την προσφορά φτάνει κανείς στον παράδεισο. Να θυμάσαι λοιπόν, να πέφτεις ξανά και ξανά μέσα στο πηγάδι, επειδή εγώ δεν είμαι ο μοναδικός ιεραπόστολος. Και θα διδάξω και τα παιδιά σου να πέφτουν μέσα στο πηγάδι, για να μπορούμε να ερχόμαστε και να τα σώζουμε, επειδή πώς θα μπούμε εμείς στον παράδεισο, αν εσύ δεν πέφτεις;

Οι πέντε Παντάβας, τα πέντε αδέλφια, γύρω από τα οποία κινείται ολόκληρο το έπος, έχουν εκδιωχθεί από το βασίλειο και ζουν σαν φυγάδες μέσα στο δάσος.
Μια μέρα, διψούσαν πολύ και ο νεότερος αδελφός πηγαίνει να βρει νερό. Φτάνει σε μια όμορφη λίμνη, τη στιγμή όμως που πάει να γεμίσει το δοχείο του με νερό, ακούει μια φωνή, μια αόρατη φωνή, να λέει: «Περίμενε! Αν δεν απαντήσεις στις ερωτήσεις μου, δεν μπορείς να πάρεις νερό απ' αυτή τη λίμνη. Πρέπει να απαντήσεις σε τρεις ερωτήσεις μου. Αν μπορέσεις να απαντήσεις, θα πάρεις νερό. Αν δεν μπορέσεις να απαντήσεις, τότε θα πέσεις νεκρός αυτή τη στιγμή. Η πρώτη ερώτηση είναι: Ποιο είναι το σημαντικότερο πράγμα σχετικά με τον άνθρωπο; Ποιο είναι το πιο σημαντικό;» Ο νεαρός Παντάβα δεν μπόρεσε να απαντήσει κι έπεσε νεκρός.
Ύστερα ακολούθησαν τα άλλα τρία αδέλφια και συνέβη το ίδιο. Έπειτα πήγε στη λίμνη ο μεγάλος αδελφός, για να δει τι συνέβη στα αδέλφια του και να βρει νερό.
Τα τέσσερα αδέλφια του κείτονταν στην άκρη της λίμνης και τη
στιγμή που έφτασε στο νερό, άκουσε την ίδια φωνή: «Απάντησε σ'
αυτές τις ερωτήσεις, αλλιώς θα πεθάνεις κι εσύ. Και αν μπορέσεις να
απαντήσεις, όχι απλώς θα ζήσεις, αλλά θα μπορέσεις να πιεις νερό
από τη λίμνη και το ίδιο νερό θα ζωντανέψει τα αδέλφια σου. Πρώτα
όμως απάντησε στις ερωτήσεις μου. Και η πρώτη ερώτηση είναι: Ποιο
είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα σχετικά με τον άνθρωπο;» 
Και ο μεγαλύτερος Παντάβα είπε: «Το σημαντικότερο πρόβλημα σχετικά με τον άνθρωπο είναι ότι ο άνθρωπος δεν μαθαίνει ποτέ.» Του επέτρεψε να πιει νερό και του επέτρεψε να ξαναζωντανέψει τα αδέλφια του.
Στην πραγματικότητα, αυτό είναι από τα σημαντικότερα προβλήματα σχετικά με τον άνθρωπο — ότι ο άνθρωπος δεν μαθαίνει ποτέ. Μπορεί να γίνεις μεγάλος γνώστης, δεν μαθαίνεις όμως ποτέ. Η γνώση και η μάθηση είναι διαφορετικά. Η γνώση είναι δανεισμένη, είναι παπαγαλία, γεμίζει τη μνήμη σου. Ο εγκέφαλος σου γίνεται κομπιούτερ.
Η μάθηση είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Μάθηση σημαίνει να μαθαίνεις μέσα από την εμπειρία, να μην ξανακάνεις ποτέ το ίδιο λάθος, να γίνεσαι όλο και πιο συνειδητός, όλο και πιο ξύπνιος, με όλο και μεγαλύτερη επίγνωση.

Ο Νασραντίν ερωτεύτηκε μια γυναίκα. Και του λέω συνέχεια να έχει εγρήγορση, οπότε είπε στη γυναίκα: «Είσαι η πιο όμορφη, η πιο υπέροχη γυναίκα στον κόσμο.» Ξαφνικά, θυμήθηκε τι του είχα πει, οπότε είπε: «Μια στιγμή! Συγγνώμη, αυτό το έχω πει σε πολλές γυναίκες και δεν είμαι σίγουρος ότι δεν θα το ξαναπώ σε άλλες, μετά από σένα.»

34b.

Τα βρήκανε
Σε καιρούς όταν τσάρος ήταν ο Αλέξανδρος Γ΄ σε μια ταβέρνα ένας φαντάρος που τον έλεγαν Ορέσκιν ήπιε πολύ βότκα και άρχισε να καβγαδίζει και να υβρίζει τους θαμώνες. Προσπάθησαν να τον συνετίσουν δείχνοντας το πορτρέτο του τσάρου που κρεμόταν στον τοίχο της ταβέρνας, αλλά το στρατιωτάκι βγήκε από τα όριά του και φώναξε: «Εγώ όμως φτύνω τον τσάρο σας και δεν τον φοβάμαι». Τον Ορέσκιν είχαν συλλάβει και τον παρέπεμψαν στη δίκη για προσβολή του αυτοκράτορα. Ο φάκελος της υπόθεσης έφτασε στον ίδιο τον τσάρο τον Αλέξανδρο Γ΄ ο οποίος αμέσως κατάλαβε πως η ιστορία είναι τιποτένια και έγραψε πάνω σε φάκελο: «Η υπόθεση να κλείσει, από σήμερα να αποσυρθούν τα πορτρέτα μου από τις ταβέρνες, ο Ορέσκιν να απελευθερωθεί και να του μεταβιβάσετε πως και εγώ τον φτύνω».

Άκουσα ότι κάποτε στην Κίνα γινόταν ένας μεγάλος διαγωνισμός: Ποιος μπορεί να πει το πιο παράλογο και απίστευτο πράγμα. Ήταν μεγάλος διαγωνισμός. Είχαν μαζευτεί ψεύτες, απατεώνες, ποιητές, φλύαροι και δημοσιογράφοι.
Ο άνθρωπος που κέρδισε το βραβείο, είπε κάτι πολύ απλό. Είπε: «Κάποτε πήγα στο πάρκο και είδα δυο γυναίκες να κάθονται σιωπηλά σ' ένα παγκάκι για πέντε λεπτά.»
Ο κριτής είπε: «Αυτό είναι το πιο απίστευτο πράγμα.»
Κι ο άνθρωπος πήρε το πρώτο βραβείο!

34c. 

Μπορεί να έχεις ακούσει το όνομα ενός δυτικού διανοητή, του Ντε Μπόνο. Έχει να πει κάτι πολύ όμορφο. Έχει εφεύρει μια καινούργια λέξη, τη λέξη «πο». Δεν θα τη βρεις σε κανένα λεξικό, επειδή είναι καινούργια λέξη. Λέει ότι υπάρχουν περιστάσεις, που αν πεις ναι, θα κάνεις λάθος κι αν πεις όχι, θα κάνεις πάλι λάθος.
Υπάρχουν περιστάσεις που χρειάζεται να βρίσκεσαι ακριβώς στη μέση. Τότε πες «πο». Είναι μια λέξη που δεν σημαίνει ναι, δεν σημαίνει όχι, σημαίνει και τα δύο. Μπορεί να είναι κάτω από το ναι και το όχι, μπορεί να είναι πάνω από το ναι και το όχι, είναι όμως αδιαχώριστα –«πο»– ναι συν όχι.

Δύο συμφορές έχουν πέσει πάνω στο δυτικό νου: Ο ένας είναι ο Αριστοτέλης, επειδή σου έχει δώσει μια λογική στάση προς τη ζωή, η οποία είναι λανθασμένη. Σου έδωσε το διαχωρισμό - είτε το ναι είτε το όχι - και είπε: «Δεν μπορούν να είναι αληθινά και τα δύο μαζί.» Και όμως, είναι αληθινά και τα δύο μαζί, επειδή η ζωή είναι και τα δύο — μέρα και νύχτα, καλοκαίρι και χειμώνας, θεός και διάβολος.
Η ζωή είναι μαζί, αδιαχώριστη. Όταν ο άνθρωπος έρχεται να αντιληφθεί αυτό το αδιαχώριστο της ζωής, γίνεται πάρα πολύ δύσκολο —τι να πεις και τι να μην πεις. Ότι και να πει θα είναι λάθος, επειδή η γλώσσα επιτρέπει μόνο το ναι ή το όχι.
Η δεύτερη συμφορά είναι ότι έχει πέσει πάνω στο δυτικό νου η σταύρωση του Ιησού. Εξαιτίας αυτής της σταύρωσης, διαταράχθηκε ολόκληρος ο δυτικός νους. Πρώτα ο Αριστοτέλης χώρισε τη ζωή στο δύο κι ύστερα η σταύρωση του Ιησού χώρισε την καρδιά στα δύο.
Αν είσαι χριστιανός, πηγαίνεις στον παράδεισο. Αν δεν είσαι, πηγαίνεις στην κόλαση. Αν είσαι χριστιανός, μόνο τότε είσαι άνθρωπος. Αν δεν είσαι χριστιανός, τότε κανένας δεν σκοτίζεται για σένα. Σε σκοτώνουν πάρα πολύ εύκολα, χωρίς δεύτερη σκέψη.
Η σταύρωση χώρισε την καρδιά, το συναισθηματικό μέρος του ανθρώπου. Και ο χριστιανισμός έχει κάνει τόσο πολλές βιαιότητες - καμία θρησκεία δεν έχει κάνει τόσο πολλές - εξαιτίας της σταύρωσης. Συνεχώς σκοτώνονται εβραίοι, αυτά τα δυο χιλιάδες χρόνια. Και οι χριστιανοί έγιναν σταυροφόροι, ένας πόλεμος εναντίον των μη χριστιανών.

Αυτό έχουν κάνει όλοι οι ιεραπόστολοι, όλες οι θρησκείες παντού στον κόσμο: Κάνουν ό,τι χειρότερο μπορούν, για να σπρώξουν τον κόσμο προς τη θρησκεία.
Η θρησκεία δεν είναι ιεραποστολή. Δεν χρειάζεται να σπρώξεις κανέναν προς αυτήν. Όταν εμφανιστεί η επιθυμία, εμφανίζεται. Δεν μπορεί να δημιουργηθεί τεχνητά. Κανένας δεν μπορεί να δημιουργήσει μια τεχνητή θρησκευτική επιθυμία. Αυτό είναι ανέφικτο. Είναι σαν να επιχειρείται να δημιουργηθεί τεχνητή σεξουαλική επιθυμία σε ένα μικρό παιδί.
Ακόμη κι αν ρωτήσει από πού έρχονται τα μωρά, καταλαβαίνεις λάθος αν θεωρείς ότι ενδιαφέρεται για το σεξ. Έχει απλώς την περιέργεια για το από πού έρχονται τα μωρά. Δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το σεξ. Μην αρχίσεις να το διδάσκεις σχετικά με το σεξ, γιατί απλώς θα βαρεθεί. Θα του φανεί ανοησία, επειδή όταν δεν υπάρχει η επιθυμία, όταν δεν είναι ώριμο σεξουαλικά, οτιδήποτε λες σχετικά με το σεξ, θα πηγαίνει πάνω από το κεφάλι του.
Και το ίδιο συμβαίνει και με την πνευματική επιθυμία. Μοιάζει πολύ με τη σεξουαλική επιθυμία. Φτάνει κανείς σε μια ωριμότητα, σε μια πνευματική ωριμότητα, κάτι έχει ωριμάσει μέσα σου κι ύστερα αρχίζει η αναζήτηση. Κανένας δεν μπορεί να σου την επιβάλλει, όλες οι θρησκείες όμως έχουν επιχειρήσει να την επιβάλουν κι έχουν σκοτώσει την ίδια τη δυνατότητα να εμφανιστεί η επιθυμία από μόνη της.

Ο θρησκευτικός άνθρωπος πάντοτε παρεξηγείται. Αν δεν παρεξηγείται, δεν είναι θρησκευτικός άνθρωπος. Η ανθρωπότητα ζει με μια μη θρησκευτική στάση προς τη ζωή — δογματική, μα όχι θρησκευτική. Έτσι, ο θρησκευτικός άνθρωπος είναι ξένος. Και ό,τι κι αν λες για εκείνον θα είναι λάθος, επειδή εσύ είσαι λάθος. Και να θυμάσαι: ό,τι κι αν λες για εκείνον — δεν λέω ότι αν λες κάτι υπέρ του θα είναι σωστό, όχι. Είτε είσαι υπέρ του είτε είσαι εναντίον του, δεν έχει καμία διαφορά.
Ο θρησκευτικός άνθρωπος είναι μια μικρογραφία του Θεού. Όπως ο Θεός, έτσι κι εκείνος είναι παράδοξος και αντιφατικός. Όπως ο Θεός, έτσι κι εκείνος είναι καλοκαίρι και χειμώνας, μέρα και νύχτα, ζωή και θάνατος. Όπως ο Θεός, έτσι κι εκείνος είναι θεϊκό και διαβολικό. 

Γεννήθηκα ζαΐνιστής. Τώρα η θρησκεία δεν έχει καμία σχέση με τη γέννηση σου. Δεν μπορείς να γεννηθείς μέσα σε μια θρησκεία. Ακριβώς το αντίθετο: Η θρησκεία πρέπει να γεννηθεί μέσα σου.
Γεννήθηκα ζαϊνιστής. Αυτό είναι συμπτωματικό. Θα μπορούσα να είχα γεννηθεί χριστιανός ή εβραίος. Αυτό είναι ένα άσχετο γεγονός, επειδή η θρησκεία δεν μπορεί να σου δοθεί με τη γέννηση. Δεν είναι δώρο, δεν είναι κληρονομιά.
Ο πατέρας μου είναι ζαΐνιστής, η μητέρα μου το ίδιο, μα δεν μπορούν να μου δώσουν τη θρησκεία τους. Μπορώ να κληρονομήσω τα πλούτη τους, μπορώ να κληρονομήσω το κύρος τους, μπορώ
να κληρονομήσω το οικογενειακό όνομα, μα δεν μπορώ να κληρονομήσω τη θρησκεία. Η θρησκεία δεν μπορεί να είναι δώρο, κληρονομιά. Η θρησκεία δεν είναι πράγμα. Είναι κάτι που πρέπει κανείς να αναζητήσει ο ίδιος για τον εαυτό του. Κανένας άλλος δεν μπορεί να σου τη δώσει.
Έτσι, οτιδήποτε είναι δοσμένο από τη γέννηση, είναι δόγμα, δεν είναι θρησκεία. Ο ινδουισμός, ο χριστιανισμός, ο μουσουλμανισμός, ο ζαϊνισμός, ο βουδισμός είναι δόγματα, δεν είναι θρησκείες. Η θρησκεία είναι μία, τα δόγματα είναι πολλά, επειδή τα δόγματα είναι οι μορφές, οι νεκρές απολιθωμένες μορφές. Τα δόγματα είναι σαν τα αποτυπώματα των ποδιών. Μια μέρα κάποιος περπάτησε εκεί, όμως ο ίδιος δεν βρίσκεται πια εκεί. Μόνο τα αποτυπώματά του έμειναν πάνω στην άμμο, στην άμμο του χρόνου. Ένας βούδας περπατάει, τα αποτυπώματα μένουν κι εσύ λατρεύεις εκείνα τα αποτυπώματα επί αιώνες. Τώρα δεν υπάρχει κανένας εκεί. Απλώς ένα σχήμα πάνω στην άμμο και τίποτε άλλο.
Τα δόγματα είναι μορφές μέσα στο νου, όπως ακριβώς τα αποτυπώματα. Ναι, κάποιος ήταν εδώ κάποτε, μα δεν είναι πια εδώ. Κι εσύ συνεχίζεις να λατρεύεις εκείνες τις απολιθωμένες μορφές. Και μη νομίζεις ότι έχεις γίνει θρησκευτικός, αλλιώς θα χάσεις. Για να υπάρξει θρησκεία, πρέπει να την αναζητήσεις από μόνος σου. Είναι μια προσωπική ανάπτυξη, μια προσωπική συνάντηση με την πραγματικότητα, πρόσωπο με πρόσωπο, άμεση και χωρίς μεσολάβηση. Δεν έχει καμία σχέση με την παράδοση του παρελθόντος. Πρέπει να αναπτυχθείς μέσα της. Πρέπει να της επιτρέψεις να αναπτυχθεί σου.
Η θρησκεία είναι επανάσταση, όχι προσαρμογή. Δεν είναι | πεποίθηση στην οποία έχεις φτάσει διανοητικά. Είναι αφύπνιση ολόκληρου του είναι σου. Πώς μπορείς να γεννηθείς μέσα σε μια σκιά. Ασφαλώς μπορείς να γεννηθείς μέσα σε μια ιδεολογία, μπορείς
να μάθεις θεολογία, λόγια σχετικά με το Θεό, θεωρίες σχετικά με το Θεό, δόγματα και δοξασίες, το να γνωρίζεις όμως σχετικά με το Θεό δεν έχει καμία σχέση με το να γνωρίζεις τον ίδιο το Θεό.
Το πουλί είναι η θρησκεία και όχι το κλουβί, ενώ το πουλί είναι μέσα σε κλουβί. Το πουλί δεν μπορεί να πετάξει. Του έχουν κόψει τα φτερά του. Το πουλί έχει φυλακιστεί — σε ένα χρυσό κλουβί, όμορφα στολισμένο, πολύ ακριβό, πολύτιμο, τώρα όμως είναι πιο σημαντικό το κλουβί από το πουλί. Και σιγά σιγά, οι άνθρωποι θα ξεχάσουν εντελώς το πουλί, επειδή το πουλί θα πεθάνει και θα λατρεύουν το κλουβί και θα το στολίζουν ολοένα και περισσότερο και θα ανεγερθούν ναοί γύρω του και μεγάλη παράδοση, κατεστημένο και κανένας δεν σκοτίζεται για το πού είναι το πουλί. Ένα πτώμα μέσα σε ένα χρυσό κλουβί.

Ο Μαχαβιρας είναι ένας θρησκευτικός άνθρωπος, όχι επειδή γεννήθηκε σε μια θρησκεία. Αναζήτησε, ερεύνησε, αντιμετώπισε την πραγματικότητα. Πέταξε όλα τα δόγματα, πέταξε όλο τον πολιτισμό.
Ακόμη και τα ρούχα του πέταξε, επειδή κι αυτά είναι μέρος του πολιτισμού και κουβαλούν την κοινωνία. Έμεινε γυμνός. Επί δώδεκα χρόνια σταμάτησε εντελώς να μιλάει, επειδή αν μιλάς, συνεχίζεις να χρησιμοποιείς τη γλώσσα της κοινωνίας κι αυτή η γλώσσα κουβαλάει την κοινωνία.
Όποτε μιλάς, αμέσως γίνεσαι μέρος της κοινωνίας. Ο σιωπηλός άνθρωπος δεν είναι πια μέρος της κοινωνίας. Μπορεί να είναι μέρος της φύσης, δεν είναι όμως μέρος της κοινωνίας. Στην πραγματικότητα, η γλώσσα είναι το μόνο πράγμα που σε κάνει ανθρώπινο και μέρος της ανθρώπινης φύσης και του ανθρώπινου κόσμου. Όταν εγκαταλείπεις τη γλώσσα, ξαφνικά εγκαταλείπεις την ανθρώπινη κοινωνία και τον πολιτισμό. Γίνεσαι μέρος των δέντρων, των βράχων και του ουρανού.
Επί δώδεκα χρόνια, ο Μαχαβίρας δεν χρησιμοποίησε καμία γλώσσα. Έμεινε απολύτως σιωπηλός. Αυτόν τον άνθρωπο τον αγαπώ, επειδή αυτός είναι ένας θρησκευτικός άνθρωπος. Κι άρχισε να μιλάει μόνο όταν η σιωπή μέσα του ήταν απόλυτη. Και δεν μιλούσε από τα ιερά κείμενα, μιλούσε από τον εαυτό του. Μιλούσε από τη σιωπή του κι όποτε μια λέξη γεννιέται μέσα από βαθιά σιωπή, είναι ζωντανή, πάλλεται με τη ζωή. 

Η Βίβλος και το Κοράνι έχουν να κάνουν με την πραγματικότητα, όχι να κάνουν με τη γλώσσα ή με τα σύμβολα. Και δεν είμαι μουσουλμάνος με την έννοια του οπαδού του Μωάμεθ, όχι δεν είμαι. Δεν είμαι οπαδός κανενός. Είμαι όμως μουσουλμάνος, όπως είναι μουσουλμάνος ο Μωάμεθ. Είμαι χριστιανός, όπως είναι χριστιανός ο Ιησούς. Ήταν ο Μωάμεθ μουσουλμάνος; Πώς μπορούσε να είναι; Ο μουσουλμανισμός δεν υπήρξε ποτέ πριν. Ήταν χριστιανός ο Ιησούς; Ο χριστιανισμός δεν
υπήρξε ποτέ πριν. Πώς μπορούσε να είναι χριστιανός; Αν ο Ιησούς είναι χριστιανός, τότε είμαι χριστιανός. Αν ο Μωάμεθ είναι μουσουλμάνος, τότε είμαι μουσουλμάνος. Αλλιώς όμως δεν είμαι ούτε μουσουλμάνος ούτε χριστιανός.
Ο θρησκευτικός άνθρωπος δεν ανήκει σε κανένα δόγμα. Στην πραγματικότητα, όλα τα δόγματα ανήκουν στο θρησκευτικό άνθρωπο. Έτσι όμως πηγαίνει ο συμβατικός νους. Σκέφτεται με όρους ιδεολογίας, γλώσσας, τελετουργικού και χάνει το όλο ζήτημα: ότι η θρησκεία δεν έχει καμία σχέση με αυτά τα πράγματα.

Ο σπουδαστής δεν ασχολείται με το να γνωρίσει, ασχολείται με τη γνώση. Ο εκπαιδευτής προσελκύει σπουδαστές, ο δάσκαλος προσελκύει μαθητές. Και ο μαθητής δεν είναι σπουδαστής. Ο μαθητής δεν έχει έρθει να μαζέψει γνώσεις σχετικά με το Θεό, έχει έρθει για να γίνει Θεός, για να είναι Θεός. Δεν έχει έρθει για να μαζέψει περισσότερες πληροφορίες, έχει έρθει να μαζέψει περισσότερο είναι. Άφησέ με να το επαναλάβω: Ο μαθητής ζητάει πώς να κερδίσει περισσότερο είναι και ο σπουδαστής ζητάει να κερδίσει περισσότερες πληροφορίες. Ο μαθητής έχει έρθει στο δάσκαλο για να είναι. Κι αυτή είναι μια τελείως διαφορετική έρευνα, η διάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Ο φοιτητής πηγαίνει στη Δύση και ο μαθητής πηγαίνει στην Ανατολή.

Οι άνθρωποι είναι πραγματικά ανόητοι. Αν δεν καταλαβαίνουν κάτι, αρχίζουν να το σέβονται, επειδή θεωρούν ότι πρέπει να είναι κάτι πολύ μυστηριακό: «Αφού εγώ δεν μπορώ να καταλάβω, εγώ, ένας άνθρωπος τόσο έξυπνος, τόσο ευφυής, αφού εγώ δεν μπορώ να καταλάβω, πρέπει να είναι κάτι πάρα πολύ βαθύ και μυστηριακό.» Και πολλοί άνθρωποι εκμεταλλεύονται τέτοιες συμπεριφορές. Πολλοί άνθρωποι!
Αν διαβάσεις τα βιβλία του Χέγκελ, θα βρεις ότι αυτό κάνει. Συνέ-χεια προσπαθεί να κάνει το κάθε τι όσο πιο δύσκολο γίνεται. Δεν είναι δύσκολο! Είναι καλή άσκηση να μελετήσεις τον Χέγκελ, το Γερμανό φιλόσοφο.
Στην εποχή του τον θεωρούσαν τον σπουδαιότερο. Όσο περνάει όμως ο καιρός, γίνεται όλο και πιο υποδεέστερος, επειδή όσο τον καταλαβαίνεις, το μυστήριο χάνεται.
Αν μπορεί να πει κάτι με μια λέξη, εκείνος θα χρησιμοποιήσει εκατό σελίδες. Αν μπορεί να πει κάτι με μια πρόταση, θα γυρίζει γύρω γύρω, σε πολλές σελίδες. Γράφει μεγάλες προτάσεις, μερικές φορές μια πρόταση σε μία σελίδα και δεν θα μπορείς ούτε την αρχή της πρότασης να θυμηθείς, όταν φτάσεις στο τέλος. Θα πρέπει να την ξαναδιαβάσεις ξανά και ξανά. Και προκαλεί σύγχυση.
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που προκαλούν σύγχυση, εκμεταλλευόμενοι την ανθρώπινη ανοησία να πιστεύεις πως ό,τι δεν μπορείς να καταλάβεις πρέπει να είναι κάτι ανώτερο, κάτι μεγαλειώδες, από το άγνωστο, από το μυστηριακό. Αυτοί οι άνθρωποι είναι εκμεταλλευτές.
Με τους σοφούς ανθρώπους συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Μιλούν με μικρές προτάσεις. Οι προτάσεις τους δεν είναι τόσο σύνθετες, είναι απλές. Οτιδήποτε λένε μπορεί να κατανοηθεί από οποιονδήποτε που έχει φυσιολογική ευφυΐα Δεν προκαλούν σύγχυση. Ό,τι διδάσκουν είναι πάρα πολύ απλό — απλό, όπως είναι απλή η ζωή, απλό, όπως είναι απλή η ύπαρξη, όπως είναι απλά τα ποτάμια και τα βουνά, όπως είναι απλά τα πουλιά και τα δέντρα.
Οι σοφοί άνθρωποι είναι απλοί και τους καταλαβαίνουν οι περισσότεροι.
Όσο περισσότερο όμως τους καταλαβαίνεις, όσο βαθύτερα διεισδύεις μέσα στην απλότητα τους, τόσο περισσότερο βρίσκεις να ανοίγονται καινούργιες διαστάσεις μυστηρίου. Τα λόγια τους είναι απλά, αυτό όμως που θέλουν να δείξουν είναι μυστηριακό. Δείχνουν με απλό τρόπο, αυτό που δείχνουν όμως είναι μυστηριακό.

Οι εραστές δεν είναι πια μέρος της κοινωνίας. Έχεις παρατηρήσει τους ερωτευμένους; Οι ερωτευμένοι είναι μια κοινωνία από μόνοι τους. Δεν σκοτίζονται για σένα, θέλουν να μείνουν μόνοι. Δεν θέλουν να πάνε στο κλαμπ, δεν θέλουν να πάνε στο ναό, στην εκκλησία. Έχουν ανακαλύψει τη δική τους εκκλησία, έχουν ανακαλύψει το δικό τους ναό, έχουν ανακαλύψει το δικό τους κλαμπ. Είναι ικανοποιημένοι ο ένας με τον άλλον. Θα ήθελαν να μπορούσε να εξαφανιστεί όλος ο κόσμος και να μείνουν μόνοι τους πάνω στη γη.

Αν δεν αποδεχτείς τη σεξουαλικότητα σου, δεν θα νιώθεις ποτέ άνετα με τον εαυτό σου, επειδή η σεξουαλικότητα σου είναι τόσο βαθιά δύναμη. Από αυτήν γεννιέσαι, κάθε σου κύτταρο ανήκει σ' αυτήν.
Η ίδια σου η ενέργεια είναι σεξουαλική. Κι όποτε θα την επιτρέπεις, η ίδια ενέργεια θα μεταμορφώνεται σε αγάπη. Η ίδια ενέργεια θα πηγαίνει ολοένα και ψηλότερα και θα μεταμορφωθεί σε προσευχή. Από τη στιγμή που καταπιέζεται, τότε δεν υπάρχει καμία δυνατότητα ούτε για διαλογισμό ούτε για προσευχή, επειδή τί θα μεταμορφωθεί; Πάντα θα φοβάσαι.

Οι ιεραπόστολοι είναι δολοφόνοι. Όλοι οι κοινωνικοί αναμορφωτές είναι επικίνδυνοι. Και οι άνθρωποι της προσφοράς είναι πάρα πολύ βίαιοι, επιθετικοί. Αν σε γραπώσει ένα καλός άνθρωπος, είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγεις. Είσαι φυλακισμένος. Κι εκείνος κάνει το κάθε τι για το δικό σου καλό. Και οτιδήποτε κάνει, προσπαθεί να βρει ένα τρόπο για να πάει στον παράδεισο μέσα από σένα. Εσύ είσαι απλώς το μέσο.
Κι αυτή είναι η πιο ανήθικη πράξη στον κόσμο, το να μεταχειρίζεσαι τους ανθρώπους σαν να είναι το μέσο για κάτι. Την ονομάζω την πιο ανήθικη πράξη, τη μεγαλύτερη αμαρτία, το να μεταχειρίζεσαι έναν άνθρωπο σαν μέσο. Κάθε άνθρωπος είναι ένας σκοπός από μόνος του.

Στην πραγματικότητα, η κόλαση και ο παράδεισος δεν είναι κάτι γεωγραφικό, δεν είναι τόποι, είναι συμπεριφορές, είναι στάσεις ζωής, είναι ψυχολογικές διαθέσεις. Δεν βρίσκονται στον εξωτερικό χώρο, αλλά στον εσωτερικό. Δεν μπορείς να πας στον παράδεισο, επειδή πώς μπορείς να πας στον παράδεισο; Πού είναι ο παράδεισος; Και δεν μπορείς να πας στην κόλαση. Πάντοτε κουβαλάς την κόλαση σου ή τον παράδεισο σου γύρω σου.

34g. 

Να σου πέσουν όλα τα δόντια εκτός ενός, που και αυτό να πονάει συνέχεια. 
Εβραϊκή κατάρα*
Να σου δώσει ο Θεός ως βοηθό τον βλάκα!
Εβραϊκή κατάρα*
Να γίνονται οι χειρότερες μέρες του παρελθόντος σου, καλύτερες μέρες του μέλλοντός σου.
Κινέζικη κατάρα*
Όμως η καλύτερη προσευχή είναι ….. η σιωπή.
Όσσο

34i. 

Oι αεροπόροι
Κάθε ομάδα αποτελείται από τρεις μαθητές. Οι δύο είναι μηχανικοί κι ο άλλος αεροπόρος. Κάθε ομάδα παίρνει ένα κομμάτι σπάγκο χωρίς κόμπους, γύρω στα 17 μέτρα, στο οποίο περνάμε ένα μικρό χάρτινο χωνάκι. Οι μηχανικοί κρατούν τις άκρες του σπάγκου, ενώ ο αεροπόρος, μόλις δοθεί η εκκίνηση, φυσάει το χωνάκι κατά μήκος του σπάγκου. Οι μηχανικοί πρέπει να κρατούν το σπάγκο ίσιο και τεντωμένο. Κερδίζει η ομάδα που θα καταφέρει πρώτη να περάσει το χωνάκι από τη μια άκρη στην άλλη.

Μαντεύοντας τις διαστάσεις
Κάθε μαθητής προσπαθεί να μαντέψει την απόσταση μεταξύ διαφόρων σημείων στον πίνακα, το ύψος της πόρτας, το πλάτος και το ύψος ενός θρανίου, το ύψος της σχολικής αίθουσας, το πάχος ενός βιβλίου κλπ. Κάθε μέγεθος που μαντεύουν οι μαθητές το γράφουν σ' ένα κομμάτι χαρτί. Κερδίζει ο μαθητής που έχει μαντέψει τα περισσότερα σωστά.
Ορισμοί
Η καθηγήτρια επιλέγει μια λέξη από το λεξικό και τη γράφει στον πίνακα. Κάθε μαθητής γράφει τον ορισμό της λέξης πάνω σ' ένα κομμάτι χαρτί. Στη συνέχεια, η καθηγήτρια συγκρίνει τους ορισμούς μ' εκείνον που δίνει το λεξικό. Ο μαθητής που θα δώσει τον πλησιέστερο ορισμό σ' αυτόν του λεξικού κερδίζει κι επιλέγει την επόμενη λέξη.

H πινακοθήκη
Παρουσιάζουμε στην τάξη μερικά διάσημα έργα μεγάλων καλλιτεχνών. Ο μαθητής που θα μαντέψει το μεγαλύτερο αριθμό καλλιτεχνών και έργων κερδίζει.
Ζωγραφίζοντας ζώα
Η καθηγήτρια ψιθυρίζει στο αυτί του κάθε μαθητή το όνομα ενός ζώου, διαφορετικό στον καθένα, κι εκείνος προσπαθεί να το ζωγραφίσει. Όταν ολοκληρωθούν όλες οι ζωγραφιές, τις κρεμάμε στην τάξη. Όλοι προσπαθούν να μαντέψουν όσο το δυνατό περισσότερα ζώα απ' αυτά που αναπαριστούν οι ζωγραφιές. Κερδίζει ο μαθητής του οποίου η ζωγραφιά θα εξασφαλίσει τον μεγαλύτερο αριθμό σωστών απαντήσεων.

Οι είκοσι ερωτήσεις
Πρόκειται για ένα ήσυχο, διασκεδαστικό και εκπαιδευτικό παιχνίδι. Ένα μέλος της οικογένειας σκέφτεται ένα οποιοδήποτε αντικείμενο ή πρόσωπο (που δε βρίσκεται απαραίτητα μέσα στο δωμάτιο), ενώ οι υπόλοιποι προσπαθούν να μαντέψουν ποιο είναι αυτό. Προκειμένου να το βρουν, επιτρέπεται να κάνουν μόνο μέχρι είκοσι ερωτήσεις. Αυτός που θα βάλει το αντικείμενο στο μυαλό του απαντάει στις ερωτήσεις μόνο με ναι ή με όχι. Είναι σχεδόν απίθανο να μη μαντέψουν οι υπόλοιποι το αντικείμενο, όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό, μέσα από τις είκοσι ερωτήσεις που έχουν στη διάθεση τους. Για παράδειγμα, ο παίχτης επιλέγει τη βασίλισσα της Αγγλίας. Πρώτη ερώτηση: Ανήκει στο ζωικό βασίλειο; Απάντηση: Ναι.
Δεύτερη ερώτηση: Ζει κλεισμένο σε κλουβί; Απάντηση: Όχι.
Τρίτη ερώτηση: Είναι άνθρωπος; Απάντηση: Ναι.
Τέταρτη ερώτηση: Είναι ιστορικό πρόσωπο; Απάντηση: Ναι.
Πέμπτη ερώτηση: Είναι "Ελληνας; Απάντηση: Όχι.
Κι έτσι συνεχίζονται οι ερωταπαντήσεις. Οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει ερώτηση, οποιαδήποτε στιγμή• δεν υπάρχει συγκεκριμένη σειρά για τους παίχτες. Ο παίχτης που έχει βάλει το πρόσωπο στο μυαλό του μετράει πόσες ερωτήσεις έχουν γίνει. Αν κάποιος μαντέψει σωστά μέσα σε είκοσι ερωτήσεις, είναι ο επόμενος που θα βάλει στο μυαλό του κάποιο πρόσωπο ή αντικείμενο.

Σπίτι σου, σπίτι μου
Δένουμε ένα κομμάτι σπάγκο, μήκος περίπου Ι μέτρο, στην άκρη μια λεπτής βέργας, με το ίδιο περίπου μήκος. Στην άλλη άκρη του σπάγκου κάνουμε μια συρτοθηλειά, δηλαδή έναν κόμπο με θηλειά που μετακινείται κατά μήκος του σπάγκου, ανάλογα με τη φορά προς την οποία τραβάμε. Αφήνουμε τη θηλειά αυτή, που πρέπει να έχει διάμετρο 5 εκατοστά, ν' ακουμπήσει πάνω στο τραπέζι. Όλοι οι παίχτες, εκτός από έναν που κρατάει τη βέργα, ακουμπούν το δείκτη τους πάνω στο τραπέζι, μέσα στη ΘΗΛΕΙΑ. Ο παίχτης που κρατάει τη βέργα, σαν καλάμι ψαρέματος, φωνάζει: Σπίτι σου, ή, σπίτι μου. Αν πει σπίτι σου, δεν κάνει καμία κίνηση, ενώ, αν πει σπίτι μου, τραβάει την βέργα απότομα, προσπαθώντας να πιάσει μέσα στη θηλειά το δάχτυλο κάποιου παίχτη, Προσπαθεί, πάντως, να ξεγελάσει τους υπόλοιπους, λέγοντας απότομα σπίτι σου, αρκετές φορές, πριν πει τελικά σπίτι μου και

Οι ανακατεμένες λέξεις
Γράφουμε μερικές λέξεις πάνω σε κομμάτια χαρτί κι έπειτα τις χωρίζουμε, κόβοντας ένα ένα τα γράμματα. Στη συνέχεια σημειώνουμε πλάι στο κάθε γράμμα της πρώτης λέξης τον αριθμό Ι, πλάι στο κάθε γράμμα της δεύτερης λέξης τον αριθμό 2, της τρίτης τον αριθμό 3 κ.ο.κ. Για παράδειγμα, στη λέξη μάχη, αριθμούμε το κάθε γράμμα με τον αριθμό Ι. Οι παίχτες που έχουν στα χέρια τους γράμματα με τον αριθμό Ι μαζεύονται όλοι μαζί, βρίσκουν ποια είναι η λέξη και, όταν φωνάξουμε τον αριθμό τους, την αναπαριστούν, ενώ οι υπόλοιποι προσπαθούν να μαντέψουν ποια είναι.

Ανάκατος χορός
Οι καλεσμένοι χωρίζονται σε ζευγάρια και σχηματίζουν έναν κύκλο. Τα κορίτσια μπαίνουν από τη μέσα πλευρά, γυρισμένα προς τον παρτενέρ τους. Όταν αρχίσει η μουσική, τα ζευγάρια χωρίζονται κι ο καθένας κινείται προς τα δεξιά του κύκλου. Αυτό σημαίνει ότι τα κορίτσια πηγαίνουν προς τη μια κατεύθυνση και τ' αγόρια προς την άλλη. Όταν η μουσική σταματήσει, τ' αγόρια θα έχουν απέναντι τους καινούριες παρτενέρ. Τα καινούρια αυτά ζευγάρια πρέπει να ξεκινήσουν μια συζήτηση, σχετικά μ' ένα θέμα που έχει οριστεί εξαρχής από τον αρχηγό. Όταν ξαναρχίσει η μουσική, σταματάει η συζήτηση κι οι δύο ομάδες κινούνται πάλι προς διαφορετικές κατευθύνσεις, συνεχίζοντας έτσι το παιχνίδι. Στην περίπτωση που οι καλεσμένοι είναι πολλοί και δε γνωρίζονται καλά, είναι καλό η μουσική να σταματάει σε τέτοιο σημείο, ώστε να υπάρχει κάθε φορά καινούριος παρτενέρ για συζήτηση. Σημειώνουμε ότι, με τον/την εκάστοτε παρτενέρ, πριν ξεκινήσουμε την κουβέντα, σφίγγουμε τα χέρια και συστηνόμαστε.

Ινδική πρόβλεψη του μέλλοντος
Όλοι οι καλεσμένοι παίρνουν από ένα κομμάτι χαρτί, γράφουν επάνω μια σύντομη πρόταση τριών-τεσσάρων λέξεων και το διπλώνουν προσεκτικά. Ο Ινδός μυστικιστής τα μαζεύει όλα και καταπλήσσει το κοινό του, αφού καταφέρνει να τα διαβάσει, διπλωμένα όπως είναι, τρίβοντας τα απλώς, το ένα μετά το άλλο, πάνω στο μέτωπό του!
Το κόλπο: Ο μυστικιστής έχει ένα συνεργό. Τρίβει το πρώτο χαρτάκι στο μέτωπό του, σχηματίζει στο μυαλό του μια σύντομη πρόταση και τη λέει φωναχτά. Αμέσως ο συνεργός του παραδέχεται ότι αυτή είναι η πρόταση που -υποτίθεται ότι- έγραψε ο ίδιος, άσχετα με το τι πραγματικά είχε γράψει. Τότε, ο μυστικιστής ανοίγει το χαρτάκι για να επιβεβαιώσει, τάχα, τι γράφει. Στην πραγματικότητα όμως διαβάζει το χαρτάκι που έγραψε κάποιος άλλος. Παίρνει έπειτα το επόμενο κλειστό χαρτάκι, το τρίβει στα μέτωπό του κι ανακοινώνει, βέβαια, το περιεχόμενο του χαρτιού που μόλις διάβασε. Όπως είναι φυσικό, ο καλεσμένος που το έγραψε, παραδέχεται έκπληκτος ότι είναι δικό του. Στη συνέχεια, το ανοίγει, δήθεν, για επιβεβαίωση κι έτσι διαβάζει την πρόταση που υποτίθεται ότι θα μαντέψει αμέσως μετά.

Τηλεπάθεια
Λέμε στους καλεσμένους ότι, αν αρκετοί άνθρωποι συγκεντρωθούν και σκεφτούν όλοι ταυτόχρονα ένα αντικείμενο, μπορούν να μεταδώσουν τη σκέψη τους σε κάποιον που δεν έχει ιδέα γι' αυτό. Ζητάμε από ένα ή δύο άτομα να βγουν από το δωμάτιο. Στο μεταξύ, συμφωνούμε να μην επιλέξουμε κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο, αλλά να αποδεχτούμε ως σωστό το δεύτερο αντικείμενο που θα πει ο καθένας απ1 τους καλεσμένους που είναι έξω. Πρέπει να δείξουμε μεγάλη απογοήτευση την πρώτη φορά που δε θα μαντέψουν σωστά και να τους συγχαρούμε εγκάρδια τη δεύτερη, για την επιτυχία τους. Αυτό συνεχίζεται μέχρι να καταλάβουν ότι τους κάνουμε πλάκα.

Ο φωτογράφος
Για το παιχνίδι αυτό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα φύλλο εφημερίδας ή οποιοδήποτε άλλο χαρτί. Αυτός που κάνει το κόλπο ονομάζεται φωτογράφος. Ο φωτογράφος έχει κι ένα συνεργό ο οποίος θα χρειαστεί να βγει από το δωμάτιο. Ο φωτογράφος κρατάει για λίγο το χαρτί μπροστά στο πρόσωπο ενός από τους καλεσμένους που βρίσκονται στο δωμάτιο. Μόλις επιστρέψει στη θέση του, φωνάζουμε το συνεργό και του δίνουμε το χαρτί. Αυτός το εξετάζει προσεκτικά κι ανακοινώνει στους υπόλοιπους τίνος τη φωτογραφία βλέπει. Το κόλπο: Ο υποτιθέμενος φωτογράφος παίρνει την ίδια ακριβώς στάση με τον καλεσμένο τον οποίο φωτογράφισε, δείχνοντας έτσι στο συνεργό του τίνος η φωτογραφία είναι πάνω στο χαρτί.

Οι μαγικές απαντήσεις
Αυτός που πρόκειται να κάνει το κόλπο επιλέγει έναν καλεσμένο για συνεργό και του ζητάει να βγει από το δωμάτιο. Οι υπόλοιποι διαλέγουν ένα αντικείμενο το οποίο θα πρέπει να μαντέψει ο συνεργός και τον ξαναφωνάζουν στο δωμάτιο. Αυτός που κάνει το κόλπο τον ρωτάει για διάφορα αντικείμενα στο δωμάτιο, αν είναι αυτά που επέλεξαν οι παίχτες. Ο συνεργός απαντάει σε όλα όχι, εκτός από το συμφωνημένο αντικείμενο, στο οποίο απαντάει ναι. Το κόλπο: Αυτός που κάνει τις ερωτήσεις αναφέρει ένα μαύρο αντικείμενο αμέσως πριν το σωστό αντικείμενο, δίνοντας έτσι το στοιχείο στο συνεργό του.

Ο μάντης
Αυτός που κάνει το κόλπο έχει ένα συνεργό ο οποίος βγαίνει απ' το δωμάτιο. Ο συνεργός πρέπει να μαντέψει ποιον καλεσμένο έχει υποδείξει με το δάχτυλο αυτός που κάνει το κόλπο.
Το κόλπο: Ο συνεργός γνωρίζει ότι αυτός που κάνει το κόλπο πρόκειται να υποδείξει τον καλεσμένο που είχε μιλήσει τελευταίος, πριν ο ίδιος βγει από το δωμάτιο. Την ώρα που ο άλλος παίχτης υποδεικνύει το συγκεκριμένο άτομο, ρωτάει το συνεργό: Κινείται το πνεύμα; Ο συνεργός, αν έχει καταλάβει ποιον δείχνει, απαντά: Κινείται. Τότε ο άλλος από μέσα ρωτάει: Ποιον δείχνω; κι ο συνεργός λέει το όνομα του καλεσμένου.

Μαντεία με τους κροτάφους
Λέμε στους καλεσμένους μας ότι οι σκέψεις μπορούν να μεταδοθούν μέσω των κροτάφων. Αυτός που κάνει το κόλπο πρέπει να έχει ένα συνεργό που να γνωρίζει το παιχνίδι και ο οποίος θα χρειαστεί να βγει από το δωμάτιο. Οι υπόλοιποι επιλέγουν έναν αριθμό από το ένα ως το δεκατρείς. Ο συνεργός ξαναγυρνάει στο δωμάτιο και, βάζοντας τα χέρια του πάνω στους κροτάφους του άλλου, ζητάει από όλους τους υπόλοιπους να συγκεντρώσουν τη σκέψη τους στο συγκεκριμένο αριθμό. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, αυτός που κάνει το κόλπο λέει ποιος ήταν ο αριθμός.
Το κόλπο: Αυτός που κάνει το κόλπο αποκαλύπτει στο συνεργό του τον αριθμό, σφίγγοντας και ξεσφίγγοντας τα δόντια του τόσες φορές όσες δηλώνει και ο αριθμός αντίστοιχα. Αυτή η κίνηση, όντως, μεταδίδεται στους κροτάφους!

Η θημωνιά
Στοιβάζουμε μερικές καρέκλες, τη μια πάνω στην άλλη, έτσι ώστε να φτάνουν σε αρκετό ύψος, και τις τοποθετούμε στη μέση του δωματίου. Στη συνέχεια ζητάμε από έναν καλεσμένο να βγάλει τα παπούτσια του και να πηδήξει από πάνω τους. Ο αρχηγός λέει ότι είναι εύκολο, αλλά ο υποψήφιος προφανώς αντιτάσσει ότι κάτι τέτοιο δεν γίνεται.
Το κόλπο είναι ότι ο υποψήφιος παίχτης πρέπει να καταλάβει πως ο αρχηγός του ζητάει να περάσει πάνω από τα παπούτσια του και όχι πάνω από τις καρέκλες.

Ισορροπία με τραπουλόχαρτο και νόμισμα
Ισορροπούμε ένα τραπουλόχαρτο στην άκρη του μέσου του αριστερού μας χεριού (με τη φαρδιά επιφάνεια προς τα κάτω). Τοποθετούμε ένα μικρό νόμισμα πάνω στο τραπουλόχαρτο, ακριβώς στο σημείο που βρίσκεται η άκρη του δαχτύλου μας. Το κόλπο είναι να τραβήξουμε απότομα το τραπουλόχαρτο κάτω από το νόμισμα, ώστε το νόμισμα να μείνει πάνω στην άκρη του δαχτύλου μας.

Βλέπω και θυμάμαι
Τοποθετούμε δεκαπέντε ή είκοσι αντικείμενα πάνω σ' ένα τραπέζι ή στην έδρα, μπροστά από τους μαθητές, και τα σκεπάζουμε με ένα πανί. Απομακρύνουμε το πανί για διάστημα 10 δευτερολέπτων, έτσι ώστε οι μαθητές να έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν τα αντικείμενα. Αφού ξανασκεπάσουμε τα αντικείμενα με το πανί, ζητάμε από κάθε μαθητή να γράψει σ' ένα κομμάτι χαρτί όσα περισσότερα αντικείμενα θυμάται. Κερδίζει όποιος θυμηθεί τα περισσότερα.

To πέταγμα του μαντηλιού
Οι παίχτες βρίσκονται πίσω από μια γραμμή αφετηρίας και προσπαθούν να πετάξουν ένα μαντήλι χωρίς κόμπους όσο πιο μακριά γίνεται.

Ο αγώνας της χελώνας
Οι συναγωνιζόμενοι ξαπλώνουν ανάσκελα και πετούν ένα αντικείμενο με τα πόδια, πάνω από το κεφάλι τους, όσο πιο μακριά μπορούν.

Επιτραπέζιο ποδόσφαιρο
Αδειάζουμε προσεκτικά το περιεχόμενο ενός αβγού. (Ανοίγουμε δυο μικρές τρυπούλες, μία σε κάθε άκρη, και φυσάμε από τη μια πλευρά. Το περιεχόμενο πέφτει σιγά σιγά από την άλλη πλευρά.
Κρατάμε το τσόφλι, ολόκληρο, για να το χρησιμοποιήσουμε σαν μπάλα. Σημειώνουμε μια γραμμή τέρματος για κάθε ομάδα, 5 εκατοστά πιο μέσα από την άκρη του τραπεζιού και παράλληλα μ' αυτήν. Οι ομάδες παίρνουν θέση στις δύο απέναντι πλευρές ενός τραπεζιού και προσπαθούν να φυσήξουν το τσόφλι πίσω από τη γραμμή του τέρματος της αντίπαλης ομάδας. Για να ξεκινήσει το παιχνίδι αλλά και μετά από κάθε γκολ, τοποθετούμε το τσόφλι στη μέση του τραπεζιού και το φύσημα αρχίζει με το σφύριγμα μιας σφυρίχτρας. Κανένας παίχτης δεν μπορεί να μετακινηθεί από τη θέση του. Η "μπάλα" πρέπει να κινείται αποκλειστικά και μόνο με το φύσημα. Αν το τραπέζι είναι πολύ μακρύ, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε περισσότερα από ένα αβγά.